بزرگنمايي:

چه خبر - فيلم‌هاي سينمايي ايراني با مضمون نوروز

نوروز، مهم‌ترين عيد و رويداد براي ما ايرانيان محسوب مي‌شود. شعر‌هاي زيادي در وصف و در مورد نوروز توسط شاعران مختلف سروده شده اند. در فرهنگ عامه‌ي ايراني نيز داستان‌ها و افسانه‌هاي زيادي در باب نوروز وجود دارد که بسياري از آن‌ها قابليت تبديل شدن به آثار هنري را دارند. در برخي نمايش‌هاي سنتي ايراني از اين افسانه‌ها استفاده شده است که مي‌توان در ميان آن‌ها به نمايش مير نوروزي اشاره کرد. اما آنچه که در اين مطلب مد نظر قرار گرفته است، آثار سينمايي با مضمون و يا حال و هواي نوروز است. تعداد فيلم‌هاي سينمايي ايراني با مضمون و يا حال و هواي نوروز بسيار کم و شايد به تعداد انگشتان دست هم نباشد. اما چند نمونه‌ي موجود را در اين مطلب بررسي مي‌کنيم. اميد به آن که با استفاده‌ي بيشتر از اين عيد باستاني بتوانيم آثار بيشتري را با حال و هواي نوروز شاهد باشيم. شايد زماني برسد که اين فيلم‌ها بتوانند نسل‌هاي بعد را از سنت‌ها و آيين نوروز آگاه کنند و تبديل به منابعي درخور و مناسب شوند.

فيلم ماهي به کارگرداني کامبوزيا پرتوي در سال 1366 ساخته شده است. بازيگران اين فيلم عبارتند از: عطاءاله زاهد، محبوبه بيات، اعظم قشقايي، حسن شجاع، احمد پژمان، نصراله تنباکويي، علي مرادي، حسن نوري، حميدرضا مرادي، غزل شاکري.

اين فيلم که زمان آن 70 دقيقه است بر اساس طرحي از وحيد نيکخواه آزاد ساخته شد. اين فيلم در فضايي نوستالژيک و خاطره انگيز روايت مي‌شود. داستان از اين قرار است که شب عيد نوروز است و پسر بچه‌اي به دنبال ماهي قرمز مي‌گردد. ماجرا‌هايي در اين بين وجود دارد که مهم‌ترين آن‌ها زنداني بودن پدر پسر بچه است. موضوع يک خطي داستان فيلم ماهي بسيار ساده و حتي قابل پيش بيني است. اما اتفاقي که باعث جذاب شدن اين فيلم مي‌شود، حال و هواي فيلم و ماجرا‌هاي جانبي و همچنين مناسبتي به نام نوروز است. پرتوي در اين فيلم با استفاده از نوروز که مناسبتي پرمعنا براي ايرانيان است، داستاني خانوادگي و انساني را به تصوير مي‌کشد.
يعني درست در زماني که خانواده‌ها مشغول خريد شب عيد، سوروسات ميهماني شب عيد و درست کردن سبزي پلو ماهي هستند، پسر بچه‌اي براي داشتن يک ماهي سفره هفت سين مصائب و ماجرا‌هاي زيادي را از سر مي‌گذراند. زماني که او با ماهي قرمز به خانه مي‌رود مادرش از او مي‌خواهد که ماهي کوچک را آزاد کند. در واقع در اين فيلم از نماد و نشانه‌هاي نوروز براي نماد و نشانه‌هاي مفاهيم انساني استفاده شده است. سرانجام با آزاد کردن ماهي قرمز پدر پسربچه نيز از زندان آزاد شده و به خانه اش بازمي گردد. فيلم ماهي توانست در داخل و خارج از کشور موفقيت‌هاي زيادي را کسب کند.

بادکنک سفيد فيلمي به کارگرداني جعفر پناهي است که در سال 1373 ساخته شده است. بادکنک سفيد نيز فيلمي براي گروه کودک و نوجوان است که توانست نگاه‌هاي زيادي را به خود جلب نمايد. نويسنده فيلمنامه‌ي بادکنک سفيد عباس کيارستمي است. بازيگران اين فيلم نيز عبارتند از: آيدا محمدخاني، محسن کفيلي، فرشته صدرعرفايي، آنا افخمي، حميدرضا طاهري، محمد بختياري، محمد شاهاني، علي اصغر صمدي، همايون روحاني، نظرحسين صابر، شاکر مايلي، عسگر بزرگي، محمد پاريا، حسين رشيدي، محمد فراهاني، يوسف علي بهاري، حسين کاظمي، فريبرز توکلي.

داستان بادکنک سفيد نيز در حال و هواي نوروز اتفاق مي‌افتد. ماجرا از اين قرار است که دختر کوچکي از مادرش يک اسکناس مي‌گيرد تا ماهي سفره هفت سين را بخرد. او در راه اسکناس پول خود را گم مي‌کند. داستان فيلم از اينجا اوج مي‌گيرد. او سرسختانه به دنبال اسکناس خود مي‌گردد و در اين ميان با آدم‌هاي مختلفي آ؛ شنا مي‌شود که هر کدام، خود داراي داستاني هستند. او سرانجام به کمک پسر بادکنک فروشي اسکناس خود را پيدا مي‌کند. دخترک ماهي مي‌رود و به خانه اش مي‌رود، اما پسرک بادکنک فروش با بادکنک سفيدش تنها مي‌ماند در حاليکه هيچ جا و هيچ کس ندارد که براي سال نو به آنجا برود.
بادکنک سفيد نيز با استفاده از نوروز، توجه مخاطب را به مسائلي بزرگ و انساني جلب مي‌کند. نوروز دقيقا زماني است که همه با خانواده هايشان هستند و هر کدام به شکلي کانوني گرم را بوجود آورده اند که سال نو را در آن جشن بگيرند. اما درست در همين زمان آدم‌هاي کوچک و بزرگي هستند که نه تنها خانواده ندارند بلکه مناسبت شادي مانند عيد تنها آن‌ها را تنها‌تر از هميشه مي‌سازد. بادکنک سفيد توانست با همين حال و هوا و روايت جالب خود، موفقيت‌ها و جايزه‌هاي بسياري اعم از جوايزي از جشنواره کن، فجر، توکيو و سائوپولو کسب نمايد.

چارشنبه سوري فيلمي به کارگرداني اصغر فرهادي است که در سال 1384 ساخته شده است. چهارشنبه از آن دسته فيلم‌هايي بود که سرو صداي بسياري راه انداخت و در آن سال توانست نامزد 9 جايزه از جشنواره فجر شود. اين فيلم در عرصه‌ي بين الملل نيز موفقيت‌هاي بسياري کسب کرد و مورد توجه قرار گرفت. فيلم چهارشنبه سوري از معدود فيلم‌هايي است که در حال و هواي قبل از نوروز روايت مي‌شود. کل ماجراي فيلم در روز چهارشنبه سوري اتفاق مي‌افتد.

اين فيلم مانند فيلم‌هاي ذکر شده‌ي قبل نيست بلکه موضوعي کاملا بزرگسالانه دارد. اما چهارشنبه سوري هم توانسته با استفاده از حال و هواي نوروز و روز چهارشنبه سوري آشفتگي يک خانواده را بهتر نشان دهد. در چهارشنبه سوري نيز در نهايت با موضوعي انساني مواجه هستيم. در ابتداي داستان يک جفت جوان را با موتور مي‌بينيم که شاد و خوشحال هستند. زن به خانه‌ي خانواده‌اي مي‌رود تا خانه تکاني خانه آن‌ها را نشان بدهد. در همين بين است که او متوجه رفتار غير عادي زن خانه مي‌شود. او به شوهرش مشکوک است و ادعا مي‌کند که او با زن همسايه در ارتباط است. همه‌ي اتفاقات در نزديک نوروز حادث مي‌شوند و به نوعي داراي حال و هواي ويژه‌اي هستند.
درست در زمان جشن چهارشنبه سوري و هياهوي نوروز و شلوغي خيابان‌ها و فضاها، در اين خانواده اتفاقاتي مي‌افتد که هيچ ربطي به حال و هواي يک خانواده نزديک نوروز ندارد. به نوعي مي‌توان گفت که در اينجا هم مانند فيلم‌هاي ذکر شده در بالا، توجه مخاطب به مسئله‌اي جلب مي‌شود که در فضاي نوروز و قبل از سال نو مي‌تواند پررنگ‌تر شود و توجه مخاطب را بيشتر از حالت معمول جلب کند. چهارشنبه سوري نيز در آخر پاياني شبيه به فيلم‌هاي ديگر نوروز دارد.
درست زماني که همه در سوروسات شب عيد و جشن چهارشنبه سوري هستند، خانوده‌اي در شهر پرهياو در حال از هم پاشيدن است. بازيگران چهارشنبه سوري عبارتند از: هديه تهراني، حميد فرخ نژاد، ترانه عليدوستي، هومن سيدي و پانته آ. بهرام.

بيشتر بدانيد : فيلم هايي که در نوروز 98 اکران مي شوند + عکس

بيشتر بدانيد : نگاهي به سريال‌هاي نوروزي سال 98

منبع: زندگي ايده آل