بزرگنمايي:
چه خبر - سن بلوغ دختر و پسر را بدانيد
در همايش طب سنتي که در 10 اسفند ماه 1396 برگزار شد، دکتر شيرين مهدوي، محقق برتر و درمانگر طب ايراني و فيزيوتراپي و همچنين مدرس گياهان دارويي پژوهشکده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي، در رابطه با سن بلوغ نوجوانان صحبت کردند. ايشان به علت هاي بلوغ زودرس و پيامدهاي آن نيز اشاره کردند که در ادامه به آن مي پردازيم.
بلوغ يک دوره طبيعي است که فرد را آماده مي کند از دوران کودکي وارد دوران بزرگسالي شود و صفات ثانويه جنسي در فرد به وجود مي آيد و فرد آماده باروري مي شود.
در اين دوره يک سري فعل و انفعالات در سيستم عصبي مرکزي اتفاق مي افتد و در نتيجه اين فعل و انفعالات هورمون هاي جنسي در بدن فرد توليد مي شود و در نتيجه يک کودک به يک فرد بالغ تبديل مي شود.
سوال مهمي که مطرح است اين است که سن بلوغ چه سني است. در واقع سن خاصي براي بلوغ نمي توان تعريف کرد و اين سن بسته به اقليم و شرايط آب و هوايي متفاوت است.
در کشور ما با توجه به اقليم و آب و هواي منطقه اي انتظار مي رود دختران مان در سنين 10 تا 13 سال و پسران مان 11 تا 14 يا حداکثر 15 سال به بلوغ برسند. در کشورهايي که آفتاب مي تابد و گرم است سن بلوغ کمتر است و در کشورهايي که تابش آفتاب کم است و آب و هوا سرد است سن بلوغ بيشتر مي شود.
اما مسئله اي که امروز به شکل معضل در آمده بلوغ زودرس کودکان است که در کشور ما نيز خيلي زياد شده است. بلوغ زودرس در بين کودکانمان به ويژه دخترانمان مشاهده مي شود. در بين دختران رسيدن به بلوغ در کمتر از 7 يا 8 سال و در پسران رسيدن به بلوغ در کمتر از 10 سال بلوغ زودرس گفته مي شود. در ادامه به مهم ترين علل بلوغ زودرس و پيامدهاي آن در کشور مي پردازيم.
1. بلوغ زودرس بر اثر افزايش وزن و چاقي
مهم ترين عاملي که باعث بروز بلوغ زودرس مي شود اضافه وزن و چاقي است،به ويژه در بين خانم ها. اما چرا اضافه وزن باعث بلوغ زودرس مي شود.
علت اين مسئله اين است که در بدن دخترهايي که چاق هستند هورمون استروژن بيشتر توليد مي شود و اين هورمون ها روي تخمدان ها و رحم تاثير گذاشته و روند بلوغ را به جلو مي اندازند. در پسرها اين مسئله برعکس است. در پسرها چاقي و اضافه وزن باعث تاخير در بلوغ مي شود. کلا اين مسئله مطح است که لاغري بيش از حد و کمبود وزن باعث تاخير در بلوغ مي شود. بنابراين کنترل وزن کودکان و نوجوانان مسئله خيلي مهمي است.
2. بلوغ زودرس و ژنتيک
در اکثر موارد بلوغ زودرس ژنتيکي است. در دختران اگر مادر يا مادربزرگ بلوغ زودرس داشته اند دختر نيز در معرض رسيدن به بلوغ زودرس خواهد بود. اين بلوغ زودرس خيلي نگران کننده نيست.
3. بلوغ زودرس و بيماري
گاهي بلوغ زودرس در نتيجه وجود يک مشکل جدي بروز مي کند که البته نگران کننده است. به عنوان مثال تومور مغزي يا عفونت مغزي عوامل خطرناکي هستند که باعث بلوغ زودرس مي شوند. يا ممکن است در ناحيه سيستم عصبي اتفاقي رخ داده باشد که باعث شود هورمون هاي جنسي زودتر از موعد يا بيشتر از حد عادي ترشح شوند. اين شريط نياز به بررسي ها و اقدامات سريع پزشکي دارد.
بلوغ زودرس در پسرها خيلي جدي تر و نگران کننده تر است و حتما بايد از لحاظ جسمي و بيماري هاي مختلف مورد بررسي قرار بگيرند.
چرا بلوغ زودرس خطرناک است؟
بلوغ زودرس در کودکان و نوجوانان باعث بروز مشکلات متعدد عصبي و رواني مي شود. در شرايط بلوغ زودرس کودک از لحاظ فيزيکي شبيه به يک آدم بزرگسال مي شود در حاليکه از لحاظ فکري هنوز بچه است و اين مسئله باعث مي شود کودک در بين همسن و سالان خود احساس تفاوت کند.
اين تفاوت باعث بروز مشکلات عصبي و روحي در فرد شده و فرد را منزوي مي کند، در روابط اجتماعي دچار مشکل مي شوند و در بعضي کودکان اضطراب و افسردگي بروز مي کند و برخي ديگر دچار پرخاشگري مي شوند. اين کودکان ممکن است نتوانند با پدر و مادر خود نيز رابطه خوبي برقرار کنند. تمام اين عوامل اعتماد به نفس کودک را تحت تاثير قرار مي دهد.به علاوه دختراني که دچار بلوغ زودرس هستند بيش از ديگران در معرض سو استفاده هاي جنسي قرار مي گيرند و با توجه به سن کم توانايي و تجربه دفاع از خود را ندارند.
دومين پيامد بلوغ زودرس نيز تاثير آن در رشد است. در دوران بلوغ اپي فيزهاي Epiphysis رشد بسته مي شوند و در نتيجه فرد در سن اتمام بلوغ نسبت به هم سن و سال هاي خود قد کوتاه تر است. دختر يا پسري که دچار بلوغ زودرس شده در ابتدا رشد بيشتري نسبت به همسن و سالان خود دارد، اما بعد از آن رشد وي خيلي زودتر از موعد متوقف مي شود.
*اپي فيز Epiphysis :قسمت گرد استخوان‌هاي بلند را سر استخوان يا اپي‌فيز مي‌گويند.
پيامد ديگر بلوغ زودرس به دليل هورمون هايي است که در بدن توليد مي شود. کودکاني که دچار بلوغ زودرس مي شوند، معمولا دچار تداخلات و مشکلات هورموني هستند. در دختران بي نظمي در قاعدگي يا کيستيک شدن تخمدان ها از پيامدهاي بلوغ زودرس هستند. با توجه به پيامدهاي بيان شده لازم و ضروري است که از بلوغ زودرس پيشگيري کرد.
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : خطرات بلوغ زودرس براي پسرها
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : خطرات بلوغ زودرس براي دختران
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : با دوران بلوغ نوجوانم چه کنم؟
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : نقش‌مادران در كاهش‌عوارض بلوغ دختران
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : تغييرات رواني در دوران بلوغ
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : والدين و رازهاي دوران بلوغ نوجوانان
منبع: سيمرغ