بزرگنمايي:

بدون درمان دارويي، بطور متوسط طي 10 سال آلودگي به ويروس HIV به سمت ايدز پيش مي‌رود که البته اين مدت 10 سال براي فردي است كه تغذيه مناسبي دارد.

ايدز (AIDS) مخفف Acquired Immune Deficiency Syndrome به معني سندرم نقص ايمني اكتسابي مي‌باشد. وقتي سيستم ايمني آسيب ببيند، نه تنها در برابر ويروس HIV (كه در آغاز به آن صدمه زده) بلكه نسبت به بقيه عفونتها هم آسيب پذير مي‌شود و ديگر قادر به كشتن ميکربها و ويروسهايي كه قبلاً برايش مشكلي ايجاد نمي‌كردند، نيست لذا با گذشت زمان، افراد آلوده به HIV بيشتر و بيشتر بيمار مي‌شوند و معمولاً سالها پس از آلودگي به يكي از بيماريهاي خاص٬ شديداً مبتلا مي‌شوند و در اين زمان گفته مي‌شود كه آنها به ايدز مبتلا شده‌اند. بنابراين زماني كه فرد آلوده به ويروس HIV براي اولين بار به يك بيماري جدي مبتلا شود و يا وقتي كه تعداد سلولهاي ايمني باقيمانده در بدن او از حد معيني كمتر شود، مبتلا به بيماري ايدز شناخته مي شود. ايدز يك مرحله كاملاً جدي است كه بدن، دفاع بسيار كمي در برابر انواع عفونتها دارد. در واقع هر فرد آلوده به ويروس HIV ، الزاما مبتلا به ايدز نمي باشد اما در طول مدت آلودگي خود، مي تواند ديگران را آلوده کند.

HIV مخفف Human Immunodeficiency Virus به معني "ويروس نقص ايمني انسان" مي‌باشد. ويروس ، يك ذره زنده خيلي كوچك است كه مي‌تواند تكثير و پخش شود اما براي زندگي نياز به موجود زنده ديگري دارد. وقتي ويروس، سلولي را آلوده كند شروع به تكثير در داخل آن سلول مي‌كند كه در نهايت منجر به آسيب آن سلول مي‌شود. ويروسهاي مختلف به سلولها و بافتهاي مختلفي از بدن حمله مي‌كنند. برخي ويروسها به پوست، برخي به دستگاه تنفسي و … حمله مي‌كنند، در حاليکه HIV به خود سيستم ايمني حمله مي‌كند و اين خصوصيت ويروس است که آنرا خطرناک کرده است. سيستم ايمني، گروهي از سلولها هستند كه بدن را در برابر انواع عفونتها محفاظت مي‌كند و بدون آنها٬ توانايي بدن براي مبارزه با نواع عفونتها تضعيف مي‌شود. لذا وقتي ويروس HIV وارد بدن فردي شود به تدريج قدرت دفاعي بدن وي ضعيف مي شود و اين فرد در برابر انواع بيماريها و عفونتها حتي آنهايي که در حالت عادي بيماريزا نيستند آسيب پذير ميگردد. انسان مي‌تواند توسط فرد ديگري كه به HIV مبتلا است آلوده شود و او نيز مي‌تواند بقيه افراد را آلوده كند و بر اين اساس HIV منتشر مي‌شود.
به فردي كه به HIV آلوده است( +HIV مثبت) اطلاق مي‌شود. اين روند قابل رؤيت نيست و راهي وجود ندارد تا با نگاه كردن به افراد بگوئيم كه آيا به HIV مبتلا هستند يا خير٬ ولي آزمايش خون مي‌تواند پس از چند ماه از اولين تماس، ويروس را در خون آشكار كند. افراد آلوده به HIV ممكن است سالها كاملاً سالم بمانند و حتي خودشان ندانند كه آلوده هستند.

*ويروس HIV از طريق مايع مني (همچنين شامل مايعي كه قبل از مني خارج مي شود) ، ترشحات دستگاه تناسلي زنان وخون افراد مبتلا به آن منتقل مي شود و افرادي كه با اين ترشحات، چه از طريق همجنس بازي و چه از طريق روش معمول جنسي، تماس حاصل نمايند دچار عفونت HIV مي گردند. وجود بيماريهاي مقاربتي مثل سوزاك، سفليس و همچنين زخمهاي دستگاه تناسلي خطر آلودگي را چند برابر خواهد كرد. بديهي است اگر شما و يا همسرتان به عفونت HIV مبتلا نباشيد از راه جنسي به اين بيماري مبتلا نخواهيد شد. بعضي از دلايل حاكي از آن مي باشد كه از طريق روابط جنسي دهاني نيز ممكن است فرد دچار عفونت HIV گردد.(به خصوص زماني که زخم يا آسيبي در دهان باشد)

البته احتمال انتقال عفونت HIV از مردان آلوده به زنان در طول ارتباط جنسي به مراتب بيش از انتقال اين عفونت به مردان مي باشد و مايع مني آلوده ممكن است براي چند روز در واژن زن باقي بماند. سلولهاي ناحيه دهانه رحم نيز داراي استعداد زياد براي ابتلا به عفونت HIV هستند. ابتلاي افراد به عفونت HIV از طريق ارتباط جنسي معمول در بسياري از كشورهاي افريقايي و برخي از مناطق آمريكاي جنوبي مشاهده مي شود. همجنس بازي از روشهايي است كه موجب ابتلاي افراد به عفونت HIV مي شود؛ به ويژه شخصي كه مفعول واقع شده است، در معرض بيشتري از اين آلودگي قرار دارد زيرا آلت تناسلي فرد موجب پارگي لايه هاي داخلي مقعد شده و اين امر موجب مي گردد تا HIV كه درون مايع مني قرار دارد به راحتي وارد جريان خون شود.

ويروس HIV از مادر آلوده به كودك ممكن است در دوران حاملگي، هنگام وضع حمل يا كمي بعد از زايمان انتقال يابد. HIV مي‌تواند در شير پستان زن آلوده وجود داشته باشد و به نوزادش منتقل شود اما با وجود داروهاي خاص ٬ شانس اين انتقال بسيار كاهش مي‌يابد هر چند در بسياري از كشورهاي در حال پيشرفت و فقير، چنين داروهايي در دسترس نيست. در كودكان٬ آلودگي به HIV بسرعت به طرف ايجاد بيماري ايدز پيشرفت مي‌كند و شانس زنده ماندن كودك هم كم است.

استفاده مشترك از سرنگ آلوده (كه اين عمل ميان افراد معتاد به مواد مخدر تزريقي بسيار معمول مي باشد ) و يا برخورد تصادفي با سوزن آلوده به عفونت HIV (گاهي اوقات اين امر در مراكز پزشكي اتفاق مي افتد) موجبات ابتلاي افراد به عفونت HIV را فراهم مي آورد. خالكوبي با سوزن آلوده؛ سوراخ كردن گوش بوسيله سوزن و وسايل آلوده؛ استفاده از مسواك و تيغ ريش تراش شخص بيمار؛ درمانهاي دندانپزشکي، ختنه و يا جراحي هاي ديگر با وسايل آلوده از ديگر موارد انتقال HIV مي باشد.

در اوايل دهه 1980 عفونت HIV به سرعت ميان افرادي كه به علت ابتلا به بيماري هموفيلي مجبور به تزريق خون بودند افزايش پيدا نمود. افراد مبتلا به هموفيلي در هنگام خونريزي٬ خونشان منعقد نمي شود به همين علت هنگام آسيب ديدگي مقدار زيادي خون از بدنشان خارج مي شود. در اوايل شيوع اپيدمي ايدز بيش از نيمي از 20000 فرد مبتلا به هموفيلي دچار عفونت HIV گرديدند. در ميان دهه 1980 آزمايش تشخيص آنتي بادي HIV (اين آزمايش وجود عفونت HIV را مشخص مي نمود)‌ دردسترس عموم قرار گرفت و بانك خون نيز آغاز به شناسايي خونهاي اهدايي نمود. از سال 1987 به بعد ديگر هيچ فرد مبتلا به هموفيلي به علت تزريق خون دچار عفونت HIV نگرديد. اگر چه تزريق خون يكي از مواردي بود كه افراد دچار عفونت HIV مي شدند ولي هيچ فردي از طريق اهداي خون به اين عفونت مبتلا نگرديد. زيرا هنگام اهداي خون از سوزنهاي يكبار مصرف استفاده مي شد و نيز خونهاي تزريقي قبلا از نظر وجود HIV بررسي مي گرديد.

راه‌هاي ديگر سرايت عبارتند از: پيونداعضا ويا بافت آلوده به عفونت HIV .

در صورتي که شما سابقه انجام هر کدام از رفتارهاي خطرناک زير را داشته ايد٬ نياز به انجام آزمايش HIV داريد:

* استفاده از سوزن و سرنگ مشترك در اعتياد تزريقي (‌حتي براي يك بار)

* ابتلاء به بيماري هاي آميزشي (مثل سوزاك، سيفليس، تبخال و زگيل تناسلي)

* با فرد آلوده به HIV تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.

* با فرد تزريق كننده مواد مخدر (حتي همسر) تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.

* با فرد داراي سابقه ابتلاء به بيماريهاي آميزشي تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.

* بدون اطلاع از سابقه ابتلاء فردي به بيماريهاي آميزشي تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.

* با فرد داراي سابقه روابط جنسي با مردان يا زنان ديگر تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.

* با فرد داراي سابقه روابط جنسي با نوع همجنس تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد. (خصوصاً اگر رابطه بين دو مرد بوده و در اين رابطه وي مفعول بوده باشد.)

* با فردي كه در نواحي پر خطر زندگي مي كند، تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد. (مناطقي كه در آن آمار ميزان افراد آلوده به HIV زياد مي باشد. مثلاً بعضي كشورهاي آفريقايي، کشورهاي تازه استقلال يافته روسيه، افغانستان و كشورهاي ناحيه خليج فارس)

* استفاده از مشروبات الكلي و مواد مخدر قبل از تماس جنسي (ترياك، هروئين، قرص اكستاسي، حشيش، گرس و .... )

* سابقه تجاوز و سوء استفاده جنسي قرار گرفتن .

با توجه به اينكه ميزان آنتي بادي وسرعت افزايش آن در افراد متفاوت است، از بدو ورود ويروس به بدن تا رسيدن سطح آنتي بادي به حد قابل تشخيص در آزمايش ممكن است بين 2 هفته تا 6 ماه طول بكشد، در افرادي كه رفتارهاي پرخطر داشته اما تست منفي دارند لازم است 3 ماه بعد و در صورت تداوم رفتار، هر شش ماه آزمايش تكرار شود.

بسياري از كساني كه تست HIV انجام داده‌اند بي‌دليل نگرانند چرا كه:

* اگر نتيجه تست منفي باشد (يعني اينكه با HIV آلوده نيستند) مي‌تواند باعث آرامش خيال شود. و اگر نتيجه تست مثبت شود كارهاي بسياري براي فائق آمدن با نتيجه مثبت تست HIV و مراقبت از سلامت مي‌توان انجام داد.
*اگر نتيجه تست HIV شما مثبت باشد پزشك مي‌تواند بدقت مراقب سلامت شما باشد. بسياري از كساني كه تست HIV مثبت دارند سالها سالم باقي مي‌مانند ولي اگر به سمت بيماري پيش برويد داروهاي بسياري بنام antiretroviral وجود دارند كه مي‌تواند سرعت پيشرفت ويروس و بيماري را كم كنند و نگهدارنده سيستم ايمني باشند همچنين داروهايي براي پيشگيري و درمان برخي بيماريهايي كه افراد مبتلا به HIV به آن گرفتار مي‌شوند را دريافت كنيد. همچنين ممكن است تحت درمان با داروهاي جديد در روشهاي درماني قرار بگيريد.
* اگر پزشك بداند كه شما HIV مثبت هستيد هنگاميكه به بيماري مبتلا مي‌شويد با جديت و دقت بيشتري علائم را پيگيري مي‌كند.
* اگر بدانيد كه HIV مثبت هستيد بيشتر مراقب خواهيد بود تا ديگران آلوده نشوند بعنوان مثال رابطه جنسي ايمن داشتن (safe sex) و آگاه كردن شركاي جنسي قبلي خود.
* آگاه بودن به آلودگي با HIV ، ممكن است بر روي برخي تصميمات آينده شما تأثير گذار باشد ( مثلاً در مورد تشكيل خانواده)

بدون درمان دارويي، بطور متوسط طي 10 سال آلودگي به ويروس HIV به سمت ايدز پيش مي‌رود که البته اين مدت 10 سال براي فردي است كه تغذيه مناسبي دارد. اما فردي كه در منقطه فقيرنشين است و بخوبي تغذيه نمي‌شود ممكن است بسيار سريعتر به سمت ايدز و نهايتاً مرگ پيش برود.

تهيه و ترجمه : گروه سلامت سيمرغ

اختصاصي سيمرغ