بزرگنمايي:

چه خبر - حمايت آمريکا از قدرت طلبي شاهزاده سعودي سُست و بي دوام است

در اين مطلب که به قلم `پاول پيلار` تحليلگر نشنال اينترست نوشته شده، آمده است: يکي از خبرهاي جذاب در باره توطئه به قدرت رسيدن محمد بن سلمان شاهزاده 32 ساله سعودي، به اقدامات او براي منزوي کردن و حصر خانگي مادرش مربوط مي شود، حصري که مدت ها نيز به طول انجاميد.
او با دور کردن مادر از پدر (ملک سلمان) که در يک وضعيت ناگوار روحي و رواني بسر مي برد، تلاش کرد صرفا با يک تماس تلفني او را در جريان دوري درازمدت مادرش از انظار عمومي قرار دهد، چرا که محمد بن سلمان به شدت نگران بود، مبادا مادرش با نحوه به قدرت رسيدن او مخالفت کند و بخواهد به نفع وحدت در خاندان سعودي، از شاه بخواهد مانع تندروي هاي وي شود.
اگرچه مي توان تعابير مختلفي از اين قبيل گزارشات کرد، از جمله شايد کسي بخواهد در وهله نخست از آنها به عنوان نشانه هاي مصائب بازي قدرت توسط يک سياستمدار سخت کوش ياد کند و يا فرد ديگري بخواهد چنين برداشت کند که اين شاهزاده سعودي در يک بازي قدرت متفاوت از ساختار قدرت سياسي کشورش، پا بر زمين بازي `اسکيت روي يخي` گذاشته که ضخامت يخ آن بسيار نازک است.
يک سياستمدار چقدر مي تواند قوي باشد تا براي نيل به قدرت حتي مجبور شود، مادر خود را نيز از سر راه بردارد.
اين شاهزاده سعودي اقدامات ديگري را نيز شبيه آنچه که بر سر مادرش آورد انجام داد، از جمله اينکه در يک عمليات بسيار دردمنشانه هتل `ريتز کارلتون` رياض را به يک هتل 5 ستاره تبديل کرد و با دستگيري شاهزاده هاي سعودي و حبس آنها در اين هتل، سرمايه هاي آنها را فداي سياست هاي خود کرد و البته از اين اقدام به عنوان `عمليات براي مبارزه با فساد` ياد کرد، فارغ از اينکه فساد در دستگاه حاکمه سعودي تا پيش از اين معني ديگري داشت.
تلاش محمد بن سلمان براي تحکيم قدرت در داخل کشور درحالي به سکوت واداشتن مادر و ريزش دارايي هاي خانوادگي وابسته شد که قدرت خارجي او نيز به حمايت دولت آمريکا از آن گره خورد، به گونه اي که سفر تقريبا سه هفته اي اخير او به واشنگتن کاملا نشان داد که سياست خارجي عربستان امروزه به چه ميزان به حمايت هاي آمريکا وابسته شده است.
البته از اين سفر طولاني مدت شاهزاده سعودي به آمريکا تعابير ديگري نيز مي تواند به عمل آورد، از جمله او براحتي ثابت کرد که چگونه توانسته پايه هاي امنيت قدرت داخلي خود را با کمک سرنيزه و نيز وابستگي به حمايت هاي آمريکا تحکيم بخشد و در اين مدت طولاني پايتخت را ترک کند، تجربه اي که سابقه تاريخي سفر خارجي بسياري مقامات کشورهاي ديگر خلاف آن را ثابت کرده، يعني اينکه مقامات بسياري از کشورها با انجام سفر خارجي مشابه، براحتي از قدرت خلع شده بودند.
ناگفته نماند که محمد بن سلمان براي توجيه اين اقدامات در سياست داخلي و خارجي کشورش تلاش مي کند خود را در قرن 21 به عنوان يک مصلح و کسي که قصد دارد همچون مصطفي کمال آتا تورک در ترکيه، ساختار اجتماعي و سياسي کشورش را نوسازي کند، معرفي نمايد .
غافل از اينکه اقداماتي که آتا تورک به عنوان يک نظامي و قهرمان جنگ جهاني اول و نيز ناجي امپراطوري عثماني انجام داد، با آنچه بن سلمان مدعي آن است، بسيار متفاوت مي باشد ، چرا که مصطفي کمال برخلاف محمد بن سلمان توانسته بود، اعتبار جهاني را به کشورش بازگردانده و حتي به عنوان `پدر ملت ترک` معرفي شود.
اما محمد بن سلمان براي تسخير حاکميت کشورش تلاش مي کند و با در پيش گرفتن سياست `ماکياوليستي` صرفا به `فرزند محبوب ملک سلمان بودن` بنازد و چنين فخر روشي کند که پدرش، پسر `عبدالعزيز بن سعود` بنيانگذار عربستان سعودي است که همواره مورد حمايت دولت هاي آمريکا قرار داشته است.
اين درحالي است که امروزه رويکرد کلي دولت آمريکا نسبت به عربستان در مقايسه با بسياري از کشورهاي ديگر جهان به لحاظ سنتي تغيير کرده و چندان مطلوب رياض نيست، به ويژه اينکه اعتبار اتباع سعودي بعد از حمله تروريستي 11 سپتامبر و افزايش نقش آنها در حملات تروريستي کمتر شده و از محبوبيت آنها در جهان نيز کاسته شده است.
با اين وجود عربستان در سال هاي اخير تلاش کرد با ولخرجي هاي زياد، توجه آمريکايي ها را به خود جلب کرده و با حمايت مستقيم و غير مستقيم از انديشکده ها و مراکز مطالعاتي آمريکايي `وجهه مشوش` خود را در نزد افکار عمومي آمريکا و جهان ترميم کند.
از سوي ديگر محمد بن سلمان نيز بعد از روي کار آمدن `دونالد ترامپ` در کاخ سفيد، بسيار کوشيد چه به صورت مستقيم و يا غير مستقيم رابطه رياض با `تل آويو` را فراتر از مناسبات ديپلماتيک سنتي بهبود بخشد، به رغم اينکه بخوبي مي داند که رژيم صهيونيستي همچنان به سياست هاي اشغالگرانه خود در فلسطين ادامه مي دهد.
اين ابزار تمايل بيش از حد محمد به سلمان براي نزديکي بيشتر به واشنگتن و به ويژه به تل آويو، خود يکي ديگر از نقاط ضعف او به شمار مي رود، چرا که وي براي جلب توجه آمريکا بايد دست به اقدامي بزند که به نفع اسرائيل باشد، از جمله اينکه با دشمن اصلي منطقه اي اسرائيل يعني ايران درگير شود و حتي برخلاف اصول سنتي سياست خارجي عربستان براي حمايت از فلسطيننيان، به اين اصول پشت کرده و از دشمنان فلسطين يعني اسرائيلي ها حمايت کند.
اين شاهزاده 32 ساله براي نيل به اين اهداف خود تلاش مي کند رهبري يک مبارزه ضد ايراني را به عهده بگيرد، به همين منظور اخيرا وي در برنامه 60 دقيقه اي تلويزيوني عليه سياست هاي ايران بعد انقلاب سال 1379 (1357) سخناني بر زبان آورد مبني بر اينکه جايگاه عربستان تا قبل از انقلاب ايران به قدري در سطح جهان رفيع بود که 4 دهه سياست منطقه اي تهران موجب تضعيف آن شده است، به همين دليل محمد بن سلمان به زعم خود مجبور است با انجام برخي اقدامات اصلاح طلبانه در زمينه آموزش و پوشش اسلامي در سطح جامعه، از تندوري هاي سياسي از جمله راه اندازي پليس ديني در آن کشور، دوري کند.
صرف نظر از اين ادعاهاي بي اساس، بايد اذعان داشت که اگرچه سياست آمريکا به سياست عربستان وابسته نيست، اما وابستگي شديد محمد بن سلمان به حمايت هاي آمريکا به ويژه در حوزه اقتصاد نفتي آن کشور موجب مي شود تا آمريکا براحتي بتواند از اين ابزار به عنوان اهرمي براي اعمال فشار بيشتر بر رياض به نفع منافع خود استفاده کند.
متاسفانه آمريکا تاکنون نتوانسته از اين اهرم استفاده کند، چرا که بخشي از مشکل در دوستي محمد بن سلمان بي تجربه و `جراد کوشنر` داماد دونالد ترامپ نهفته است، زيرا کوشنر همچنان تلاش مي کند بدون در نظر گرفتن ملاحظات امنيتي تاريخي در مناسبات عربستان و آمريکا بر نفوذ خود بر دولت آمريکا بيفزايد و همين مسئله از قدرت خطرپذيري آمريکا در منطقه و جهان مي کاهد.
خطرناک ترين بخش اقدامات کوشنر در اين ميان راه اندازي جنگي است که به رهبري عربستان عليه مردم يمن شروع شد و به نظر هم نمي رسد سعودي ها براحتي بخواهند منافع آمريکا را در اين جنگ در نظر بگيرند، اين درحالي است که دولت واشنگتن نيز تاکنون موفق نشده با هيچ قطعنامه اي در سنا و يا کنگره آن کشور عليه اقدامات عربستان سعودي در يمن مخالفت کند.
به همين دليل، روابط کوشنر و محمد بن سلمان بزرگترين مسئله در مناسبات آمريکا با عربستان است، زيرا کاخ سفيد با حمايت طولاني مدت از محمد بن سلمان که مدعي طرح هاي اصلاحي در کشورش است، خطري را به جان مي خرد که دفع آن شايد براحتي امکان پذير نباشد.
حمايت آمريکا از برنامه و طرح اصلاحي ادعايي شاهزاده سعودي در دراز مدت کاري عبث خواهد بود، زيرا اين طرح ها به قدري غيرواقع بينانه و مغاير با ساختارهاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ديني عربستان هستند که به هيچ وجه قابل اجرا نيستند.
حمايت واشنگتن از اقدامات محمد بن سلمان واقعيت تلخي است که هرکسي را به ياد حمايت آمريکا از اقدامات شاه (سابق) ايران مي اندازد، چرا که او نيز همچون محمد بن سلمان با شعار اجراي طرح `انقلاب سفيد` خود، نوسازي خاصي را به سبک خودش پيش گرفته بود که شديدا به حمايت آمريکا وابسته بود و البته با اقدامات آتا تورک در ترکيه نيز بسيار تفاوت داشت.
البته با اين تفاوت که شاه ايران نيز همچون مصطفي کمال آتاتورک مجبور نشده بود براي کسب قدرت مادرش را نيز در بند کند.

منبع: irna.ir