بزرگنمايي:
پيشگيري از چين و چروک پوست بايد از سن پايين شروع شود و مهم ترين اقدام براي پيشگيري، مصرف مرتب ضد آفتاب است.
راه هاي پيشگيري از چين و چروک پوست صورت
دکتر محمدرضا قسمي، متخصص پوست، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران: به تازگي محققان ژاپني به دنبال بررسي هاي جديد خود از اين راز که چرا معمولا پوست دور چشم ها سريع تر از پيشاني چروکيده مي شود، پرده برداشته اند. به گفته آن ها تعداد غدد سباسه (چربي) در پوست دور چشم ها کمتر از ميزان آن در پيشاني است و چون ميزان چربي کمتري در اين ناحيه ترشح مي شود، پوست رطوبت کمتري دارد و چون حساس تر است، راحت تر تغيير شکل مي دهد. به گفته محققان دانشگاه کاگوشيما، هر چه تراکم غدد سباسه در پوست بيشتر باشد، ميزان چين و چروک کمتر است.
براي آشنايي بيشتر با نحوه بروز چين و چروک ابتدا نگاه مي اندازيم به ساختمان پوست و پس از آن علل بروز چين ها و نوه پيشگيري و درمان را بررسي مي کنيم.
عوامل ايجاد چين و چروک و راه هاي پيشگيري از آن
پوست اولين سد دفاعي بدن در برابر آسيب هاي محيطي است که از 3 لايه، اپيدرم، درم و زير جلد تشکيل شده است. پوست کف دست و پا ضخيم ترين و پوست پلک به تناسب کاري که انجام مي دهد، نازک ترين است. بالاترين و خارجي ترين لايه پوست، اپي درم است که ضخيم ترين لايه محسوب مي شود و نقش مهمي در ايجاد سد دفاعي پوست دارد و جلوي عوامل محيطي و شيميايي مضر را مي گيرد و از اتلاف آب و مايعات از سطح پوست و چروکيدگي پوست پيشگيري مي کند. لايه دوم پوست، درم است که سرشار از عروق است و از لايه هاي رويي حمايت ساختاري و تغذيه اي مي کند. درم حاوي الياف الاستين و کلاژن است و فيبرهاي الاستين در درم خاصيت کشساني ايجاد مي کنند. تمام اين اجزا در کنار اسيد هيالورونيک که کار آن جذب آب و آبرساني به پوست است، باعث ايجاد قوام خاص پوست در هر سني مي شوند. در افراد سالمند کاهش اسيد هيالورونيک است که باعث چين و چروک طبيعي در درم مي شود. اسيد هيالورونيک جزو اصلي ژن هايي است که امروزه براي جوان سازي پوست به بدن تزريق مي شود.
کدام نواحي پوست زودتر چروک مي شوند؟
با توجه به علت زمينه اي بروز چين و چروک نواحي مختلفي از بدن در معرض پيري زودرس قرار مي گيرند.
* در افراد سيگاري دور چشم و دور لب بيشتر از نواحي ديگر و سريع تر چروک مي شود.
* در افرادي که در معرض نور آفتاب هستند، پيشاني، تاقچه روي قوس گونه و لب بالا بيشتر درگير است.
* در افرادي که به نور آفتاب حساسيت دارند، پيشاني، ابرو و اطراف چشم بيشتر چروک مي شود.
8 عامل اصلي ايجاد چروک1- فرآيند طبيعي پيري پوست
پيري فرآيند پيچيده اي است که تمام ارگان ها از جمله پوست را درگير مي کند و باعث تغييرات متعددي در پوست و ساختارهاي زيرين آن مي شود. در دوران سالمندي بازجذب استخواني و غضروفي داريم. اگر دقت کرده باشيد در افراد سالمند استخوان فک به تدريج کوچک مي شود. بروز تغييرات در توزيع چربي زير جلدي به دليل تاثير جاذبه و حرکات تکراري نيز در بروز چين و چروک ها دخيل هستند. با افزايش سن، خاصيت کشساني پوست نيز کاهش مي يابد و دليل آن کاهش ميزان طبيعي اسيد هيالورونيک و الاستين و کلاژن است.
2- مواجهه طولاني مدت با اشعه ماوراي بنفش
نور آفتاب، مخصوصا در کساني که در محيط باز کار مي کنند مثل کشاورزان، مي تواند به تدريج در نماي پوست و رنگ آن تغيير ايجاد کند. چين و چروک، لک هاي پوستي و خشن شدن پوست به خصوص ناحيه صورت، گردن و پشت دست هاي اين افراد شايع است. در افرادي که سن بالاتري دارند، چون مدت مواجهه با آفتاب بيشتر بوده، چين و چروک پوست نيز بيشتر است.
3- استفاده از سولاريوم
نتايج مطالعات نشان داده مواجهه طولاني مدت با منابع مصنوعي اشعه ماوراي بنفش از جمله کابين هاي برنزه کننده، باعث ايجاد چين و چروک در صورت و تغييرات رنگدانه اي در سطح پوست مي شود.
4- بيماري هاي ژنتيکي
برخي بيماري هاي ژنتيکي مي توانند روي الياف الاستين تاثير بگذارند و باعث بروز چين و چروک هاي پوستي شوند. در برخي از اين بيماري ها اولين نشانه هاي بيماري به شکل چين و چروک هاي گردن ظاهر مي شود.
5- ضربه هاي پوستي
به دنبال برخي ضربات پوستي يا التهابات مزمن در ناحيه اي از بدن يا بهبود برخي از بيماري ها، چين و چروک هايي در نواحي درگير بروز مي کند. علت، انهدام الياف الاستين در ناحيه درم است.
6- مصرف برخي داروها
مطالعات مختلف نشان داده مصرف برخي داروها در بروز چين و چروک هاي صورت تاثير دارد. سردسته اين داروها پني سيلامين است که باعث ايجاد ضايعات جلدي به شکل چين و چروک مي شود.
7- استعمال دخانيات
مواد سمي سيگار هم روي پوست و هم خونرساني اثر منفي مي گذارد و در مجموع باعث چين و چروک پوست مي شود.
8- آلودگي هوا
آلودگي هواي کلانشهر با افزايش راديکال هاي آزاد در سطح پوست باعث تشديد روند پيري و ايجاد چين و چروک و تغييرات رنگدانه اي در سطح پوست مي شود که اين تغييرات به خصوص در مناطقي که در معرض نور خورشيد است، مخصوصا صورت و گردن بيشتر خواهد بود.
چگونه از چين و چروک پيشگيري کنيم؟
1- پيشگيري از چين و چروک بايد از سن پايين شروع شود و مهم ترين اقدام براي پيشگيري، مصرف مرتب ضد آفتاب است. بايد حداقل نيم ساعت قبل از خروج از منزل به تمام مناطقي که در معرض نور خورشيد است، ضد آفتاب بزنيد و هر 3-2 ساعت يک بار آن را تجديد کنيد.
2- مصرف روزانه آنتي اکسيدان ها مثل سبزي و ميوه هاي تازه نيز مي تواند در مقابله با راديکال هاي آزاد موثر باشد. استفاده از کرم هاي موضعي آنتي اکسيداني از جمله ويتامين C و E هم موثر است.
3- تميز نگه داشتن سطح پوست از آلاينده هاي محيطي نيز مهم است. در کلانشهرها بايد مرتب با شوينده هاي مناسب، پوست را تميز کرد. البته بي رويه شستن پوست نيز مي تواند باعث خشکي، التهاب پوست و حتي تشديد چين و چروک شود.
4- از استفاده بي رويه مواد آرايشي به خصوص انواع نامرغوب بايد خودداري کرد. اين مواد در درازمدت آثار سوء بسياري بر پوست مي گذارند.
انواع پوست بر حسب ميزان چين و چروکبر حسب درجه چين و چروک پوست، افراد به انواع مختلف تقسيم مي شوند:
1- تيپ يک افرادي هستند که در حالت عادي هيچ چين و چروکي ندارند و تغييرهاي رنگي روي پوست شان خفيف است. اين افراد عموما جوان هستند و معمولا اهل آرايش و کرم پودر زدن نيستند.
2- تيپ دو کساني هستند که از عضلات صورت شان زياد استفاده مي کنند و در نتيجه چين و چروک هاي ناشي از حرکت در آنها ظاهر مي شود (مثل چين خنده). پوست اين افراد زبر و خشن به نظر نمي رسد اما در لمس کمي زبر است. اين افراد بين 30 تا 40 سال دارند.
3- تيپ سه در حالت استراحت هم در صورت چين و چروک دارند و تغييرات بارزي در عروق صورت شان ديده مي شود و تغييرات رنگدانه اي نمايان است. اين افراد بين 50 تا 60 سال دارند و معمولا از کرم پودر زياد استفاده مي کنند تا چين و چروک ها را بپوشانند.
4- تيپ چهارم کساني هستند که تمام صورت شان را چين و چروک گرفته و استفاده از کرم پودر ديگر فايده اي ندارد و برعکس باعث نمايان تر شدن چروک ها مي شود. اين افراد 60 تا 70 سال به بالا دارند.
منبع : هفته نامه سلامت