بزرگنمايي:

چه خبر -

همه ما گاه به گاه شاهد کبودي ها روي بدن مان هستيم. شايد نصف شب پاي تان به در گير کند يا هنگام پياده روي زمين بخوريد. اغلب کبودي ها نيازي به نگراني ندارند و خود به خود بهبود پيدا مي کنند. ولي بعضي کبودي ها هم نشانه مشکلي جدي هستند. بهتر است تفاوت اين دو را بدانيد.

کبودي زماني بوجود مي آيد که جراحتي باعث خونريزي رگ هاي کوچک زير پوست شود. پوست تان دچار پارگي نشده، بنابراين خون بيرون زده از رگ ها جايي براي رفتن ندارد، بنابراين يک جا جمع شده و لخته مي شود و رنگ پوست روي جراحت را تغيير مي دهد. ضربات سخت تر باعث ايجاد کبودي هاي بزرگ تر مي شوند، که به آن ها کوفتگي هم مي گويند، که ممکن است حساس و بسيار دردناک باشند.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : چرا بدنم بي دليل کبود مي شود؟

کبودي صاف و بنفش رنگ هنگامي رخ مي دهد که خون به لايه بالايي پوست تان رسيده باشد، به اين کبودي خون مردگي (ecchymosis) گفته مي شود. چشم سياه يا کبود شده نمونه اي براي اين نوع کبودي است. يک هماتوم (hematoma) زماني ايجاد مي شود که لخته خون يک توده زير پوستي ايجاد کند. اين ناحيه معمولا متورم، برجسته يا دردناک است. برجستگي تخم مرغي شکل روي سر مثالي براي اين نوع کبودي است. هماتوم را با خونريزي (hemorrhage) اشتباه نگيريد، خونريزي شديد داخل يا خارج از بدن.

همان گونه که بهبود پيدا مي کنيد، يک ماده غني از آهن در خوني که زير پوست تان باعث ايجاد کبودي شده (به نام هموگلوبين hemoglobin) به ترکيباتي ديگر تجزيه مي شود. اين فرايند باعث تغيير رنگ کبودي مي شود:

- معمولا بعد از ايجاد جراحت قرمز رنگ است.

- در عرض 1 تا 2 روز بعد از جراحت به بنفش، سياه و آبي تغيير رنگ مي دهد.

- بعد از 5 تا 10 روز ممکن است سبز يا زرد رنگ شود.

- بعد از 10 تا 14 روز به قهوه اي متمايل به زرد يا قهوه اي روشن در خواهد آمد.

کبودي حدود 2 هفته بعد بايد کاملا از بين برود.

سرما مي تواند تورم را کم کرده و اندازه کبودي سياه و آبي شما را کاهش دهد. همچنين مي تواند جريان خون در آن ناحيه را کاهش داده و در نتيجه باعث شود خون کمتري به بافت پوست شما نفوذ کند. به محض ايجاد کبودي يک کيسه سبزيجات يخ زده يا يک کيسه پر از يخ را در حوله پيچيده و به آرامي روي ناحيه جراحت قرار دهيد. اجازه دهيد 15 تا 20 دقيقه روي کبودي بماند، سپس نيم ساعت کيسه يخ را برداشته و دوباره همين کار را تکرار کنيد.

اندام آسيب ديده خود را استراحت داده و در صورت امکان بالاتر از قلب خود نگه داريد. مثلا، اگر زانوي تان آسيب ديده، پاها را رو به بالا قرار دهيد. اين کار جلوي جمع شدن خون، زير پوست را گرفته، باعث کم تر شدن تورم شده و جلوي بزرگ تر شدن کبودي را مي گيرد. بعد از 2 روز از يک پد يا پارچه گرم روي محل کبودي استفاده کنيد. در صورت نياز مي توانيد مسکن هايي مانند استامينوفن يا ايبوبروفن استفاده کنيد.

استخوان هاي شما هم داراي بافت هستند، بنابراين امکان کبودي در آن ها وجود دارد. هر گونه آسيبي مي تواند باعث کبودي استخوان شود، مثل آسيب هاي ورزشي يا تصادف اتومبيل و برخي شرايط پزشکي مانند آرتريت هم مي تواند سبب ايجاد اين گونه کبودي ها شود. علايم اين کبودي ها هم مثل بقيه است، درد، حساسيت، تورم و تغيير رنگ، ولي معمولا بيشتر درد داشته و بيشتر طول مي کشد. درمانش به هماه شکل است: استراحت، خنک کردن، بالا نگه داشتن و استفاده از مسکن.

کبودي ممکن است به مراقبت هاي پزشکي نياز داشته باشد، اگر:

- فکر مي کنيد که رگ به رگ شدن يا شکستگي در استخوان سبب ايجاد آن شده است.

- بعد از روز اول هنوز هم در حال بزرگ شدن است.

- باعث شده دست و پاي شما متورم يا سفت شود.

- بيشتر از چند هفته طول کشيده يا بدون دليل دوباره ديده مي شود.

- اطراف چشم تان است و نگاه کردن به جهت هاي مختلف براي تان سخت شده است.

- به خاطر ضربه وارد شده به سر، بالا تنه يا شکم ايجاد شده است.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : وقتي کبودي پوست نشانه خطرناکي است

سن، جنسيت و ژنتيک شما مي تواند در اين مساله نقش داشته باشد. همان طور که سن تان بيشتر مي شود پوست تان نازک تر شده و بخش زيادي از چربي زيرپوستي را از دست مي دهد، ديگر هيچ لايه اي براي محافظت از رگ هاي خوني وجود ندارد، بنابراين راحت تر پاره مي شوند. زنان زودتر از مردان دچار کبودي مي شوند، به خصوص از آسيب هاي سبک در قسمت بالاي بازوها، ران ها و باسن. زود کبود شدن گاهي اوقات در کل يک خانواده شايع است.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : پوست شما هم زود کبود مي شود؟

برخي از بيماري ها مي تواند منجر به ايجاد لکه هايي شبيه کبودي شود. بزرگترين آن ها پورپورا (purpura) ناميده مي شود. لکه هاي کوچک بنفش يا قرمز پتشي (petechiae) ناميده مي شوند. مشکلاتي که مي تواند منجر به ايجاد لکه هاي خوني يا کبودي سريع شوند، عبارتند از:

- اختلالات خونريزي، مانند بيماري هموفيلي (hemophilia) يا فون ويلبراند (von Willebrand).

- بيماري کبدي مانند سيروز (cirrhosis).

- ترومبوسيتوپني (Thrombocytopenia) ( زماني که پلاکت کافي در خون خود نداريد).

- سرطان مانند سرطان خون (leukemia)، بيماري هاجکين (Hodgkin) يا مولتيپل ميلوما (multiple myeloma).

اسيد فوليک (فولات) و ويتامين C ،K و B12 به لخته شدن خون شما کمک مي کنند. اگر به اندازه کافي از آن ها دريافت نکنيد، ممکن است خيلي راحت تر دچار کبودي شويد. اگر ويتامين C شما پايين است، سعي کنيد مرکبات بيشتري مصرف نماييد. گوشت گاو و غلات صبحانه غني شده با ويتامين B12. سبزيجات با برگ سبز نظير اسفناج منابعي خوب براي ويتامين K و اسيد فوليک هستند.

رقيق کننده هاي خون، آسپرين، کورتيکو استروئيدها (corticosteroids) و شيمي درماني براي مقابله با سرطان، مي تواند سبب ايجاد اين نشانه هاي آبي و سياه باشد. مصرف داروهاي تان را سرخود متوقف نکنيد، با پزشک تان مشورت کنيد. ممکن است بتواند آن ها را با داروهايي جايگزين کند که کمتر باعث ايجاد کبودي شوند يا کلا چنين تاثيري نداشته باشند.

شما نمي توانيد کاملا از ايجاد کبودي جلوگيري کنيد، ولي مي توانيد شانس آسيب ديدن را کاهش دهيد:

- در شب از چراغ خواب استفاده کنيد تا در تاريکي پاي تان به جايي گير نکند.

- وسايلي که باعث ليز خوردن مي شود را از محيط حذف کنيد، مانند قاليچه .

- مسير حرکت تان را از مبلمان يا وسايلي که پاي تان به آن ها گير مي کند، خالي کنيد.

- اگر ورزش مي کنيد از وسايل محافظتي مانند کلاه ايمني يا ساق بند استفاده کنيد.




منبع: سيمرغ