بزرگنمايي:
چه خبر - سنگ کليه و نحوه تشکيل آنها
احتمالا مي دانيد که غليظ شدن ادرار سبب ته نشيني و رسوب ترکيبات موجود در آن و در نتيجه تشکيل سنگ کليه مي شود. سنگ ها ايجاد شده در کليه، متشکل از مواد آلي هستند و گاهي مواقع در اندازه‌هاي مختلف به کوچکي يا بزرگي يک قلوه سنگ يافت مي شوند.
سنگ هاي کلسيمي، شايع ترين نوع سنگ هاي کليه هستند. دفع کلسيم از بدن و در نتيجه آن ايجاد سنگ هاي کلسيمي کليه، در اين موارد افزايش مي يابد:
هيپوتيروئيديسم(کم کاري تيروئيد)
پس از مصرف مقدار زياد ويتامين d
در طي عدم تحرک براي طولاني مدت
استئوپروز(پوکي استخوان)
و بعد از مصرف مقدار زياد کلسيم.
از سوي ديگر، کاهش جذب آب به وسيله روده در اثر اسهال يا از دست رفتن آب به صورت تعريق در مناطق گرمسيري نيز، در ايجاد اين نوع سنگ هاي کليه موثر شناخته شده‌اند. اما عارضه آن، درد شديدي است که در اثر جا به جايي سنگ ايجاد مي شود.
توصيه هاي تغذيه اي که مبتلايان به سنگ کليه بايد به آن توجه کنند، اين است که مقدار زيادي مايعات دريافت کنند که به اين ترتيب ادرار رقيق خواهد شد و در بعضي موارد با تغيير اسيديته ادرار از رسوب سنگ مي توان جلوگيري کرد.
توصيه هاي 14 گانه جلوگيري از ابتلا به سنگ کليه :
1- متبلايان بايد دريافت مايعات را به بيش از 3 تا 4 ليتر در شبانه روز افزايش دهند. اين کار موجب افزايش حجم ادرار و کاهش غلظت مواد تشکيل دهنده سنگ مي شود. افرادي که کليه هاي سنگ ساز دارند بايد حداقل 2 ليتر در طي روز مايعات مصرف کنند.
2- هرگز خود را به مرحله احساس تشنگي نرسانيد زيرا بروز اين حس نشان از حداقل 2 درصد کاهش آب بدن است.
3- در مورد سنگ هاي کلسيمي، از غذاهاي غني از کلسيم و ويتامينd پرهيز شده و در محدوده توصيه شده(2 ليوان شير يا ماست، يا 30 گرم پنير) دريافت شود.
4- در مورد سنگ هاي فسفات کلسيم و سنگ هاي فسفات آمونيوم و منيزيم، بايد ph ادرار را اسيدي کرد.
5- در مورد سنگ هاي اگزالات کلسيمي بايد از مصرف غذاهاي غني از اگزالات خودداري شود (آلبالو، آلو، کشمش، تمشک، ريواس، جوانه گندم، گوجه فرنگي، چغندر، کرفس، بادمجان، تره فرنگي، جعفري، اسفناج، شکلات، بادام زميني، فلفل سبز،هويج، قهوه فوري و چاي) .
6- در مورد سنگ هاي سيستئيني هم ph ادرار بايد قليايي شود.
7- در مورد سنگ هاي اسيد اوريکي، پورين رژيم غذايي را بايد کاهش داد و ph ادرار را هم قليايي کرد.
8- کاهش مصرف پروتئين حيواني نيز لازم است. اين پروتئين‌ها مقدار کلسيم، اگزالات و اسيد اوريک را افزايش مي دهند.
9- در افرادي که مستعد تشکيل سنگ هستند، دفع ادراري کلسيم کاهش مي يابد. رژيم غذايي حاوي چربي و نمک زياد و ميزان کم فيبر خطر تشکيل سنگ هاي کليوي را بالا مي برد. پس اين افراد بايد فيبر غذاي شان را افزايش دهند.
10- کاهش دريافت کافئين نيز توصيه ديگري به اين بيماران است. دريافت زياد مواد غذايي کافئين دار، دفع ادراري کلسيم را افزايش داده و شانس تشکيل سنگ را بيشتر مي کند. احتمال تشکيل سنگ در افرادي که الکل مصرف مي کنند نيز بالاست.
11- از آنجايي که ويتامين c نيز مي تواند به اگزالات تبديل شود به نظر مي رسد که دريافت بالاي ويتامين c احتمال تشکيل سنگ کليه را افزايش مي دهد. با وجود اين، معمولاً ميزان اگزالات ادرار افزايش نمي يابد مگر اين که دوز ويتامين c دريافتي از 6 گرم در روز تجاوز کند که اين امر هم در افراد معدودي ديده شده است.
در افراد مستعد تشکيل سنگ که مقادير بالاي ويتامين c دريافت مي کنند، مکمل هاي با ويتامين b6 و منيزيم مي تواند خطر افزايش اگزالات در ادرار را کاهش دهد.
12- جالب است بدانيد که ويتامين b6 براي شکستن اگزالات مورد نياز است و در افرادي که ميزان اگزالات ادرار آن ها بالاست، احتمال تشکيل سنگ را کم مي کند. از منابع غذايي اين ماده مغذي مي توان به موز، سيب زميني، عدس و اسفناج اشاره کرد.
13- غذاهايي که ph ادرار را اسيدي مي کنند عبارتند از انواع گوشت قرمز و سفيد، پنير، تخم مرغ، نان و غلات، ذرت و عدس، آلو، گوجه، آب آلو و گوجه. اما غذاهايي که ph ادرار را قليايي مي کنند شامل شير و فرآورده‌هاي آن به جز پنير، تمام سبزي ها به غير از ذرت و عدس و تمام ميوه‌ها به استثناي آلو و گوجه سبز هستند.
کره، عسل، روغن، شکر، چاي، قهوه و خامه نيز جزو غذاهاي خنثي به حساب مي آيند.
14- ماءالشعير نيز مي تواند براي کساني که سنگ هايي از جنس اگزالات کلسيم دارند، مفيد واقع شود. البته بايد چند روزي پشت سر هم مصرف شود. اگر اثر نکرد، ديگر ادامه مصرفش فايده‌اي ندارد چون تأثير ماءالشعير کوتاه مدت است.
منبع: drkermani