بزرگنمايي:

چه خبر - عوامل موثر بر رشد قد

بلند شدن قد کودکتان، دغدغه ذهني‌تان شده است. فکر مي‌کنيد به اين دليل که همسرتان قد کوتاهي دارد، بايد هرچه زودتر تمهيدات لازم را انجام دهيد. او را کلاس‌هاي مختلف ورزشي اعم از بسکتبال و واليبال ثبت نام کرده‌ايد. تبليغات غلط و سود‌جويانه هم گاهي قلقلکتان مي‌دهد، کفش‌ها و داروها و وسايلي براي قد کشيدن. بدتان نمي‌آيد آنها را روي کودکتان امتحان کنيد. حال ببينيم شايع‌ترين دليل کوتاه قدي چيست و آيا آنچه در ماهواره براي افزايش قد تبليغ مي‌شود، راهي براي افزايش قد است و آيا واقعا اينها تبليغات واقعي است؟

دکتر کاوه سالارمند، داروساز در اين باره مي‌گويد: اين تبليغات، کاذب و فريب‌دهنده است. بعد از هجده سالگي، هيچ مکمل و دارويي باعث افزايش رشد قد نمي‌شود. ممکن است افزايش قد در برخي افراد تا بيست سالگي هم ادامه يابد، اما بعد از آن سن، نه دارويي وجود دارد که رشد قد را افزايش دهد و نه مکمل‌ها چنين تاثيري خواهند گذاشت، بنابراين مکمل‌ها يا ساير روش‌هايي که در ماهواره تبليغ مي‌شود، به هيچ عنوان اثري در افزايش رشد ندارند.

آنچه بايد مردم دقت کنند، اين که هر دارويي که از لحاظ علمي تاييد شده باشد، به داروخانه‌ها راه مي‌يابد. مردم مطمئن باشند، داروهايي که خارج از اين کانال عرضه مي‌شود، با اين که حداقل‌هاي لازم را براي تاثير‌گذاري ندارد، براي سلامت مضر بوده، ممکن است تاثيرات برعکس داشته باشند. دکتر سالارمند با اشاره به اين موارد مي‌گويد: در تعيين قد افراد دو عامل مهم تاثيرگذار است، مهم‌ترين عامل ژنتيک است که تاثير آن در جمعيت‌هاي مختلف بين 60 تا 80 درصد متغير است. در کنار ژنتيک، عوامل محيطي شامل تغذيه، شيوه زندگي، ميزان خواب، فعاليت بدني، آب و هوا و محيط زندگي نيز در رشد قدي تاثير‌گذار است.

عضو انجمن داروسازان ايران مي‌گويد: تا چهار سالگي 50 درصد رشد قدي، از چهار تا هشت سالگي 30 درصد و بعد از آن تا سن بلوغ يعني هجده سالگي، 20 درصد از رشد قدي اتفاق مي‌افتد. در واقع هجده سالگي زمان پايان رشد قدي افراد است.

به طور کلي، فرآيند رشد را اين‌طور مي‌توان گفت که در انتهاي استخوان‌ها نقاطي به نام صفحات رشد وجود دارد. اين صفحات تا هجده سالگي حالت غضروفي دارد و سبب مي‌شود رشد ادامه يابد و پس از آن، شکل استخواني به خود مي‌گيرد که اصطلاحا مي‌گويند صفحات رشد بسته شده و رشدي بعد از آن اتفاق نمي‌افتد. هر درماني از سوي پزشک متخصص، قبل از بسته شدن صفحات رشد در هجده سالگي يا گاهي بيست سالگي نتيجه بخش است و بعد از اين سن، هيچ دارو يا مکملي تاثيرگذار نيست.

داروها و مکمل‌ها، عمده تاثيرشان تا هجده سالگي است. مکمل‌هاي رشد عبارتند از فرآورده‌هاي حاوي اسيدهاي آمينه، کلسيم، ويتامينD، منيزيم، فسفر، فلوئور، زينک يا ترکيبي از آنها. اين ترکيب‌ها در برخي افراد به عنوان مکمل درمان توسط پزشک متخصص توصيه مي‌شود.

دکتر سالارمند در پاسخ اين پرسش که آيا داروهاي هورموني قبل از بلوغ در افزايش قد تاثير گذار است، مي‌گويد: مهم‌ترين عامل رشد قد، هورمون رشد است که در بدن توليد و ترشح مي‌شود. اگر در سنين کمتر از هجده سالگي کمبود هورمون توسط پزشک متخصص تشخيص داده شود، مي‌توان با تجويز هورمون رشد تا حدود مشخصي، رشد قدي را تحريک کرد.

حال ببينيم مصرف چه داروهايي مي‌تواند سبب کوتاهي قد شود. گاهي فرد به دليل ابتلا به بيماري، داروي خاصي استفاده مي‌کند. اگر مصرف دارويي توسط پزشک تشخيص داده شد، پزشک اين مضرات را در نظر گرفته است و نبايد از مصرف آن نگران بود، اما به طور کلي، مصرف بيش از اندازه يا طولاني بعضي داروها مانند کورتون در سنين رشد مضر است، البته نبايد به دليل ترس از اختلال در رشد، دارو را کنار گذاشت. تنها کاري که بايد انجام بدهيم تا بيشترين اثر مثبت و کمترين مضرات را از مصرف يک دارو دريافت کنيم، اين است که دارو را مطابق تجويز پزشک و دستورات او و همچنين با مشاوره داروساز مصرف کنيم.

دکتر سالارمند در پاسخ به اين سئوال که در حال حاضر مشاهده مي‌کنيم کودکان نوشابه و بيسکويت مصرف مي‌کنند. چگونه اين مواد قبل از بلوغ مي‌تواند از رشد جلوگيري کند؟ توضيح داد: تحقيقات روي دوقلوهاي همسان نشان مي‌دهد تغذيه بر رشد قدي افراد تاثير مي‌گذارد. نوشابه به طور خاص مانع جذب کلسيم مي‌شود و ازاين طريق مي‌تواند باعث کاهش رشد قد يا کوتاه قدي شود، مضاف بر اين که نوشابه گازدار باعث پوکي استخوان و مشکلات ناشي از آن مي‌شود. بنابراين توصيه مي‌کنيم مصرف اين گونه مواد تاحد ممکن محدود شود.

دکتر سالارمند با اشاره به اين که قرار گرفتن در معرض آفتاب مي‌تواند در افزايش قد موثر باشد، مي‌گويد: سنتز ويتامين D در بدن، تحت تاثير نور آفتاب اتفاق مي‌افتد. ويتامين D به نوبه خود سبب افزايش جذب کلسيم مي‌شود. کلسيم ماده اوليه ساخت استخوان و يکي از مهم‌ترين عوامل رشد قد است. زماني که در معرض آفتاب قرار مي‌گيريد، توليد ويتامين D و جذب کلسيم در بدن افزايش مي‌يابد و اين عامل مي‌تواند به رشد کمک کند.

مهم‌ترين چيزي که بايد به آن توجه شود، اين است که در رشد قد افراد ژنتيک عامل غالب است اما براي رشد بهتر، تغذيه سالم، مصرف پروتئين و ورزش نيز مي‌تواند تاثيرگذار باشد. در کنار اينها، ويتامين ‌D، کلسيم، زينک و منيزيم نيز به رشد قدي کمک مي‌کند.

بعضي مطالعات نشان مي‌دهد، بچه‌هاي ورزشکار اندکي بلند قدتر از ديگر بچه‌ها هستند. اما آيا چنين مشاهداتي اثر بخشي ورزش کردن را در بلند قدي تاييد مي‌کند؟ مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد ممکن است ساعات متمادي مصرف انرژي، زمان خواب را افزايش دهد و در نتيجه زمينه‌اي مناسب براي توليد هورمون رشد به وجود آيد. از سوي ديگر بچه‌هاي بلند قد نسبت به بچه‌هاي کوتاه‌تر، گزينه‌هاي مطلوب‌تري براي ورزش هستند.

با اين حال نمي‌توان ورزش را عاملي براي بلند قدي کودکان دانست، درعين حال نبايدمنکر تاثير آن بر محکم شدن توده استخواني شد. ورزش با افزايش فشاري کاملا طبيعي بر استخوان‌بندي بدن، کمک مي‌کند بدن کلسيم مورد نيازش را تا ده سال آينده تأمين کند. شايد ورزش همراه با افزايش قد نباشد، اما تراکم استخوان‌ها را به ارمغان مي‌آورد.




منبع:jamejamonline.ir