بزرگنمايي:

چه خبر - جلوگيري و يا درمان يبوست در سالمندان

اختلال در عملکرد روده‌ها باعث بروز يبوست مي‌شود. بر اثر اين بيماري فرد دچار سفتي مدفوع مي‌شود و نمي‌تواند به راحتي مدفوع را دفع کند. بسياري از سالمندان (تقريبا از هر 2 نفر 1 نفر) يبوست دارند. يبوست سالمندان علل عمده‌اي دارد و قطعا اگر علت آن مشخص شود، آسان‌تر مي‌توان به درمان آن پرداخت. مطالعات نشان داده بسياري از سالمنداني که به ظاهر سالم هستند همه از يک مشکل گوارشي واحد شکايت مي‌کنند که اين مشکل يبوست است. يبوست در سالمندان يک روند طبيعي وابسته به سن است، زيرا با افزايش سن حرکات دستگاه گوارش کاهش پيدا مي‌کند. همچنين ترشحات گوارشي که مربوط به حرکات روده‌ها هستند کمتر مي‌شوند. عامل مهم ديگري که در جلوگيري از يبوست نقش دارد، حرکات فيزيکي است. بسياري از سالمندان نمي‌توانند به علت بيماري‌هايي مانند آرتروز زانو، کهولت سن و ضعف عضلات، ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و... تحرک کافي داشته باشند، اما يبوست مشکل مهمي براي همه افراد است و بايد درصدد درمان آن برآمد. علل بروز يبوست بسيار متنوع‌ است و براي اينکه متوجه شويم سالمند در اثر چه عاملي دچار يبوست شده، بايد چند سوال از او بپرسيم.

بعضي بيماري‌ها مانند کم‌کاري تيروييد، ديابت، کم‌خوني، افزايش کلسيم خون و... مي‌توانند باعث تشديد يبوست شوند. کنترل اين بيماري‌ها باعث بهبود وضعيت بيمار خواهد شد.

بسياري از سالمندان به يک بيماري مزمن مبتلا هستند و نياز دارند براي کنترل بيماري روزانه چند دارو مصرف کنند. اغلب داروها، عوارض جانبي دارند که يکي از اين عوارض ممکن است بروز يبوست در مصرف‌کننده دارو باشد. داروهاي ضدفشارخون از پرمصرف‌ترين داروهايي است که سالمندان مصرف مي‌کنند و از معروف‌ترين آنها مهار‌کننده پمپ کلسيم است. سالمندان به‌دليل پوکي استخوان و کم‌خوني به ترتيب قرص کلسيم و قرص آهن هم مصرف مي‌کنند. اين داروها نيز باعث يبوست در سالمندان مي‌شود. حتي اگر به بروشور بيشتر اين داروها هم توجه کنيد، يبوست به‌عنوان يکي از عوارض جانبي آنها درج شده است.

اگر سالمند متوجه شد مصرف دارو باعث يبوست شده، به هيچ‌وجه نبايد خودسرانه داروي خود، به‌خصوص داروهايي که براي کنترل فشارخون مصرف مي‌کند را قطع کند. براي رفع اين مشکل حتما بايد موضوع را با پزشک در ميان گذاشت. شايد بتوان دوز دارو را تغيير داد يا داروي ديگري را با داروي قبلي جايگزين کرد. گاهي سالمندان براي رفع مشکل به داروهاي مسهل روي مي‌آورند. اين داروها ممکن است مشکل بيمار را به‌طور موقتي حل کنند ولي مصرف آنها در درازمدت تاثير معکوسي دارد.

معتادان به مورفين، ترياک و ترکيبات آن از يبوست رنج مي‌برند. بعضي سالمندان از قديم به ماده مخدر اعتياد داشته و دارند. گروهي ديگر هم به علت کهولت سن و ابتلا به بيماري، براي تسکين به موادمخدر روي مي‌آورند، بنابراين به اين سالمندان توصيه مي‌شود ماده مخدر را ترک کنند يا مقدار مصرف آن را کاهش دهند.

يبوست مي‌تواند يکي از علل بيماري‌هاي گوارشي مهم باشد. يبوست ناگهاني شديد، دفع مدفوع باريک و گاهي هم خون در مدفوع مي‌تواند علامت سرطان روده بزرگ باشد. انسدادها يا پيچ‌خوردگي‌هاي روده و اختلالات حرکتي هم مي‌توانند باعث تورم و يبوست ناگهاني شوند. سالمنداني که از قبل دچار يبوست بوده‌اند ولي اخيرا يبوست در آنها شدت يافته و علائم جديد به آن اضافه شده، سريع بايد به متخصص گوارش مراجعه کنند. گاهي ممکن است براي بررسي بيشتر آزمايشات تکميلي مانند آزمايش خون و مدفوع، کولونوسکوپي و باريم انما انجام شود.

سالمندان به‌خصوص آنهايي که تنها زندگي مي‌کنند، گاهي رژيم غذايي خوبي ندارند. بعضي از آنها به‌دليل ضعف جسماني نمي‌توانند مايحتاج روزانه خود را تهيه کنند و ممکن است تغذيه خوبي نداشته باشند. سالمنداني که مواد فيبردار مانند سبزيجات و ميوه‌هاي تازه به اندازه کافي مصرف نمي‌کنند، بيشتر دچار يبوست مي‌شوند. آنها مي‌توانند به سالاد يا غذاي خود کمي روغن زيتون اضافه کنند، بنابراين اگر سالمند نسبت به غذاي خود بي‌توجه است، خانواده‌ها بايد به تغذيه آنها توجه کافي داشته باشند.

سالمندان نسبت به افراد جوان کمتر تشنه مي‌شوند، بنابراين کمتر هم آب مصرف مي‌کنند. به آنها توصيه مي‌کنيم حتما روزانه 6 تا 8 ليوان آب بنوشند، حتي اگر تشنه نيستند. البته سالمندان مبتلا به بيماري‌هاي قلبي- کليوي که در مصرف مايعات محدوديت دارند نبايد به اين توصيه توجه کنند. ميزان مصرف مايعات در اين بيماران بايد با نظر پزشک معالج باشد.

بعضي سالمندان به‌دليل بيماري يا ضعف جسماني ساعت‌هاي طولاني مي‎نشينند و حرکت چنداني ندارند. سالمندان حتي آنهايي که دچار آرتروز هستند بايد با استفاده از عصا يا واکر حرکت کنند. حرکت کردن به ميزان قابل‌ملاحظه‌اي شدت يبوست را کم مي‌کند. بهتر است سالمندان هر روز حداقل يک ساعت را به راه رفتن در پارک اختصاص دهند. ورزش‌هاي هوازي نيز بسيار مفيد هستند.




منبع:salamat.ir