بزرگنمايي:

چه خبر - محل قرار گرفتن کبد

کبد يک عضو بزرگ و گوشتي است که در سمت راست شکم قرار دارد. وزن کبد حدود 1.4 کيلوگرم است. کبد به رنگ قرمز مايل به قهوه اي است و جنس آن لاستيک مانند است. به طور طبيعي نمي توانيد کبد را احساس کنيد زيرا به وسيله قفسه سينه محافظت مي شود.
کبد داراي دو قسمت بزرگ است که لوب راست و چپ ناميده مي شوند. کيسه صفرا همراه با بخش هايي از پانکراس و روده زير کبد قرار دارد. کبد به همراه اين اندام هاي داخلي به هضم، جذب و فرآوري غذا کمک مي کنند.
مهم ترين کار کبد فيلتر کردن خوني است که از دستگاه گوارش مي آيد و اين خون قبل از عبور از دستگاه گوارش و رسيدن به ديگر بخش هاي بدن تصفيه مي شود. به علاوه کبد مواد شيميايي را سم زدايي کرده و داروها را تجزيه مي کند. در زمان انجام اين کار کبد صفرا ترشح مي کند. به علاوه کبد پروتئيني توليد مي کند که براي لخته شدن خون و عملکردهاي ديگر ضروري است.

کبد بزرگترين اندام داخلي است و از لحاظ فني بزرگترين غده محسوب مي شود. اکثر ما وقتي به مشکلات و بيماري هاي کبد فکر مي کنيم، به ياد بيماري سيروز cirrhosis مي افتيم که يک آسيب بلند مدت به کبد است که در نهايت باعث نارسايي کبد مي شود. سيروز کبدي معمولا با مصرف زياد الکل در ارتباط است و در واقع الگويي از زخم مزمن در کبد است که جريان خون را متوقف مي کند و بسياري از فرايندهاي ضروري آن را مسدود مي کند.
اما علاوه بر فيلتر کردن الکل که مستقيما بر روي سلامت شما تاثير مي گذارد، فعاليت هاي زياد ديگري هم در کبد انجام مي شود. دکتر رابرت اس براون Robert S. Brown، متخصص گوارش و استاد پزشکي و هپاتولوژي در مرکز بيماري و پيوند کبد در Weill Cornell Medicine در نيويورک در اين باره مي گويد: مردم تصور مي کنند تنها در صورتي که رفتار نادرستي با کبد خود داشته باشند، مشکل براي اين عضو به وجود مي آيد. اما بهتر است بدانيد بيماري کبد بر روي همه وضعيت هاي اجتماعي، اقتصادي، جنسي و در همه سنين بر روي افراد تاثير مي گذارد. همه افراد لازم است که از کبد خود مراقبت کنند.
در ادامه به چند واقعيت مهم در مورد کبد اشاره مي کنيم که لازم است به خاطر بسپاريد.

سيروز تنها نوع بيماري کبد نيست که بايد نگران آن باشيد. يک بيماري که اخيرا شايع شده بيماري کبد چرب غير الکلي non-alcoholic fatty liver ناميده مي شود و زماني بروز مي کند که چربي زيادي در کبد تجمع پيدا مي کند. دکتر براون مي گويد: از آنجايي که چاقي اپيدمي شده، هر روز تعداد مبتلايان به ديابت افزايش پيدا مي کنند، يا ديگر علائم سندروم متابوليک که که در حال افزايش چربي در کبد خود هستند و اين چربي بسيار مشابه چربي ناشي از مصرف الکل زياد است، در حال بيشتر شدن است. ما واقعا فکر مي کنيم که بيماري کبد چرب غير آشکارسازي کبد از سندروم متابوليک است.
افزايش ميزان چربي در کبد خطر بروز سرطان کبد و نياز به پيوند کبد را افزايش مي دهد. خبر خوب اينکه رژيم غذايي و ورزش مي توانند موثر باشند. فقط کاهش اندکي از وزن، حدود 7 درصد، مي تواند التهاب کبدي را کاهش دهد و همچنين با کاهش بافت اسکار در کبد همراه است.
اما همچنين عللي وجود دارد که هيچ ارتباطي به نوشيدن الکل ندارند، مانند هپاتيت و کلانژيت اسکلروزان اوليه primary biliary cholangitis و يک بيماري خود ايمني که باعث مي شود کبد به سلول هاي کيسه صفرا حمله کنند. کلانژيت اسکلروزان اوليه يا PBC منجر به التهاب و اسکار مي شود که وقتي به اندازه کافي شديد باشد، باعث بروز سيروز کبدي مي شود. PBC مهم ترين عامل بروز سيروز است که در بين خانم ها شايع تر است.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : از سيروز تا سرطان کبد

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : سيروز کبدي با چه غذاهايي بهبود پيدا مي کند؟

کارهاي مهم کبد بسيار زياد هستند از جمله کمک به هضم غذا و لخته شدن خون، حذف باکتري ها و ويروس ها، ساخت پروتئين و دخيره قند و چربي. مردم فراموش مي کنند که هر چه مي خورند، نفس مي کشند يا مي نوشند به وسيله کبد فراوري مي شود. کبد يک گياه بزرگ سازنده در بدن است. اگراين فرايندها به درستي انجام نشوند، زنده ماندن شما سخت خواهد بود. بنابراين با توجه به عملکردهاي زياد و مهمي که کبد در بدن انجام مي دهد، بروز هر گونه بيماري در کبد سلامت شما را به خطر مي اندازد.

کبد علاوه بر اينکه بزرگترين عضو داخلي بدن است، تنها اندامي است که مي تواند به طور کامل بازسازي شود. سلول هاي کبد به طور مداوم تلاش مي کنند تا آسيب ديدگي ها را به شکلي برطرف کنند که کبد بازسازي شود. به همين دليل است که پيوند کبد با استفاده از تنها بخشي از کبد اهدا کننده قابل انجام است.
زماني که کبد نياز به بازسازي زيادي داشته باشد، برخي از اين بازسازي ها به شکل اسکار نمايان مي شوند و به اين ترتيب کبد در معرض سيروز قرار مي گيرد. بنابراين درست است کبد توانايي بازسازي خود را دارد، اما نبايد به طور مداوم کبد را در معرض آسيب ديدگي قرار دهيد.

ويروس هپاتيت C اساسا از طريق خون پخش مي شود، بنابراين تزريق دارو و انجام برخي فعاليت هاي جنسي خطرناک خطر ابتلا به هپاتيت C را افزايش مي دهد. اما بيش از 75 درصد از مبتلايان به هپاتيت C در امريکا يک وجه اشتراک دارند و آن اين است در سال هاي بين 1945 و 1965 به دنيا آمده اند. بنابراين نيروي کار پيشگامان دولت امريکا پيشنهاد داد که هر کس در بين اين دو دهه به دنيا آمده است بايد تست غربالگري انجام دهد.

برخي از رايج ترين علائم PBC مواردي هستند که هر روز و بدون هيچ علت جدي در خود مشاهده مي کنيد، از جمله خارش، خستگي شديد و خشکي چشم ها. دکتر براون مي گويد تنها زماني که بيماري کبد در حالت پيشرفته باشد، علائم خاص آن را در خود مشاهده مي کنيد. علائم در اين شرايط عبارتند از تهوع، کاهش وزن، التهاب، گيجي و زرد شدن پوست و چشم ها. بسياري از بيماري هاي کبد بدون علامت هستند و تنها با غربالگري تشخيص داده مي شوند، به همين دليل است که برخي پزشکان آزمايش خون منظم را به عنوان بخشي از معاينات ضروري توصيه مي کنند.

همانطور که کبد هر آنچه را که وارد بدنمان مي کنيم، پردازش مي کند، تمام سموم را نيز فيلتر مي کند. احتمالا در اينجا باز هم به الکل فکر مي کنيد، اما کبد سموم موجود در مواد غذايي و داروها را نيز استخراج مي کند.
با افزايش سن و مصرف داروهاي بيشتر، اهميت توجه به سلامت بيشتر مي شود. عملکرد کبد نيز کاهش پيدا مي کند و در نتيجه خطر بروز آسيب هاي کبدي ناشي از مصرف دارو بيشتر مي شود.
خوشبختانه کبد عمل سم زدايي را خوب انجام مي دهد، اما اين مسئله به اين معنا نيست که سموم مختلف را مي توانيم به بدن خود وارد کنيم. رعايت کردن اين نکته نيز صرفا به معناي پرهيز از الکل نيست، بلکه بايد تمام استانداردها و عادت هاي سلامت را رعايت کنيد، يک رژيم غذايي متعادل داشته باشيد، وزن بدن خود را در محدوده سالم حفظ کنيد و فعاليت منظم بدني داشته باشيد. تمام اين عادت ها و اقدامات بر روي سلامت کبد تاثير مي گذارند، مگر اينکه با يک اختلال مادرزادي در کبد به دنيا آمده باشيد.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : نشانه هاي بيماري کبد + عوامل بيماري زا در کبد

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : کبد را با اين 13 اشتباه ناآگاهانه آتش نزنيد!

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : نشانه هاي آسيب کبدي چيست؟

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : کبد چه کاري انجام مي دهد؟

منبع: سيمرغ