بزرگنمايي:

چه خبر - علت ناخن جويدن کودکان چيست؟

هر بار که انگشتانش را به دهان مي‌برد و ناخن‌هايش را مي‌جود، به شدت عصبي و خشمگين مي‌شوم و مدام تذکر مي‌دهم « اگر ناخن‌هايت را بجوي، انگشتان زشتي خواهي داشت » اين جمله ديگر وِرد زبان من شده است گرچه هيچ تاثيري هم در اصلاح رفتار کودکم ندارد.

گاهي ناخن جويدن نتيجه رفتار آموخته‌ شده‌اي است که تنها پيامد مثبت و خوشايندي براي کودک به همراه دارد و گاه نيز به‌دليل فشارهاي عصبي و تنش‌هاي روزانه زندگي است. ناخن جويدن معمولا نشاني از درون آشفته و مضطرب کودک دارد. وقايع سخت و تلخي چون جدايي والدين، مرگ يکي از عزيزان و... يا حتي اتفاقات معمول زندگي مانند ورود يک نوزاد به خانواده، ورود به مدرسه و آغاز سال تحصيلي و ... مي‌تواند باعث بروز اين رفتار شود.
والدين و رفتار آنان گاهي عامل اصلي رفتار ناخن جويدن کودک است. بسياري از والدين مضطرب و وسواسي يا فضاي متشنج خانواده باعث مي‌شود کودک با ناخن جويدن به نحوه رفتار والدين يا اطرافيان با او واکنش نشان دهد و اين خود شيوه‌اي غيرمستقيم براي مقابله با هيجانات و بحران‌هاي عاطفي، کنترل اضطراب، بيان اعتراض و ابراز خشم دروني است. برخي از متخصصان معتقدند ناخن جويدن کودک به دليل حضور در فضاهاي پرتنش خانواده، عادتي زشت و ناپسند نيست، بلکه تنها مفري براي رهايي از تنش و استرس در کودک و روشي مفيد براي دفاع از خود است و اگر کودک چنين نکند، رفتارش غيرعادي است.

انتخاب شيوه‌اي درست براي مقابله و رويارويي با مساله ناخن جويدن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، زيرا تاثير زيادي بر روند درمان يا وخيم‌تر شدن اوضاع دارد. اگر کودکي داريد که ناخن‌هايش را مي‌جود، بايد:

در سير درمان، بررسي تعداد دفعات، شدت و مدت زمان اين رفتار بسيار حائزاهميت است، چون با توجه به آن مي‌توانيد راهبرد درماني مناسب را اتخاذ کنيد. مثلا ممکن است کودک در موقعيت‌هاي استرس‌زايي مانند تماشاي تلويزيون، ناخن بجود، در اين هنگام بايد کاري کنيد که در موقعيت استرس‌زا قرار نگيرد. با دادن شيء به دست او مي‌توانيد حواسش را پرت و او را سرگرم کنيد. هنگامي که شدت اين عادت کمتر شد، با تعيين پاداش، رفتار خوب را تقويت کنيد. به‌عنوان مثال، براي تشويق هر بار ناخن نجويدن برچسبي به جدول برنامه‌هاي روزانه او اضافه کنيد و به ازاي هر ده برچسب براي او هديه‌اي تهيه کنيد.

در برخي از موارد ناخن جويدن روشي براي جلب‌توجه ديگران است و عکس‌العمل والدين همان توجهي است که کودک خواستار آن است. اگر فرزند شما با انجام اين عادت ناپسند به دنبال کسب توجه است، مانع اين رفتار شويد. از تذکرات دائم و احساس خشم هنگام جويدن ناخن، که نوعي از توجه منفي است، بشدت امتناع کنيد.

همراه با کودک تصويري از ناخن آسيب‌ديده تهيه و وضعيت آن را با ناخن سالم مقايسه کنيد، يا کودک را تشويق کنيد تصوير دست‌هاي زيبا را در کتاب‌ها و مجلات جست‌وجو کند. آن را روي کمد يا آينه بچسبانيد تا مرتب آنها را تماشا کند. همچنين مي‌توانيد هنگامي که کودک مشغول جويدن ناخن است، بدون اين که متوجه شود، از او فيلم يا عکسي تهيه کنيد و سپس در موقعيتي مناسب آن را به کودک نشان دهيد يا در مقابل کودک آينه‌اي قرار دهيد تا هنگام جويدن ناخن، خود را تماشا کند. به احتمال زياد کودک با مشاهده ناپسندي رفتار خود، به ترک اين رفتار ترغيب خواهد شد.

تحسين و توجه مثبت به کودک، باعث آرامش و امنيت خاطر او مي‌شود. در طول روز، به دفعات متعدد، کودک را در آغوش بگيريد، او را ماساژ دهيد و نوازشش کرده يا به طور کلامي از او تعريف و تمجيد کنيد.

داستان کودک قهرماني را براي او تعريف کنيد که با انجام راهبردها و توصيه‌هاي والدينش، در نهايت مي‌تواند با مساله ناخن جويدن مواجه شود.

گاهي ناخن جويدن، معلول شرايط استرس‌زاي زندگي کودک است و تنها در يک دوره زماني بروز مي‌يابد، گرچه گاهي نيز پس از رفع واقعه استرس‌زا، عمل جويدن ناخن‌ها ادامه مي‌يابد و هربار که کودک با موقعيت خاصي روبه‌رو مي‌شود به‌طور خودکار اين عمل را انجام مي‌‌دهد. اگر استرس و اضطراب علت اصلي ناخن جويدن کودک باشد، مراجعه به روان‌شناس و در صورت لزوم روانپزشک الزامي است. گاهي تجويز روش‌هاي خاص ريلکسيشن يا داروهاي ضداضطراب مفيدتر از هر روش رفتاري است.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : ترک عادت ناخن جويدن

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : علل و راه حل ناخن جويدن کودک

منبع : چهارديواري جام جم