بزرگنمايي:

چه خبر - حذف ثبت طلاق از شناسنامه، از مشکلات زنان کم ميکند ؟

آسيب‌هاي اجتماعي طلاق ليست بلندي هستند از انحرافات اجتماعي تا آسيب هاي روحي و رواني؛ اين آسيب ها به طور ساليانه هزينه‌هاي زيادي را بر فرد و جامعه تحميل مي کنند. به همين دليل هم هست که قانونگذاران به فکر راه چاره‌اي از طريق وضع قوانين جديد مي‌افتند. اين در حاليست که حميد درخشان نيا، رئيس سازمان ثبت احوال کشور چندي پيش از تهيه پيش نويس طرحي مبني بر «حذف ثبت طلاق از شناسنامه» خبر داد و ابراز اميدواري کرد که درصورت اجرايي شدن اين طرح برخي از مشکلات زنان مطلقه حل شود. همزمان با مطرح شدن اين طرح نظرات مخالف و موافق بسياري پيرامون آن شکل گرفت.

برخي کارشناسان معتقد بر رفع مشکلات زنان مطلقه و تسهيل ازدواج مجدد آنها بواسطه تصويب اين طرح و برخي ديگر آن را موجب افزايش آمار طلاق و عدم اعتماد براي ازدواج مي‌دانند. خبرگزاري ايسنا در اين رابطه به گفت‌وگو با تني چند از فعالان حقوق زن و روانشناسان پرداخته که نظرات مثبت و منفي آنها در ادامه مي‌آيد:

تبعات مثبت حذف طلاق از شناسنامه

مهرشاد شبابي، مسئول کلينيک‌هاي حقوقي خانواده دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اينکه براي تغيير، تکميل و يا حذف هر قانوني بايد ديد که چه معايب و چه محاسني در انتظار نيازهاي جامعه خواهد بود دراين باره مي‌گويد: بايد ديد که اصلا چه ضرورتي وجود دارد که حذف ثبت طلاق از شناسنامه زنان عملي شود؟. در حال حاضر شاهد اتفاقات ناميموني در بحث خانواده هستيم. آمار طلاق رو به تزايد است. مثلا اينکه گفته مي شود از هر 4 ازدواج يک مورد منجر به طلاق مي شود، اين آمار نه تنها نامطلوب است بلکه متناسب با شان جامعه ما هم نيست.

شبابي با اشاره به تبعات رواني نامطلوبي که زنان بعد از طلاق تجربه مي کنند مي‌افزايد: جامعه ما با مقوله طلاق خصوصا درباره زنان مواجهه خاصي دارد. زناني که طلاق گرفته‌اند احساس مي کنند ثبت طلاق در شناسنامه برايشان اثرات نامطلوب اجتماعي و خانوادگي به همراه دارد. زنان مطلقه حتي براي يافتن  شغل دچار مشکل هستند. آنها همچنين حس مي کنند ثبت طلاق مي‌تواند شانس ازدواج مجدد را برايشان کاهش دهد.

سارا گلستاني، کارشناس ارشد مشاوره خانواده به اثرات مثبت اين طرح براي کاهش فشار رواني و استرس زنان اشاره مي کند و مي گويد: در راستاي کاهش استرس اينکه فردي قبلا ازدواج کرده است يا نه؟ بهتر است افراد به جاي پرداختن به چنين موضوعي تمرکز خود را به‌روي شناخت ويژگيهاي طرف مقابل قرار دهند؛ اين مساله مي تواند به خود آگاهي افراد کمک کند چرا  که آنها به جاي آنکه به "شرايط" تاهل يکديگر بپردازند، به دنبال شناخت" ويژگي هاي " يکديگر مي روند. بنابراين اين طرح مي تواند فشار را هم از روي زنان مطلقه و هم از روي کل جامعه کم کند و شکل گيري ازدواج را واقع بينانه‌تر و ماندگارتر کند.

گلستاني از ديگر تبعات فشار رواني طلاق را ارزش گذاري منفي و کاهش اعتماد به نفس زنان مي داند و مي‌افزايد: در نتيجه نگاه منفي به زنان مطلقه، آنها به جاي تمرکز بر اين که چه کسي مناسب زندگي مشترک با آنهاست؟، به اين فکر مي کنند که آيا کسي حاضر است آنها را با اين برچسب بپذيرد يا نه؟ از سوي ديگر  در  کسانيکه جدا نشده اند نيز اين  احساس ايجاد مي شود که  بايد شرايط سخت و نامناسب را که راه حل آن طلاق است در هر شرايطي تحمل کنند.

وي مقاومت فرهنگي خانواده‌ها و ديدگاه‌هاي منفي آنها نسبت به ازدواج با زن مطلقه که آن را با ريسک بالاتري همراه مي دانند اشاره و مي‌گويد:در فرهنگ ما به اين دليل که مردان مجرد به شکل ناسالم وابستگي هاي زيادي به خانواده خود دارند، فرديت و انتخاب هاي شخصيشان تحت تاثير احساسات و نگراني هاي خانواده‌شان قرار مي گيرد. خانواده در اينجا تعيين کننده است که فرد با يک مطلقه ازدواج کند يا نه؟ حال اگر خانواده  سنتي  و قضاوت درباره مطلقه بودن برايشان مهم باشد از اين ازدواج جلوگيري مي‌کند؛ زيرا نمي‌خواهند پيش داوري‌هاي جامعه را متحمل شوند.

اعظم حاجي عباسي، دبيرکل جامعه زينب (س) نيز با بيان اينکه ازدواج همواره به عنوان يکي از ابزارهاي حفظ سلامت و بقاي جامعه و ادامه نسل ها و يکي از ابزارهاي رسيدن فرد به سعادت و خوشبختي و آرامش است مي‌گويد: اهميت ويژه ازدواج موجب شده است تا قانونگذاران براي تسهيل آن تدابيري بينديشند. يکي از اين تدابير حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق است. در صورتي که نام همسر پس از طلاق از شناسنامه فرد حذف شود او مي تواند با احساس بهتري زندگي جديد خود را آغاز کرده و گذشته اي که از آن عبور کرده را تا حدي حذف کند.

حاجي عباسي مي‌افزايد: اين طرح وجهه اجتماعي فرد را بهتر  حفظ مي کند و باعث مي شود رغبت بيشتري به ازدواج بعدي داشته باشد، اگر چه اين طرح به اين شکل نکات منفي هم مانند پنهانکاري دارد اما در هر صورت جنبه مثبت اين طرح از جنبه‌هاي منفي آن بيشتر است.

حذف طلاق از شناسنامه يا پاک کردن صورت مسأله؟

 بسياري از جامعه شناسان مطرح شدن طرح حذف طلاق از شناسنامه را زمينه‌اي براي اشاعه بي اعتمادي در جامعه مي دانند. به اعتقاد اين گروه حذف ثبت طلاق از شناسنامه فرهنگ پنهان کاري در ازدواج را  گسترش مي دهد. همچنين مخالفان اين طرح معتقدند عادي سازي و تسهيل فرايند طلاق ممکن است باعث افزايش آمار طلاق شود.

شبابي با بيان اينکه که زنان مطلقه بايد با اتفاق تلخي که در زندگيشان پيش آمده مواجهه منطقي داشته باشند ادامه مي دهد: مطرح شدن اين طرح به اين شکل تنها صورت مسأله را پاک مي کند. زنان احساس مي کنند که خب الان مي توانند بر استرس بعد از طلاق فائق شوند به سرعت دست به تصميم گيري بزنند، اما بايد اتفاقي به شکل دقيق‌تر و جدي‌تري در اين مورد بيفتد.

شبابي ادامه مي دهد: گاهي مي‌بينيم وقتي اختلافي در زندگي به وجود مي آيد تصميم اوليه زن اين است که براي حل مشکلاتش جدا شود اما بعد که بيشتر فکر مي‌کند مي گويد با اثرات نامطلوب آن چه کنم ؟ جامعه چه برداشتي از من به عنوان يک زن مطلقه خواهد داشت؟ به همين دليل وقتي فرد احساس کند که خيلي راحت مي تواند اين اسم را از روي خودش بردارد ممکن است تصميم هاي زودهنگامي بگيرد که تبعات نامطلوبي داشته باشد.

شبابي از سوي ديگر به پيامد هاي از بين رفتن قبح طلاق اشاره مي کند و مي گويد: در حال حاضر بيش از 50 درصد طلاق ها در 5 سال اول زندگي مشترک اتفاق مي افتد. يکي از علل طلاق اين است که زن يا مرد مي گويد آن چيزي که طرف مقابل، پيش از ازدواج از خودش ارائه داده بود واقعيت نداشته است. بنابراين اين طرح ممکن است به طور ناخواسته به اين مسأله دامن بزند.

برخي از مخالفين اين طرح نيز معتقدند قرار نيست با حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان تغيير خاصي در اصل ماجرا ايجاد شود.

مينو اصلاني، رئيس بسيج جامعه زنان در اين باره مي گويد: ما بايد ببينيم که شرع مقدس در باره مساله طلاق به عنوان پديده اي مذموم چه نظري دارد. زن مؤمني که يکبار طلاق گرفته بخواهد دوباره ازدواج کند طبيعتا به طرف مقابل خواهد گفت که من يکبار ازدواج کرده ام. مگر آنکه بخواهيم جامعه را به سمت عدم صداقت پيش ببريم.

اصلاني مطرح شدن اين طرح را پرداختن به مسائل حاشيه اي زنان مي داند و ادامه مي دهد: در حال حاضر بحثهاي اصلي درباره جلوگيري از طلاق و توانمند سازي زنان و مردان براي محکم سازي زندگي خانوادگي وجود دارد. من فکر مي کنم پرداختن به اين مسائل حاشيه‌اي نمي تواند دردي از جامعه زنان دوا کند. در هر حال ازدواجي رخ داده که به هر دليلي ناموفق بوده است. يا اين خانم مي خواهد براي هميشه به اين شکل زندگي کند و در روند زندگي اش دوباره تغييري ايجاد نشود و يا اينکه مي خواهد دوباره ازدواج کند. در اين حالت بايد حتما طرف مقابل را از اتفاقي که قبلا افتاده است آگاه کند. اينها صرفا مشغوليت هايي هستند که مانع از پرداختن به مسائل اصلي مي شوند.

گلستاني، کارشناس ارشد مشاوره خانواده نيز معتقد است اين طرح الزاما باعث افزايش پنهان کاري در جامعه نخواهد شد.

اين کارشناس ارشد مشاوره خانواده در اين باره مي گويد: حذف طلاق از شناسنامه لزوما به اين معنا نيست که افراد گذشته شان را پنهان مي کنند. اين گذشته قابل پاک شدن نيست. اين افراد گذشته اي داشته و در آن سالها با افرادي مانند اقوام و دوستان معاشرت داشته اند که از زندگي آنها آگاه هستند. چه طور مي توان اين گذشته را به راحتي پنهان کرد؟ بنابراين نمي توان به طرح با ديد سراسر منفي نگاه کرد.
طراحي سيستم استعلام ازدواج؛ راهکاري براي رفع سوءظن‌ها

طرح هاي مطرح شده براي حل مسائل و مشکلات زنان مطلقه سويه‌هاي مثبت و منفي بسياري دارند که مي توان با چاره جويي از نکات منفي آنها کفه ترازو را به سمت حل مشکلات زنان سنگين تر کرد.

شبابي با اشاره به اينکه اگر قرار است امکان حذف ثبت واقعي طلاق در شناسنامه وجود بيايد نيازمند ساز و کار بسيار جدي، دقيق و متقن است ادامه مي دهد: بايد سيستمي در نظر گرفته شود که براي طرفين امکان استعلام ازدواج يا طلاق قبلي وجود داشته باشد.

مسئول کلينيک‌هاي حقوقي خانواده دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه مي گويد: هرچند که ظاهر اين قضيه درباره استعلام ازدواج و طلاق زيبا نيست چرا که ازدواج بايد بر مبناي اعتماد اتفاق بيفتد ولي چاره‌اي جز اين وجود ندارد. اگر مي خواهيم اين طرح قابليت اجرايي و قانوني شدن پيدا کند بايد سامانه‌اي براي استعلام وضعيت ازدواج يا طلاق افراد از طريق مبادي رسمي و بدون فوت وقت طراحي شود. در نتيجه مي‌توان معايب اين طرح را با ساز وکارهاي قانوني تا حدي رفع کرد.

منبع: isna.ir