بزرگنمايي:

چه خبر - سندروم سر صاف يا پلاژيوسفالي چيست؟

نوزادان با سري نرم متولد مي‌شوند تا مغز بتواند رشد کافي داشته باشد، ‌به‌همين دليل ساده سر آنها خيلي راحت شکل مي‌گيرد. عبور از کانال رحم هنگام تولد مي‌تواند باعث شود سر نوزاد تيز يا بيش از حد دراز شود و طي چند روز تا چند هفته شکل و قالبي عجيب پيدا کند، بنابراين اين اتفاق براي جمجمه نوزاد طبيعي به‌نظر مي‌رسد.

اما اگر نوزاد در يک سطح سفت و مسطح بخوابد يا به يک طرف يا به پشت بخوابد، مي‌تواند باعث شود سري صاف پيدا کند، طوري که والدين را نگران کند. اين حالت که به آن‌ سندروم سر صاف يا پلاژيوسفالي موضعي هم گفته مي‌شود اغلب به‌دليل وضعيت خواب نوزاد يا وجود مشکلي در عضلات گردن ايجاد مي‌شود. اين مشکل آسيبي به مغز وارد نمي‌کند، اما بهتر است بدانيد که در صورت مشاهده چنين سندرومي چه اقدامي بايد انجام دهيد.

شايع‌ترين علت صافي سر نوزاد وضعيت خواب است. از آنجا که نوزادان ساعات زيادي را به پشت مي‌خوابند، سر در يک نقطه صاف مي‌شود. قرار دادن نوزادان در وسايلي که در طول روز پشت به آنها مي‌خوابند مانند صندلي ماشين، کالسکه و... اين مشکل را تشديد مي‌کند. نوزادان نارس بيشتر مستعد سر صاف هستند، چون جمجمه نرم‌تري نسبت به نوزادان ترم دارند. آنها زمان زيادي را به پشت مي‌خوابند بدون آنکه جابه‌جا شوند يا بلندشان کنند چون بايد در دستگاه باشند يا وسايل پزشکي به آنها متصل است و بايد در بخش مراقبت‌هاي ويژه نوزادان باشند.

نکته جالب اينجاست که اگر لگن مادر در زمان بارداري به جمجمه کودک فشار بياورد يا مادر دوقلو باردار باشد، نوزاد ممکن است قبل از تولد کم‌کم دچار صافي سر شود. در‌واقع بسياري از نوزاداني که از زايمان‌هاي چندقلويي به دنيا مي‌آيند سر صافي دارند. تنگ بودن رحم مادر هم مي‌تواند به سر صاف منجر شود.

نوزادان تورتيکولي يا نوزاداني که گردن کج دارند، به‌دليل سختي عضلات در يک طرف گردن، به سختي مي‌چرخند و بنابراين سرشان را به سختي مي‌چرخانند و در وضعيت درازکش سر را به يک طرف متمايل مي‌کنند و همين منجر به سر صاف مي‌شود. به اين ترتيب بسياري از نوزاداني که سندروم سرصاف دارند، ممکن است دچار تورتيکولي هم شوند چون به سختي مي‌توانند سرشان را برگردانند.

سندروم سر مسطح معمولا براي والدين قابل تشخيص است. به‌طور معمول پشت سر کودک يا همان استخوان پس سر در يک طرف تخت است و اغلب در همان سمت موي کمتري هم مي‌رويد. اگر فردي به سر نوزاد نگاه کند، ممکن است گوش در سمت مسطح کمي به جلو آمده باشد. در موارد شديدتر ممکن است سر در طرف مقابل سمت مسطح، برآمده شود و پيشاني نيز ناهمواري پيدا کند. اگر علت تورتيکولي باشد گردن، فک و صورت هم ممکن است دچار ناهمواري شوند.

پزشکان معمولا به سادگي سندروم سرصاف را تشخيص مي‌دهند. براي بررسي تورتيکولي يا کجي گردن ممکن است پزشک حرکات سر و گردن نوزاد را بررسي کند و آزمايش، راديوگرافي و سي‌تي‌اسکن تجويز کند. پزشک اغلب چندين‌بار نوزاد را معاينه مي‌کند تا چگونگي تغييرات سر را بررسي کند. در صورتي که با جابه‌جايي موقعيت خواب، وضعيت صافي سر کودک بهبود پيدا کند مشکل احتمالا سندروم سرصاف است.

اما اگر اين اتفاق نيفتد، ممکن است دلايل ديگري وجود داشته باشد. مانند کرانيوسينوستوزيس يا جوش خوردن و اتصال زودتر از موعد درزهاي جمجمه که يک بيماري مادرزادي است. رشد مغز در اين شرايط محدود شده و باعث تغيير شکل جمجمه مي‌شود. کودکان مبتلا به اين بيماري نياز به درمان براي رفع مشکل دارند. اگر پزشک به کرانيوسينوستوزيس يا وضعيت‌هاي ديگر مشکوک باشد کودک بايد نزد جراح مغز و اعصاب و جراح پلاستيک سر و صورت برود تا آزمايش‌هاي تخصصي براي او انجام شود.

سندروم سر صاف نيازي به جراحي ندارد و با تغييراتي در موقعيت خواب، نگهداشتن نوزاد و خواباندن او روي شکم مي‌توان اين مسئله را برطرف کرد. اگر نوزاد شما به‌دليل موقعيت خوابيدن يا دراز کشيدن دچار سندروم سر صاف شده باشد، اين درمان‌هاي خانگي را مي‌توانيد امتحان کنيد:

موقعيت سرش را تغيير دهيد: زماني که نوزاد خواب است موقعيت سرش را تغيير دهيد. تغيير موقعيت کودک از چپ به راست يا از راست به چپ هنگامي که به پشت خوابيده کارساز است. حتي در طول شب که نوزاد خواب است، بهتر است قسمت گرد پشت سرش روي تشک باشد و بخشي که صاف شده به سمت بالا قرار داشته باشد. مي‌توانيد از بالش‌هايي که براي اين منظور طراحي شده‌اند،‌ استفاده کنيد.

موقعيت جايگزين ايجاد کنيد: به اينکه چطور نوزاد را در گهواره مي‌خوابانيد دقت کنيد. اغلب والديني که راست‌دست هستند‌، نوزاد را در بازوي چپ‌شان نگه مي‌دارند و آنها را در‌حالي که سرشان به سمت چپ است، روي زمين مي‌گذارند. در اين وضعيت نوزاد بايد به سمت راست برگردانده شود. جالب است بدانيد که دقيقا به همين دليل تورتيکولي سمت راست و صافي سر در سمت راست شايع‌تر از سمت چپ است. هر طرف سر نوزادتان که صاف است بايد تغيير دهيد و به سمت ديگر بچرخانيد.

زماني را که کودک به پشت دراز کشيده، کوتاه کنيد و کمتر در کالسکه و صندلي ماشين قرارش دهيد. براي مثال اگر کودک در صندلي ماشين به خواب رفته وقتي او را به خانه مي‌آوريد، بلندش کنيد و در خانه بچرخانيد تا فشار از روي سرش برداشته شود.

تمرين کنيد گاهي به شکم بخوابانيد. سعي کنيد وقتي که کودک بيدار است مدتي او را روي شکم قرار دهيد. اين کار نه تنها به شکل درست پشت سر کمک مي‌کند بلکه باعث مي‌شود با نگاه ديگري دنيا و اطرافش را ببيند و عضلات گردنش براي بالا نگهداشتن سرش تقويت مي‌شود و به اين ترتيب عضلاتي که براي چهار دست و پا رفتن و نشستن لازم است، قوي مي‌شود.

از آنجا که بيشتر نوزاداني که سندروم سر صاف دارند درجاتي از تورتيکولي را نيز دارند، درمان فيزيکي و خانگي توصيه مي‌شود. يک فيزيوتراپ مي‌تواند تکنيک‌هاي کششي مناسبي را پيشنهاد دهد که به تقويت عضلات کمک مي‌کند. براي بچه‌هايي با سندروم سر صاف شديد که بعد از 3 -2 ماه درمان خانگي، تغييري حاصل نمي‌شود پزشک کلاه‌هايي تجويز مي‌کند. اين کلاه براي نوزادان بين 4 تا 12ماهه مناسب است. اين کلاه‌ها با فشار ملايم اما ثابت به جمجمه در حال رشد کودک، تغييراتي را در مسير رشد برايش ايجاد مي‌کنند. دقت داشته باشيد که به هيچ عنوان بدون تجويز پزشک از اين وسيله استفاده نکنيد.

بچه‌ها را با اينکه ممکن است دچار سندروم سر صاف شوند، بايد به پشت بخوابانيد تا از سندروم مرگ ناگهاني نوزاد جلوگيري شود. هرچند هر شب با تغيير موقعيت سر به شکم خواباندن نوزاد در زمان بيداري خطر ابتلا به سندروم سر صاف هم تا حدود زيادي کاهش مي‌يابد. به خاطر داشته باشيد که اين سندروم هيچ مشکلي در رشد مغز ايجاد نکرده و باعث تاخير رشد يا آسيب مغزي نمي‌شود.

از دهه 90 تاکنون آکادمي اطفال ايالات‌متحده، والدين را تشويق کرده که نوزادان را به پشت بخوابانند، توصيه‌اي که هنوز هم اين آکادمي به والدين مي‌کند تا از سندروم مرگ ناگهاني نوزاد پيشگيري شود. از اين زمان به بعد ارتباط معناداري بين به پشت خوابيدن و ابتلا به سندروم سر صاف بين نوزادان يافت شده است.




منبع:psalamat.ir