بزرگنمايي:

چه خبر - ما داريم به سمت جهاني حرکت مي کنيم که در آن، بشريت بر طبيعت و دردهايي که از جانب آن بر او تحميل شده، فائق مي آيد. او ديگر تسليم شرايط آب و هوا نيست، تسليم تاريکي و روشني هوا نيست، تسليم مطلق بلاياي طبيعي نيست، تسليم فقدان هاي بدنش (مثل بال نداشتن) نيست و نهايتاً، تسليم ژنتيکي که از والدينش به ارث مي برد نيست. آنچه مکاتب زندگي تا پيش از اين به بشر عرضه مي کردند، شيوه همزيستي مسالمت آميز، با کمترين درد و بيشترين استفاده از «همين وضع طبيعت» بود. آنها به او مي آموختند که چطور «با همين جسم»، «در همين جهان» زندگي کند. اما مدرنيته، هم جهان را و هم انسان را عوض مي کند و مطابق ميل آدمي قرار مي دهد.

به نظر مي رسد آنجلينا جولي هنرپيشه مطرح هاليوودي هم از جراحي زيبايي بي بهره نبوده است.
بر سر اين مسير، مانند تمام مسيرهاي ديگر در طول تاريخ، دعوايي درافتاده. عده اي که هر کدام به دليلي دل در گرو جهان سابق و وضعيت سابق بشر دارند، از اين تحول هراسانند. آنها در انتهاي مسير «مهندسي ژنتيک»، لشکرهاي سربازان خشن و بي احساسي را مي بينند که بدتر از هر زمان ديگري «ديکتاتوري» را بر جهان حاکم مي کنند. در پس «تحولات صنعتي»، نابودي کامل سياره زمين را مي بينند. در پس «آزادي هاي مدني جديد»، فروپاشي بنيان خانواده را رصد مي کنند. کلبه ديجيتال و دهکده جهاني را ظاهري فريبنده براي تحميق بيشتر بشر و غفلتش از حوادث مهم مي پندارند و...
بليک ليولي، هنرپيشه جوان امريکايي و همسر رايان رينولدز، عمل جراحي زيبايي بيني انجام داده است.

گروه ديگر اما نظر متفاوتي دارند و نقدهاي فوق به مدرنيته را ناشي از دلبستگي ها به جهان سابق مي دانند. اينان دهکده جهاني را گامي جهت «شکستن انحصار علم» و نتيجتاً برخورداري همگان از تکنولوژي و علم مدرن مي دانند و لذا هرگونه ديکتاتوري در جهان آينده را منتفي مي پندارند. اينان خانواده هاي تک سلولي و زندگي هاي غيراجباري را که به «فروپاشي بنيان خانواده» تعبير مي شود، به مراتب جذاب تر از نظام مردسالاري سابق مي دانند و تربيتي که کودک توسط رسانه ها و آموزش هاي مدرن مي پذيرد را به مراتب مفيدتر از تربيت خانوادگي سابق. اينان به تکنولوژي اميدوارند و معتقدند که به سرعت بر بحران هاي زيست محيطي فائق خواهد آمد و اي بسا «کنترل اقليمي زمين» را به دست بشر خواهد داد و...


در اين بين، يکي از اين مصاديق دعوا که خصوصاً در جامعه نيمه سنتي ما محل چالش است، بحث جراحي هاي زيبايي است. يکي از ويژگي هاي جهان سابق، «عدم برخورداري يکسان انسان ها از مواهب» بود. اين مواهب مي توانست ثروت، قدرت، امکان پيشرفت، هوش، اطلاعات، سلامت جسمي و در نهايت، «زيبايي» باشد. واقعيت اين است که انسان ها همگي به يک اندازه زيبا نيستند. درست است که سليقه ها متفاوت است و هر چهره اي بر دل فردي مي نشيند، اما در عين حال «معيارهاي ثابت زيبايي» هم وجود دارند که انسان ها را فارغ از سلايق مختلف، در نظر همگان زيبا و يا زشت مي کنند. پوست صاف «براي همه» زيباتر از پوست لک و چروک است؛ بيني کوفته براي همه غيرجذاب تر از بيني خوش فرم است. گونه هاي برآمده يا اصطلاحاً «پروتز» براي همه لذت بخش تر از بي گونگي است و...
با نگاهي به تصاوير جنيفر انيستون در طي سال ها، مي توان به نقش جراحي هاي زيبايي در چهره اش پي برد.

طبيعت در تقسيم زيبايي بين انسان ها، مانند تمام چيزهاي ديگر، عادل نيست. از اين رو همانطورکه مي توان تلاش انسان ها براي کسب ثروت و قدرت و اطلاعات بيشتر را مصداقي بر مبارزه شان با اين ناعدالتي طبيعي دانست و از آن دفاع کرد، مي توان جراحي هاي زيبايي را هم مصداقي از همين مبارزه دانست. همانطورکه فرد غريزتاً مي فهمد براي منافع و جايگاه بالاتر، مي بايست ثروت و قدرت بيشتري داشته باشد، زن هم متوجه است که «قيمتش» با زيباتر شدن، بالاتر مي رود.

همانطورکه در ابتداي متن اشاره کرديم، شايد انسان هاي معمولي قادر به تشخيص مقصدي که «همه دارند به سمت آن مي روند» نباشند، شايد هيچ کدام فکر نکنند که اگر همه عمل زيبايي کنند چه خواهد شد، اما استعداد غريزي بالايي در تشخيص راه هاي جلو افتادن از يکديگر در اين مسير دارند. لذا به نظرمي رسد «بي اثر بودن احتجاجات منتقدين اين عمل ها» در جامعه ما، نه از سر جهل، بلکه اتفاقاً نشانه هوش مردم باشد...

منتقدين مي گويند که اين عمل ها بعضاً به پوست و صورت فرد ضربه مي زند و نتيجه عکس مي دهد. اما آيا براستي اين دليلي بر کنار گذاشتن کلي آنهاست؟ مگر «علم» مضرات ندارد؟ اصولاً «علم» ساختاري آزمون و خطايي و رو به پيشرفت دارد و در هر پيشرفت، عوارض و نقائص قبلي خود را اصلاح مي کند. اين مسأله درمورد «علم جراحي زيبايي» هم کاملاً صادق است و روز به روز، از عوارض آن کاسته و بر دقتش افزوده مي شود و لذا نمي توان به صرف عوارض، کل آن را کنار گذاشت. مگر داروهاي شيميايي جديد، عوارض ندارند؟ چه کسي به اين دليل، کل آنها را کنار مي گذارد؟ درثاني مگر چند درصد از کساني که اينگونه عمل ها را انجام مي دهند و چند نوع از اين عمل ها، عوارض دارند؟
نيکول کيدمن هم از ستارگانيست که جراحي زيبايي انجام داده است.
انتقاد دومي که مطرح مي شود، بر اين باور استوار است که «خداوند به هرکسي يک چيزي داده؛ به يک نفر زيبايي، به يکي ثروت، به ديگري هوش قوي، به آن يکي اراده قوي و... هر کسي بايد استعداد خودش را کشف کند و با پرورش همان، رشد کند و جايگاه اجتماعي خود را بيابد». اولين نقض بر اين انتقاد اين است که خب چه اشکالي دارد من هم استعداد خودم را رشد دهم و هم استعداد جديدي کسب کنم؟! مثلاً اگر من باهوشم، چه اشکالي دارد که هم درس بخوانم و هم بيني ام را عمل کنم؟ نقض دوم هم اينکه اصلاً اين گزاره که «استعدادها عادلانه بين انسان ها تقسيم شده و هر کسي چيزي دارد که ديگري ندارد» کجا اثبات شده؟ پس افرادي که هم سلامت جسمي، هم قدرت، هم ثروت و هم زيبايي دارند، از کُره اي ديگر آمدند؟!


انتقاد سوم بر اينگونه عمل ها، اين است که چنانچه فراگير شوند و همه بخواهند به هر دليلي خود را زير تيغ جراحي زيبايي قرار دهند، کم کم ذائقه انسان ها عوض مي شود و به قيافه هاي معمول بسنده نمي کنند. اين در واقع همان استدلالي است که براي حجاب ذکر مي شود که چنانچه بخواهد رقابتي بين خانم ها در اينکه «چه کسي بهتر آرايش مي کند؟ چه کسي خوشکل تر است؟ چه کسي خوشکل تر است؟» در بيفتد، آنچه در اين بين از بين مي رود، تمايل مردها بر ازدواج با صورت ها و قيافه هاي معمولي است و تا دختري به هزار وجه، خود را نيارايد، مورد پسند قرار نمي گيرد.


اينکه اين استدلال تا چه حد درمورد حجاب قابل دفاع است، از موضوع اين يادداشت خارج است. اما درمورد صدق آن بر عمل هاي جراحي، بايد گفت که اتفاقاً اين عمل ها پاسخي است براي ذائقه هايي که از جاي ديگر ارتقا يافته. يکي از اجزاي عالم مدرن، رسانه و سينما است که محور آن، جذابيت است. به بيان ساده تر، در عالم مدرن از آنجاکه زيباترين افراد براي ايفاي نقش و بازيگري بر صحنه مي آيند، ذائقه هاي خود به خود بالا رفته اند. عمل هاي جراحي اتفاقاً به مثابه کمکي است به افراد تا بتوانند در اين رقابت عقب نمانند. چنانچه به واقعيت جامعه خودمان هم نگاه کنيم، اين مسأله بوضوح قابل اثبات است. ديگر حتي پسرهاي مذهبي هم زمزمه «چشم آبي» و «موبلوند» و «بيني کشيده» و «لب برآمده» دارند! عمل هاي جراحي درواقع سوبسيدي به همه است تا بتوانند با «اشراف زيبايي» رقابت کنند.


انتقاد آخري که مطرح مي شود و آنچنان قوتي هم ندارد، اين است که اين عمل ها نوعي «فريب» محسوب مي شوند. خصوصاً اگر زيبايي فرزندان لحاظ شود. فرد به ظاهر فرشته اي را مي بيند و طبيعتاً انتظار دارد فرشته هم از او متولد شود! اما خبر ندارد که اين درواقع ديوي بوده که در صورت پري ظاهر شده! پاسخ اين انتقاد هم روشن است: خب فرزند اين فرد هم عمل زيبايي انجام خواهد داد! ضمن اينکه تجربه نشان داده تقريباً هيچ نسبت مستقيمي بين زيبايي و زشتي والدين با زيبايي و زشتي فرزندان وجود ندارد و چه بسيارند زيباروياني که از زشت روياني متولد شدند.


اما نکته مهم در اين طرح نقد و پاسخ، اين است که نگارنده هوش خاصي براي پاسخ به آنها به کار نبرده است و تمامي جواب ها، صرفاً همان چيزي است که مردم عادي در جواب منتقدين مي دهند و نقدشان را نمي پذيرند.

جمع بنديدعوي مدرنيته، عوض کردن عالم و آدم است و در اين مسير، اجزايش اتفاقاً به خوبي عمل مي کنند. لذا نمي توان يک جزء از آن را با اين بهانه که در تضاد با ساختارهاي سنتي سابق است، مورد نقد قرار داد. نقد اجزاء مدرنيته تنها دو راه دارد: نقد درون گفتماني که بياييم نشان دهيم يک جزء، اتفاقاً چگونه مجدداً ساختارهاي پوسيده سابق را احيا مي کند و در تضاد با هدف مدرنيته است. و دوم نقد برون گفتماني که اصل غايت مدرنيته، يعني همان «عوض کردن عالم و آدم» را به چالش کشيدن است. والا با پذيرش غايت مدرنيته در ديگر ابعاد، نمي توان اجزاء آن را بر اساس پارادايم هاي سنتي مورد نقد قرار داد.


گرد آوري: گروه فرهنگ و هنر سيمرغمنبع:caffecinema.com
مطالب پيشنهادي:زوج هاي واقعي هنري هاليوودي+ تصاويرممنوع الکاري مسير زندگي هنرپيشه را تغيير داد!کلاه قرمزي ميهمان ويژه روز پدرطناز طباطبايي با آرايش غليظ+ تصاويرقصه اين شبهاي سحر ولدبيگي