بزرگنمايي:

چه خبر - ريزش طرفداران خوانندگان موسيقي پاپ

چند سالي است که مارکت موسيقي دست به دامن ترفندهاي گوناگون شده تا بتواند سرپا بماند (يا حداقل اين طور نشان دهد). به نظر مي رسد عمر ماندگاري اغلب خواننده هاي پاپ روز به روز کمتر مي شود و هنرمندان اين حوزه از هر جهت دست شان در پوست گردو مانده. يک مي آيد، چند ماهي مي ماند و بعد جايش را به ديگري مي دهد. در اين بين مطمئنا خواننده هاي موفقي هم هستند که نقض اين گفتار باشند اما تعدادشان آنقدر کم است که براي يک جامعه 80 ميليوني کافي نيست.

اين روزها اگر خواننده اي بخواهد به صورت متوالي روي بورس بماند بايد آنقدر باهوش باشد که بتواند از چند وجه قوي ظاهر شود. ديگر خيلي وقت است که حتي داشتن صداي خوب نمي تواند ضامن ماندگاري يک آوازه خوان باشد. موفقيت در به روز بودن است، آنقدر که بتواني با هر آلبوم حرف جديدي براي گفتن داشته باشي.

اين روزها ديگر موسيقي هم تبديل به يک بازي استراتژيک شده و براي اينکه بتواني يک آرتيست خوب در اين حوزه باشي علاوه بر هنرت بايد قدرت تحليل داشته باشي. در اين مطلب سعي شده تا علت افول بعضي از ستاره هاي پاپ که تا همين چند سال پيش گمان مي رفت در کارشان موفق هستند را بررسي کنيم. پس اين شما و اين هم مطالبي در مورد دلايل شکست خواننده هايي که شايد شما هم يکي از طرفداران سابق شان بوده باشيد.

بنيامين بهادري

با آلبوم اولش توانست موج جديدي را در موسيقي ايران راه بيندازد؛ آلبومي که بعدها خودش ادعا کرد اتودي از کارهايي بوده که براي شخص ديگري ساخته. صداي نالان و محزون او و نفس گرفتن هاي گاه و بيگاهش ميان بيت هاي ترانه هايش کاراکتر جذابي را براي صدايش به وجود آورده بود. در ابتداي فعاليتش طرفداران موسيقي او تا حدي زياد بودند که شايد خودش هم باورش نمي شد. در اولين مصاحبه اي که با او داشتم عنوان کرد که براي در آوردن چنين ترکيبي در موسيقي اش فرمول هاي خاصي دارد. ادعا مي کرد که نت به نت ملودي ها، ترانه ها و تنظيم هايش مهندسي مي شود و بيخود نيست که موسيقي اش توانسته دل خيلي ها را بربايد.

بنيامين راست مي گفت. ايده هاي تازه و جذاب ترانه سرايش (فريد احمدي)، تنظيم مدرن پيام شمس و فرم خواندن خودش در آلبوم 88 باعث شد تا اين خواننده به فروش بالاي 500 هزار نسخه اي دست پيدا کند.

اما چه شد که بنيامين و موسيقي اش، اين روزها با ريزش مخاطب مواجه شده اند؟ اگرچه محافظه کاري و دست به عصا بودن محسن رجب پور (تهيه کننده) باعث شد تا دومين آلبوم رسمي او با فاصله زماني زيادي از آلبوم اولش منتشر شود و اين به خودي خود ضرر غيرقابل جبراني را به بنيامين و شهرتش وارد کرد اما بعد از گذشت سال ها از پخش اولين آلبوم او، حالا موسيقي ايران روند ديگري را طي مي کرد؛ روندي که شايد بنيامين و تيم کاري اش متوجه آن نبودند و اصرار بيش از حدشان به فرمول هاي تکراري و غيرکاربردي که در آثار اوليه بنيامين استفاده مي شد باعث شد موسيقي ساده و ميني مال بنيامين کم کم به سايه برود و او اين بار در جذب مخاطب جديد موفق نباشد.

بنياميني که روزي با قطعه جذاب «لکنت» توانست حداقل براي چند ماه متوالي جزو هيت ها قرار بگيرد، اين روزها با زباني سطحي و سبک، ترانه مي خواند: «عشق احساسه نه معادله، بخواي حلش کني، ميشه مجادله!» آيا بايد بنيامين را در فهرست تمام شده ها قرار داديم يا اين هنرمند باهوش مي تواند ورق را برگرداند؟


محسن يگانه

اگرچه نمي توان گفت که او خواننده جريان سازي بوده اما قابل انکار نيست که بر جريان موسيقي ايران تاثير بسياري گذاشته. او ادامه دهنده مکتب شادمهريسم در موسيقي پاپ بعد از انقلاب بوده و هست. مکتبي که حميد عسگري نتوانست چيزي به آن اضافه کند و يگانه توانست. تحريرهاي خارج از عرف، اشراقش بر ترانه سرايي، ملودي سازي و تنظيم باعث شد تا بتواند بيشتر از 10 سال جزو پرطرفدارترين خواننده هاي نسل خودش باشد اما از آنجايي که فضاي خلق شده در آثار او بعد از گذشت 10 سال، ديگر با فضاي حاکم بر موسيقي پاپ همخواني نداشت و او نتوانست خود را با تغييرات وفق دهد، حالا مي بينيم که او هم مثل خيلي از خوانندگان موفق هم نسلش با ريزش مخاطب مواجه شده.

محسن يگانه خواننده باهوشي است؛ اين را همه کساني که موسيقي او را پيگيري مي کنند مي دانند. نه اهل شوآف است و نه خواننده حاشيه داري بوده. او بعد از آلبوم آخرش «نگاه» که چندان با استقبال مواجه نشد، متوجه اين نکته شد که راز ماندگاري اش برخلاف آن چيزي که همه فکر مي کنند، در حضور مداوم در بازار موسيقي نيست. حالا نزديک به يک سال از توليد و پخش آخرين آلبوم او مي گذرد و محسن در اين مدت تنها دو تک قطعه بيرون داده. يکي قطعه «بهت قول ميدم» و ديگري تيتراژ ماه عسل. به نظر مي رسد او اين روزها به شدت مشغول تجزيه و تحليل روند موسيقي پاپ و سليقه مردم است تا بتواند در آينده اي نه چندان دور دوباره از سکانداران پاپ ايراني شود و همچنان در صدر جدول فروش قرار داشته باشد.

شهرام شکوهي

جنس صدايش آنقدر جذابيت داشت که بتواند با اولين قطعه اش طرفداران زيادي را براي خودش دست و پا کند اما عدم تسلطش بر هارموني موسيقي باعث شده تا ملودي ها و تحريرهايش يکنواخت شود و با دومين آلبومش ديگر حرف تازه اي براي گفتن نداشته باشد. شکوهي اگرچه ممکن است سالي يک قطعه موفق توليد کند اما قطعا خواننده اي نيست که بتواند موسيقي اش را حداقل براي چند سال متوالي بيمه کند. ژانر موسيقي او که در اين سال ها ارائه داده، پاپ اسپانيش است، ژانري که جاي خالي آن در موسيقي پاپ ما به شدت حس مي شود و اميد مي رفت که او گزينه خوبي براي پر کردن اين جاي خالي باشد اما شکوهي در چند سالي که مشغول به فعاليت سات نتوانسته موفق ظاهر شود.

معتقدم او توانايي خواندن روي استيج را ندارد و اين براي هر کسي که يک بار به کنسرت هايش رفته باشد کاملا مشهود است. صدايي که در هجمه تنظيم هاي شلوغ او گم مي شود و اين براي مخاطبان حرفه اي موسيقي تا حد زيادي آزاردهنده است. شايد حالا به اين نتيجه رسيده باشيم که داور مسابقه «نِکست پرشين استار» در مورد صداي او پربيراه نمي گفت.


مازيار فلاحي

آرام مي خواند، آنقدر آرام که اگر دو ترک پشت سر هم از او را گوش کنيد، دچار رخوت و خواب آلودگي خواهيد شد. صد البته که اين دليل موجهي نيست که يک خواننده را به عنوان يک شکست خورده در موسيقي معرفي کنيم اما عدم تلاش او براي متفاوت بودن موسيقي اش باعث شده تا او هم مثل خيلي هاي ديگر دچار ريزش مخاطب شود. بسياري از قطعات او را تنها با گرفتن چند آکورد ساده سردسته گيتار مي توانيد بزنيد. آکوردهايي که تقريبا در نصف بيشتر آهنگ هايش تکرار مي شود و همين دليلي بر تکراري شدن موسيقي اش است. او هم مثل خيلي از خوانندگاني که در سراسر دنيا پخش شده اند، گستره صدايي وسيعي ندارد اما مازيار فلاحي در اين سال ها هيچ تلاشي براي توليد يک قطعه متفاوت با همان سبک و سياق خودش هم نکرده است. او خواننده تنبلي است و مسلما با چنين شرايطي مخاطبان موسيقي هم تنبلي شان مي آيد که آهنگ هاي او را چه از سايت هاي دانلود و پخش و چه به صورت فيزيکي تهيه کنند. مازيار فلاحي در باد کارهاي شنيدني اولش خوابيد و چنان از خود بي خود شد که ... شايد ديگر کسي نتواند بيدارش کند.


فرزاد فرزين

صداي پر قدرت و تسلطش بر خواندن نت هاي بالا و پايين گواهي بر اين است که او خواننده توانمندي است. هر بار و در هر آلبومش سعي مي کند تا استايل جديدي از خود و موسيقي اش را به نمايش بگذارد. تلاش او براي متفاوت بودن کنسرت هايش هم نشان مي دهد که فرزاد از معدود خواننده هايي است که در زندگي دغدغه توليد موسيقي قابل قبولي را دارد اما فرزاد هم مثل خيلي از هم نسلانش دچار مشکل ريزش مخاطب شده، دليلش هم تنها يک چيز است؛ عدم حضور او در رويدادهاي هنري، مطبوعات و ديگر رسانه ها.

اين موضوع باعث شده که او اين روزها از ياد خيلي از مخاطبان موسيقي برود. فرزين در سال هاي اخير عملا تبليغاتي براي آلبوم ها و موسيقي اش نداشته و دوري اش از مجامع هنري باعث شده تا از اين جنبه به کارش لطمه وارد شود. شايد خيلي ها بعد از خواندن اين چند سطر نمونه هايي مثل محسن چاووشي را از آستين بيرون بياورند تا دليل نقضي باشند بر تمام اين گفته ها، اما کاراکتر فرزاد فرزين خود به تنهايي بيانگر همه چيز است. فرزاد فرزين بلد نيست مثل چاووشي پروپاگاندا کند، اگرچه در خيلي چيزهاي ديگر هم با چاووشي متفاوت است.


رضا صادقي

صداي گرمي دارد و علاوه بر آن به صورت غريزي ملودي ساز قهاري است اما چه عواملي باعث شد تا او هم در سال هاي اخير اکثر مخاطبينش را از دست بدهد؟ در آخرين مصاحبه اش دليل کم شدن مخاطبينش را کم کاري و تنبلي خودش عنوان کرده بود، اگرچه پر بيراه نمي گويد اما عاملي که باعث کمتر شنيده شدن او در سال هاي اخير شده ايدئولوژي و جهان بيني اوست.

صادقي از جمله شخصيت هايي است که جهان بيني عارفانه دارد و نوع نگرش او به مسائل و اتفاقات پيرامونش به عينه در موسيقي اش نمود پيدا مي کند. او علاوه بر خوانندگي تبحر خاصي در سخنوري دارد و از جمله کاراکترهايي است که خواسته يا ناخواسته مرام و مسلک خاص خودش را ترويج مي دهد اما تجربه ثابت کرده که اين ايدئولوژي ها و افکار احساساتي، دست کم در اکثر مواقع محکوم به شکست هستند؛ چرا که زمانه در حال تغيير است و اگر يک هنرمند (به خصوص يک خواننده پاپ) نتواند خود و اعتقاداتش را با روزگار سينک کند و کماکان روي اعتقاداتش اصرار داشته باشد، قطعا روز به روز از خريداران حرفش کم مي شود. او هنوز پيراهن مشکي اش را کنار نگذاشته و شايد وقتش شده باشد که يکي برايش پيراهني خوشرنگ هديه ببرد.


خشايار اعتمادي – عليرضا عصار – قاسم افشار – حسين زمان – محمد اصفهاني – حامي و ماني رهنما

همه آنها دست کم موسيقي را به صورت آکادميک دنبال مي کردند يا خودشان آوازخوان حرفه اي بودند يا حداقل صداي شان را از فيلتر اساتيد آواز مي گذراندند و به گوش مردم مي رساندند. آهنگساز، تنظيم کننده و ترانه سراي حرفه اي هم داشتند. آنها نه از شبکه هاي ماهواره اي مثل ايران موزيک و نه مثل خيلي از خوانندگان نسل جديد از لُپ لُپ درآمدند. اکثرشان بيش از اينکه خودشان عامل حذف شدن خودشان شوند، قرباني سياست شدند. در دوره رياست جمهوري احمدي نژاد، موسيقي هم مثل اقتصاد و خيلي از موارد ديگر از روند طبيعي و سالم خود خارج شد تا اين بار خواننده هايي پا به عرصه ظهور بگذارند که حرف گوش کن باشند.

حالا ديگر خواننده هايي که طرفداران ميليوني (واقعي) داشتند و بليت کنسرت هاي شان در بازار سياه با قيمت چند برابر به فروش مي رسيد، هر کدام به نوعي خانه نشين شدند تا خواننده هايي روي کار بيايند که سالن کنسرت شان به ضرب و زور بليت هاي مجاني پر شود يا عمدتا نصف قيمت به فروش برسد. خواننده هايي که نه از شعر و ادبيات چيزي مي دانستند و نه تئوري موسيقي را بلد بودند. چهره هايي مثل خشايار و عصار و حامي و بقيه اين نام ها شايد قرباني فضاي غيرمتعارف دوران احمدي نژاد شده باشند اما خودشان هم تلاشي براي فرار از اين ورطه نشان ندادند يعني ما که نديديم.




منبع : هفته نامه تماشاگران