بزرگنمايي:

چه خبر - خبرگزاري مهر - ناصر جعفرزاده: ظهور سايت هاي همسريابي درکشورمان سابقه چندين ساله دارد اما مدتي است فعاليت دلالان ازدواج به شبکه هاي موبايلي همچون تلگرام کشيده شده است وامروز دهها کانال تلگرامي همسريابي درحال فعاليت هستند.

آشنايي و ازدواج اينترنتي در ايران موضوع جديدي نيست. از حدود دو دهه پيش به فراخور زمان، ايميل، نرم افزارهاي چت، شبکه هاي اجتماعي مجازي و امروز شبکه هاي ارتباطي مبتني بر تلفن همراه هر کدام ابزاري براي پر کردن خلاء ارتباطات اجتماعي در جامعه اي شده اند که ميان سنت و مدرنيته گرفتار مانده است. از بين رفتن روش هاي سنتي آشنايي و ازدواج و عدم جايگزيني آن با روش هاي منطبق با نيازهاي روز جامعه سبب شده تا افراد و گروه هايي از وضعيت موجود استفاده کرده و با شيوه هايي که مطلوب خانواده هاي ايراني نيست به موضوع ازدواج جوانان ورود کنند.



حدود يک ماه پيش بود که مديرکل دفتر ازدواج و تعالي خانواده وزارت ورزش و جوانان با انتقاد از فعاليت کانال هاي تلگرامي با موضوع همسريابي، تمامي آنها را فاقد مجوز خواند و گفت: 10 کانال تلگرامي در زمينه همسريابي فعاليت دارند که ورود آنها به مسائل تخصصي ازدواج، مشکلات بسياري را پديد مي آورد.

ارسال اطلاعات رايگان، ويرايش 10 هزار تومان

کانال هاي تلگرامي «خواستاگرام آقايان» و «خواستاگرام بانوان»، تنها دو نمونه از کانال هايي هستند که از چند ماه پيش در اين نرم افزار موبايلي فعاليت خود را آغاز کرده اند. اين کانال ها امروز در مجموع بيش از 40 هزار عضو دارند. اعضايي که به اميد پيدا کردن همسر مناسب، عکس و اطلاعات شخصي خود را با ديگران به اشتراک مي گذارند. يک پيغام که به طور مداوم در اين کانال ها منتشر مي شود، اساسنامه 13 ماده اي آن را به اعضا گوشزد مي کند. در اين اساسنامه آمده است که اين کانال تنها در زمينه ازدواج دائم فعاليت دارد و در موضوع ازدواج موقت يا ازدواج افراد متاهل فعاليتي ندارد. در بخش هاي ديگر اساسنامه بر راستي آزمايي اطلاعات وارده متقاضيان تاکيد شده است، اطلاعاتي که از سن و قد و وزن آغاز مي شود و تا خصوصي ترين مسائل از جمله اعتقادات مذهبي، سبک زندگي، شغل پدر و مادر و ... را در بر مي گيرد.

قرار دادن عکس متقاضي ازدواج در اين کانال ها رايگان است اما ويرايش اطلاعات يا حذف عکس 100 هزار ريال هزينه دارد. هزينه اي که مشخص نيست براي چه دريافت مي شود و ظاهرا فقط به اين دليل است که فرد در اثر عواملي تمايل ندارد عکس وي در فضاي مجازي دست به دست شود و در اين موقيعت ناچار است پس از متوجه شدن از آثار گذاشتن عکس در اين شبکه ها، مبلغ 100 هزار ريال و حتي بيشتر را براي حفظ موقعيت اجتماعي و خانوادگي و آبروي خود پرداخت کند.

30 هزار تومان براي هر آشنايي دختر و پسر

شيوه آشنايي جوانان براي ازدواج در اين کانال هم در نوع خود جالب توجه است. زماني که يکي از اعضا، اطلاعات پروفايل عضوي ديگر را مشاهده کند و تمايل داشته باشد با وي ارتباط بگيرد، در اين مرحله بايد مبلغ 300 هزار ريال به عنوان هزينه برقراري ارتباط به گردانندگان کانال بپردازد. هزينه اي که براي آشنايي با ديگر افراد، تکرار مي شود. به عنوان مثال اگر جواني بخواهد با 10 فرد متقاضي ازدواج ارتباط بگيرد تا از ميان آنها کسي را که به شرايط وي نزديک تر است برگزيند، بايد 3 ميليون ريال به حساب گرداننده کانال بپردازد تا يک کانال خصوصي با عنوان «اتاق مذاکره» براي آشنايي بيشتر آنها اختصاص يابد.

پشت اين کانال هاي تلگرامي همسريابي، موسسه اي به نام «سايه هاي ماندگار» قرار دارد که مديريت آن بر عهده فردي به نام «آرمان داوري» است. براي کسب اطلاعات بيشتر در خصوص فعاليت کانالهاي تلگرامي خواستاگرام به سراغ وي رفتيم.



مدير موسسه سايه هاي ماندگار که در زمينه ازدواج جوانان و همسريابي فعاليت دارد به ما مي گويد: ما يک سازمان مردم نهاد هستيم که مجوز فعاليت از وزارت کشور داريم. در اساسنامه نامه موسسه سايه هاي ماندگار مواردي آمده که يکي از آنها «کمک به جوانان از طريق شبکه جهاني اينترنت» است. اين يعني کار ما از لحاظ حقوقي مورد تاييد است.

وي در مورد اخذ مجوز براي انجام فعاليت همسريابي در تلگرام مي افزايد: موسسه ما طبق اساس نامه کار مي کند و ما از تلگرام به عنوان يک ابزار براي پيشبرد اهداف موسسه استفاده مي کنيم. هيچ قانوني از سوي هيچ وزارتخانه يا دستگاهي در مورد تلگرام وجود ندارد که بخواهند فعاليت ما را به استناد آن تحديد کنند.

وزارت ورزش: مجوز ندارند/ مدير کانال: با وزارت ورزش ارتباط خوبي داريم

در حالي که ناصر صبحي، مديرکل دفتر برنامه ريزي ازدواج و تعالي خانواده وزارت ورزش و جوانان معتقد است هيچ کانال تلگرامي که در حوزه ازدواج فعاليت مي کنند، مجوزي از وزارت ورزش و جوانان ندارد، مدير تلگرام خواستاگرام در مورد اين انتقاد مي گويد: اگر وزارتخانه اي متولي ارائه مجوز فعاليت در تلگرام است، بگويند تا اقدام کنيم و آمادگي داريم در چارچوب مدون قانوني عمل کنيم. در خصوص اظهارات مديرکل دفتر ازدواج و تعالي خانواده بايد بگويم که شخصا در جلسات وزارت ورزش شرکت دارم و به طور مکرر به بنده و همسرم که همکار من است زنگ مي زنند و ارتباط داريم. وزارت ورزش به جاي انتقاد از سامانه هاي همسريابي، بايد چابک تر باشد و راهکار ارائه دهد. بايد ايده هاي جديد را شناسايي و کمک فکري و عملي ارائه دهند.

از ميان حدود 20 کانال با فعاليت همسريابي در تلگرام، موسسه تحت مديريت داوري تاکنون 3 کانال تلگرامي در زمينه ازدواج راه اندازي کرده است. يکي از آنها مربوط به ارائه آموزش هاي ازدواج است و دو کانال به فعاليت همسريابي مي پردازند. اگرچه از آغاز فعاليت کانال هاي خواستاگرام تنها 2 ماه مي گذرد اما آمار بيش از 40 هزار عضو نشان گر وجود کاستي هايي در پروسه انتخاب همسر در کشور است. به اعتقاد گرداننده اين کانال ها، روزانه حدود هزار نفر به اعضاي اين کانال افزوده مي شود اگرچه مشاهدات نشان مي دهد روند افزايش تعداد اعضاي اين کانال کند شده است.

داوري در توجيه دريافت هزينه براي ويرايش اطلاعات کاربران يا معرفي متقاضيان به يکديگر مي گويد: اداره موسسه اي با اين حجم کار هزينه هاي بالايي دارد و همچنين فرايند راستي آزمايي متضمن هزينه هايي است که بايد کاربران بپردازند. از همه اينها گذشته رقم دريافتي ما در مقايسه با هزينه هاي انجام يک خواستگاري سنتي ناچيز است زيرا انجام يک خواستگاري در دنياي واقعي مشتمل بر خريد گل و شيريني و ميوه و ساير هزينه هاي جانبي بيش از 3 ميليون ريال مي شود. اگر به جاي کانال و انجام نظارت بر روند امور، يک گروه تلگرامي با امکان چت مي ساختيم، اين هزينه اي نداشت اما نيروي انساني مخارج خود را دارد.

وي تاکيد مي کند: با وجود دريافت وجه از متقاضيان، اين کانال هيچ سودآوري براي مجموعه ندارد و درصدد جمع آوري آن بوديم اما به دليل اميد به آينده و احتمال سودآوري در گذر زمان، اين کانال ها را حفظ کرده ايم زيرا فکر مي کنيم در آينده کانال خواستاگرام از کانال هاي پرطرفدار فارسي مي شود.

بر چت هاي متقاضيان ازدواج نظارت داريم

مدير کانال خواستاگرام در رابطه با نظارت موسسه بر نحوه آشنايي جوانان مي افزايد: تمام مراحل معرفي و آشنايي جوانان زير نظر گردانندگان کانال انجام مي شود و ما بر تمامي اطلاعات و صحبتهايي که بين طرفين رد و بدل مي شود نظارت داريم. وقتي کانال دو نفره براي آشنايي متقاضيان در اختيارشان مي گذاريم، در واقع ضلع سوم اين کانال خصوصي مديران کانال خواستاگرام هستند که تمامي صحبتها را رصد مي کنند و مي بينند. اگر درميان صحبتها مواردي خارج از عرف و اخلاق مطرح شود ورود مي کنيم و ضمن تذکر به طرفين، ممکن است آنها را از کانال بيرون کنيم. با همين روش مانع رد و بدل شماره تلفن بين متقاضيان ازدواج مي شويم.



داوري در مورد اينکه آيا تاکنون فعاليت هاي کانال تلگرامي به مرحله ازدواج بين جوانان رسيده است، مي گويد: از آنجا که از آغاز فعاليت اين کانال بيش از 60 روز نمي گذرد، هنوز براي رسيدن به مرحله ازدواج خيلي زود است. معتقديم براي ازدواج سالم، مرحله آشنايي بايد دست کم 6 ماه به طول بينجامد. با اين حال تا کنون چندين جفت که از طريق تلگرام آشنا شده اند، براي راستي آزمايي و ادامه آشنايي به موسسه مراجعه کرده اند و حدود 300 جفت هم آشنايي تلگرامي خود را آغاز کرده اند.

علاوه بر انتقادات معاونت ساماندهي جوانان وزارت ورزش و جوانان به فعاليت سايت ها و کانال هاي همسريابي، بسياري از کارشناسان مسائل جوانان نيز فعاليت اين کانال ها را ناشي از نگاه ابزاري به جوانان و ازدواج مي دانند.

فعاليت خواستاگرام علمي نيست

احمد رحيمي، عضو هيات مديره کانون مددکاران در اين زمينه مي گويد: استفاده از فضاي مجازي در ترويج و کمک به ازدواج جوانان را نبايد صفر و صدي ببينيم. از سويي کاربرد فضاي مجازي در تمامي امور به روندي جهاني تبديل شده و کشور ما از اين موضوع مستثني نيست و از سويي ديگر اينترنتي شدن آشنايي و ازدواج جوانان موجب نگراني عميق خانواده ها و ترس از تزلزل بنيان هاي نظام خانوادگي شده است. جامعه به سمت تکامل پيش مي رود و در اين مسير بايد چالش هاي فضاي مجازي براي جوانان آموزش داده شود. اگر فضاهاي آشنايي اينترنتي از طريق کارشناسان زبده و مجرب و ذي صلاح اداره شود که به آزمون هاي شخصيت شناسي و روان شناسي مسلط باشند، آسيب هاي همسريابي اينترنتي و مجازي کمتر مي شود.

رحيمي که مصاحبه وي با مدير کانال تلگرامي خواستاگرام روي يکي از شبکه هاي ازدواج اين موسسه قرار داده شده است، در خصوص فعاليت کانال هاي همسريابي در تلگرام معتقد است: با بررسي هايي که در زمينه فعاليت اين کانال ها داشته ايم خيلي بحث علمي و اصولي در آن شاهد نيستيم. جوانان در استفاده از خدمات اين کانال ها بايد مراقب باشند و در ابتداي امر، مجوز فعاليت آنها را درخواست کنند و از سازمان هاي مسئول نيز استعلامات مورد نياز را انجام دهند. همچنين جوانان بايد در ارائه اطلاعات به اين کانال ها نهايت احتياط را داشته باشند. هر کسي فضايي را در اينترنت براي همسريابي تاسيس کرده بايد جواز به روز داشته باشد و پروانه خود را به نمايش بگذارد. همچنين بايد نظارت دستگاه ها روي اين کانال ها قوي باشد نه براساس روابط و بايد بين مجوز و مرامنامه انطباق وجود داشته باشد.

وي در مورد هزينه هاي ويرايش اطلاعات و معرفي افراد در کانال هاي تلگرامي مي افزايد: دريافت وجه از سوي اين کانالها براي معرفي افراد به يکديگر، اين شائبه را به وجود مي آورد که هدف نهايي از فعاليت اين کانالها کسب درآمد باشد.

شأن جوانان در کانال هاي همسريابي از بين مي رود

سيدحيدر مرتضوي، قائم مقام موسسه تبيان نيز با انتقاد از سايت ها و شبکه هاي غير مجاز که در زمينه همسريابي فعاليت دارند معتقد است: شيوه فعاليت اين سايت ها و کانال هاي تلگرامي به نحوي است که شأن جوانان به ويژه دختران در آن به بدترين شکل از بين مي رود.

مرتضوي به ما، مي گويد: رعايت همه شئون ديني، اخلاقي و علمي اساس فعاليت سامانه هاي همسريابي است که چنين شرايطي در هيچ يک از کانال هاي همسريابي ديده نمي شود. اينکه فرد متقاضي ازدواج به ناچار خصوصي ترين اطلاعات شخصي و خانوادگي را در معرض ديد هزاران نفر افراد غريبه قرار دهد يک اقدام غيرحرفه ايست که مي تواند زمينه بروز سوء استفاده هايي را سبب شود.

در شرايطي که هنوز دستگاه ذي ربط در خصوص ارائه مجوز به سايت ها و کانال هاي همسريابي مشخص نيست، روز به روز شاهد گسترش همسريابي اينترنتي هستيم. وزارت ارشاد که مسئول ارائه مجوز به تمامي سايت هاي اينترنتي است، در زمينه مجوز سايت هاي همسريابي تعلل مي کند و از سويي وزارت ورزش و جوانان به عنوان متولي اصلي مسائل ازدواج جوانان هيچ اختياري در برخورد يا کنترل فضاهاي مجازي همسريابي ندارد. مديرکل دفتر ازدواج وزارت ورزش و جوانان به ما، مي گويد: در زمينه برخورد با سايت ها و شبکه هاي همسريابي وظيفه قانوني نداريم اما نهادهاي نظارتي بايد به موضوع سايت هاي همسريابي ورود کنند زيرا بيشتر اين سايت ها و کانال ها نه از دستگاه هاي مسئول مجوزي دارند و نه از افراد داراي صلاحيت استفاده مي کنند و اين از مشکلات اساسي ما در ساماندهي سايت هاي همسريابي است