بزرگنمايي:

چه خبر - معرفي سفيران زن در ايران

برخي از گمانه‌زني‌ها حکايت از افزايش تعداد سفيران خارجي زن مقيم تهران به چهار نفر دارد. در صورت تحقق اين امر، مجموع ديپلمات‌هاي زن خارجي که بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در مقام سفير در ايران فعاليت کرده‌ و مي‌کنند به هفت نفر افزايش پيدا مي‌کند.
در دهه‌هاي اخير تعداد ديپلمات‌هاي زن در عرصه بين‌المللي و نقش‌آفريني آن‌ها در فرايند چالش‌هاي منطقه‌اي و جهاني از رشد نسبي برخوردار بوده است، موضوعي که ما ايرانيان در جريان مذاکرات هسته‌اي کشورمان با گروه 1+5 به روشني مشاهده کرديم و از نزديک اخبار فعاليت‌هاي ديپلماتيک کاترين اشتون و فدريکا موگريني دو سياستمدار برجسته انگليسي و ايتاليايي به عنوان هماهنگ‌کننده اين گروه را پيگيري کرديم.
بسياري از اين زنان ايراني ديپلمات براي حضور در چنين عرصه‌هايي، سال‌ها در دستگاه ديپلماسي کشورمان و هم‌چنين برخي از نهادهاي بين‌المللي با اطمينان از فراهم بودن زمينه‌هاي پيشرفته‌شان در اين عرصه، خاک ديپلماسي را خورده و با تلاش در چنين مراتبي قرار گرفته‌اند، موضوعي که به نظر مي‌رسد هنوز در دستگاه ديپلماسي کشورمان به دليل کليشه‌هاي جنسيتي و همچنين برخي از محدوديت‌هاي ايدئولوژيک، زمينه‌اش فراهم نشده است.
در گزارش پيش رو به بهانه تصميم دولت بروکسل جهت معرفي يک زن ديپلمات به عنوان سفير جديد بلژيک در تهران به معرفي اجمالي سفيران زن خارجي در ايران پرداخته‌ايم که از بعد پيروزي انقلاب اسلامي به عنوان عالي‌ترين نماينده کشورشان در تهران فعاليت‌ کردند.

اولين کشوري که بعد از پيروزي انقلاب اسلامي تصميم گرفت يک زن را به عنوان رييس نمايندگي خود به ايران اعزام کند، کشور سيرالئون بود. اين کشور آفريقايي بعد از افتتاح سفارتش در تهران در سال 76 حاجيه آلاري کول را به عنوان اولين سفير سيرالئون و اولين سفير زن در ايران معرفي کرد.
وقتي آلاري کول در سال 76 وارد تهران شد، هيچ همتاي زني در ايران نداشت و به عنوان اولين سفير زن خارجي در ايران بعد از پيروزي انقلاب اسلامي مشغول به کار شد. او تا مرداد 1387 به مدت يازده سال در ايران فعاليت کرد و به خاطر سابقه حضورش در ايران از او به عنوان«مقدم‌السفرا» و «شيخ السفراي» کشورهاي آفريقايي ياد مي‌شد.
آلاري کول در سال 87 تهران را ترک کرد و پس از آن حاج «محمد کموه فديکا »جانشين او شد. در حال حاضر نيز «علي مامي آمارا کامرا » يکي از جوان‌ترين سياستمداران سيرالئون مسووليت نمايندگي اين کشور در تهران را بر عهده دارد.

چند ماه بعد از خداحافظي آلاري کول، «ليويا لوي آگوستي» ديپلمات ارشد سوييسي به عنوان دومين سفير زن خارجي در ايران، راهي تهران شد.
آگوستي فعاليت خود در تهران را از ابتداي سال 2009 آغاز کرد و تا اول ژوئيه سال 2013 در اين مسووليت مشغول به کار بود. او ماموريتي پر تنش را در طول اين چهار سال و نيم حضورش در ايران تجربه کرد؛ چرا که به عنوان مسوول حافظ منافع آمريکا در ايران و در اوج خصومت‌ها بين واشنگتن و تهران بارها به وزارت امور خارجه احضار شد تا پيام‌هاي اعتراض‌آميز مقامات تهران را نسبت به سياست‌هاي آمريکا به مقامات واشنگتن انتقال دهد.
او که در مقام جانشيني «فيليپ ولتي» سفير پيشين سوييس راهي تهران شده بود، اولين ديپلمات زن يک کشور اروپايي بود که بعد از پيروزي انقلاب اسلامي به عنوان سفير در ايران مشغول به فعاليت شد.
اين ديپلمات سوييسي قبل از حضور در ايران، سابقه عضويت در هيات نمايندگي کشورش در سازمان ملل را در کارنامه کاري خود داشت و مدتي نيز رييس اداره دوم خاورميانه و شمال آفريقاي وزارت خارجه سوئيس بود.
انتخاب لئو آگوستي به عنوان سفير در تهران در برن پايتخت سوئيس با انتقادهاي زيادي مواجه شد و چند سياستمدار راست‌گراي سوئيسي از اين موضوع انتقاد کرده بودند، چرا که آنها معتقد بودند وزارت خارجه سوئيس با قبول کردن اين موضوع که لئو آگوستي حجاب بر سر داشته باشد زير بار فشار يک حکومت اسلامي رفته است. اين در حالي بود که لئو گفته بود براي موقعيت ديپلماتيک خود در تهران و در راستا با قانون ايران روسري سر خواهد کرد.
لئو آگوستي که متولد 1961 است، پس از فارغ‌التحصيلي از دانشگاه وظايف متعددي را در دستگاه وزارت خارجه سوئيس بر عهده گرفته و در سال 1998 به عنوان اولين سفير زن سوئيس راهي مصر شده است.
او بعد از پايان ماموريتش در تهران در مصاحبه‌اي با يکي از رسانه‌هاي سوييسي اظهار کرد: اعزام يک زن از طرف سوييس به عنوان سفير باعث شد که ايراني‌ها نيز تشويق شوند تا اولين سفير زن‌شان (مرضيه افخم) را منصوب کنند.
آگوستي تاکيد کرد که به هيچ وجه به وي در هنگام انجام ماموريت در تهران بي‌احترامي نشده است اما به اين موضوع اشاره مي‌کند که گاهي نياز بوده به مقامات ايراني توضيح دهد که او سفير است نه شوهرش.
او در بيان خاطره‌اي در اين ارتباط مي‌گويد: در طول چهار سال ماموريتم در تهران تنها سفير زن در اين کشور بودم. در اولين حضور من در ضيافت وزير امور خارجه وقت، منوچهر متکي براي کادر ديپلماتيک خارجي در تهران ابهامي پيش آمد. آنها بدون هيچ سوال و جوابي من را به طور اتوماتيک به سالن مخصوص زنان سفرا هدايت کردند و همسرم را به نزد ديپلمات‌هاي مردي بردند که در سالن ديگر جمع شده بودند. چندين توضيح و دادن نشانه لازم بود که آنها متوجه شوند من سفير هستم و نه شوهرم و به اين ترتيب امکان پيوستن به جمع سفرا را پيدا کردم ولي مشکل جدي در کل وجود نداشت. تنها محدوديت رسمي در ايران اين بود که من بايد متوجه مي‌بودم که با مردان دست ندهم چون در اسلام حرام است که مردان دست زنان نامحرم را لمس کنند.
چندي پيش نيز کتابي با عنوان «اولين سفير زن ما در تهران» در سوئيس منتشر شد که در برگيرنده خاطرات اين خانم سفير بود. او در اين کتاب اشاره مي‌کند که پيش از انتخابش به عنوان سفير در تهران در سال 2009 به همراه وزير خارجه اين کشور براي عقد قرارداد گازي به تهران سفر کرده بوده است.
آگوستي در آذر ماه 1395، سه سال بعد از پايان ماموريتش در تهران بار ديگر به عنوان رييس بخش دو جانبه وزارت اقتصاد سوئيس در صدر هياتي بلندپايه از مقام‌هاي بانکي و اقتصادي اين کشور راهي تهران شد و با تعدادي از مقامات ايراني در ارتباط با همکاري‌هاي اقتصادي تهران و برن در دوران پسابرجام گفت‌وگو و رايزني کرد.
در مهرماه 1392 آقاي «جوليا هاس» به عنوان جانشين آگوستي راهي تهران شد و استوارنامه خود را به روحاني ارائه کرد. سفير کنوني سوئيس در تهران «مارکوس لاينتر» است که در بيستم شهريور ماه 1396 رونوشت استوارنامه خود را تقديم محمدجواد ظريف کرد.

سومين سفير زن خارجي که بعد از انقلاب راهي تهران شد، خانم اوديسه نورهيم بود. او پنجم آبان 1393 استوارنامه خود را به عنوان اولين سفير زن نروژ در ايران به حسن روحاني ارائه کرد.
نورهيم که سابقه سفارت در بنگلادش و لبنان را نيز در کارنامه کاري خود دارد، قبل از عزيمت به تهران، مديرکل سازمان ملل در وزارت خارجه نروژ بود. او پيش از پذيرش رياست نمايندگي نروژ در تهران دو بار به ايران سفر کرده بود و در يک مصاحبه‌ اعلام کرده زماني که تصدي سفارتخانه نروژ در تهران به من پيشنهاد شد، فورا آن را پذيرفتم.
ماموريت نورهيم در تهران در سال جاري به پايان رسيد و در شهريور ماه 1396 آقاي«لارش نوردروم» به عنوان سفير جديد نروژ در تهران راهي ايران شد و رونوشت استوارنامه خود را به وزير امور خارجه کشورمان ارائه داد و در 22 مهرماه نيز استوارنامه خود را تقديم حسن روحاني رييس‌جمهور کرد.

رقيه احمد سوبو سفير کنيا در ايران يکي ديگر از زنان ديپلمات آفريقايي است که در آذر ماه 93 يک ماه بعد از حضور نورهيم در تهران راهي کشورمان شد تا سفارت کنيا در ايران را مديريت کند. او در بهمن 1393 در جريان ديدار با رييس‌جمهور، استوارنامه خود را به وي تحويل داد. طبق آخرين اخبار او همچنان در تهران مسووليت نمايندگي کنيا را بر عهده دارد.

سوزانا ترستال، سومين سفير زن اروپايي است که به عنوان رييس نمايندگي هلند در تهران در آبان ماه 94 راهي ايران شد و استوارنامه خود را به رييس‌جمهور ارائه کرد.
ترستال چندي پيش در مصاحبه‌اي تجربه حضورش به عنوان يک ديپلمات زن در تهران را خاص توصيف کرد و گفت:‌ مشکلي با اين مساله ندارم و من جزء سه سفير زني هستم که در حال حاضر در ايران حضور دارند. در ايران همان‌طور که خانم‌ها با روي باز ما را مي‌پذيرند، آقايان نيز همين‌طورند و به طور کلي از اين تجربه راضي هستم. اين ديپلمات هلندي در مورد هيأت‌هاي سياسي مختلف ايران که اغلب از مردان تشکيل شده است در مقابل هيأت‌هاي سياسي اروپايي که در ميان آنها تعداد قابل توجهي خانم‌ حضور دارند، مي‌گويد: من هم وقتي نزد مقام‌هاي ايران مي‌روم هيأت بزرگي از خانم‌ها را با خود همراه دارم ولي متوجه شده‌ام که طرف مقابل من همواره آقايان هستند. البته کم‌کم در طرف‌هاي ايراني نيز خانم‌ها ديده مي‌شوند.
او همچنين در اين مصاحبه تاکيد کرده 30 درصد از سفيران هلند در کشورهاي مختلف زن هستند که بسياري از آنها در خاورميانه فعاليت دارند و اين انتظار وجود دارد که اين رقم در آينده به 50 درصد برسد.
او در رشته حقوق در هلند تحصيل کرده است، سپس براي ادامه تحصيل به آمريکا رفته و در آنجا دو مدرک کارشناسي ارشد در رشته‌هاي علوم سياسي و روابط بين‌الملل اخذ کرده است. او مدتي نيز در دنياي تجارت حضور داشته و با شرکت کامپيوتري اپل همکاري مي‌کرده است. ترستال سابقه حضور در سفارت هلند در آنگولا از سال 2012 تا 2015 را نيز در کارنامه کاري خود دارد.

سومين سفير زني که در حال حاضر در تهران مشغول به فعاليت است، هلنا سانگلند( Helena Sångeland)، سفير سوئد در ايران است. او در آبان ماه 1395 فعاليت خود را در تهران آغاز کرد. سانگلند پيش از تصدي به اين سمت، رييس بخش آسيا و اقيانوسيه در وزارت خارجه سوئد بوده و همچنين او سابقه فعاليت در سفارت سوئد در مالزي، فنلاند و ايتاليا را نيز در تجربه کاري ديپلماتيک خود دارد.
در هفته‌هاي اخير برخي از رسانه‌ها غربي به نقل از منابع خبري خود اعلام کرده‌اند که دولت بروکسل قصد دارد دو سفير زن را براي تصدي مسووليت سفارتخانه‌هاي اين کشور در عربستان و ايران راهي رياض و تهران کند، اين رسانه‌ها نام خانم ورونيک پتي (Veronique Petit) را به عنوان سفير جديد بلژيک در کشورمان اعلام کرده‌اند.
شنيده‌هاي خبرنگار ايسنا حاکي از آن است که وزارت امور خارجه بلژيک تلاش دارد يک ديپلمات زن را براي تصدي مسووليت سفارت بروکسل در تهران معرفي کند ولي مراحل لازم و ديپلماتيک اين موضوع هنوز طي نشده است و بايد تا تابستان 1397 صبر کرد.
در صورتي که دولت بلژيک نيز ورونيک پتي را به عنوان سفير جديد خود در تهران معرفي کند، تعداد سفراي زن خارجي فعال در کشوري اسلامي مثل ايران به چهار نفر افزايش پيدا مي‌کند.
اين در حالي است که مرضيه افخم همچنان تنها سفير زن ايران بعد از انقلاب اسلامي است و اين اميدواري وجود دارد که در آينده نزديک با تصميم وزير خارجه و تاييد رييس‌جمهور، تعداد سفراي زن ايران در ديگر کشورها افزايش پيدا کند.

منبع : isna.ir