بزرگنمايي:

چه خبر - استرس و نقش آن در پيري پوست و مو

وقتي موي سفيد بزرگان را مي‌بينيم به خودمان مي‌گوييم: «به خاطر استرس زياد است». چين و چروک صورتشان را مي‌بينيم و مي‌گوييم: «فشار زيادي رويشان است.» اما مگر استرس و اضطراب واقعا روند پيري را تسريع مي‌کند؟ و اين تصورات مبناي علمي دارد؟ در اين باره با آقاي دکتر فرشاد نجفي‌پور، روانشناس و عضو هيات علمي دانشگاه، گفت‌وگويي داشته‌ايم که در ادامه مي‌خوانيد.

اضطراب واکنش طبيعي ما به خطر (واقعي يا خيالي) است، که به واکنش جنگ و گريز هم معروف است. ارتباطي دوطرفه بين مغز و بدن که نتيجه‌اش فعال شدن سيستم‌هاي قلب و عروق، ايمني و... است. اين واکنش محصول غريزه بقاست، اما وقتي اضطراب طولاني مي‌شود يعني جنگ و گريز داخلي دائمي مي‌شود، بدن تاب نمي‌آورد و سر ناسازگاري مي‌گذارد و نتيجه اين است که بدن شروع به پوسيدن مي‌کند. در جريان واکنش بدن به استرس، ترشح آدرنالين، نوراپي نفرين و کورتيزول در سطح بالايي صورت مي‌گيرد.

با افزايش ترشح آدرنالين: ضربان قلب افزايش پيدا مي‌کند، هضم غذا به خوبي صورت نمي‌گيرد، عروق را تنگ مي‌کند و بينايي و شنوايي را کاهش مي‌دهد. نوراپي نفرين هم ضربان قلب را افزايش و بخش مسئول توجه و تمرکز در مغز را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد.

افزايش ترشح کورتيزول: هم فشار خون و قندخون را بالا مي‌رود، سرخرگ‌ها را خشک و چربي ذخيره مي‌کند و هورمون رشد را کاهش مي‌دهد.

علاوه بر اين، کورتيزول: باعث پوکي استخوان، از بين رفتن عضلات و بافت نرم هم مي‌شود و سيستم ايمني را ضعيف مي‌کند.

مواد شيميايي استرسي: که محصول استرس طولاني مدت (مزمن) هستند، بدن را دچار تغييرات داخلي مي‌کنند که نهايتا به شکل پيري در چهره خود را نشان مي‌دهند.

اکسيده شدن، نتيجه توليد اکسيدکننده‌ها (موادي شديدا فعال که محصول التهاب، عفونت، الکل و سيگار هستند) است که به ژن‌ها صدمه مي‌زنند. برخي حيوانات با مصرف آنتي‌اکسيدان‌ها (مواد خنثي‌کننده اکسيدکننده‌ها) عمرشان يک و نيم برابر مي‌شود. اکسيده شدن يکي از عوامل مرگ سلول‌ها و پيري انسان است.

قندي شدن يعني گلوکز (قند) به دي‌ان‌اي (ماده وراثت)، پروتئين‌ها و چربي‌ها مي‌چسبد و نمي‌گذارد درست کار کنند. پير که مي‌شويم قندي شدن موجب کاهش گردش خون، سفتي پوست و بدکارکردن بافت‌ها مي‌شود. شايد کاهش دريافت کالري با کاهش قندي شدن پيري را به تاخير بيندازد، شايد.

از طرفي ديگر، کوتاه شدن کروموزوم روندي عادي در تقسيم و توليد مثل سلول‌هاست. اين کوتاهي در انتهاي کروموزوم که نامش تلومر است رخ مي‌دهد. پيري هم خودبخود تلومرها را کوتاه مي‌کند. شايد استرس از همين طريق سلول‌ها را مي‌کشد، عضلات را ضعيف و بينايي و شنوايي را ضعيف مي‌کند، صورت را چروک مي‌اندازد و موها را سفيد مي‌کند.

البته ما وقتي نگران مي‌شويم شايد درست غذا نخوريم، کمتر ورزش کنيم، سيگار بکشيم و منظم نخوابيم. همه اينها بر روند پيري تاثير مي‌گذارند. وقتي نگران هستيم به پيشاني چروک مي‌دهيم، اخم مي‌کنيم و عضلات صورت و گردنمان سفت مي‌شود. اينها ظاهرمان را پيرتر نشان مي‌دهد.

بزرگان و افراد اثرگذار در اجتماع و تاريخ، هورمون‌هاي حاصل از استرسشان با شدت و حجمي بسيار زياد در جريان است. به شدت مشغول اکسيده شدن، قندي و کوتاه شدن کروموزوم هستند که سبب مي‌شود زودتر از ديگران پير بشوند.

همه پير مي‌شوند. طول عمر بيش از هر چيزي وابسته دي‌ان‌اي خودمان، پدر و مادرمان و اجدادمان است. اما دانش بشري درباره استرس، بيوشيمي و ژنتيک مي‌تواند به دادمان برسد. اگر بتوانيم استرس را کنترل کنيم قطعا بيشتر عمر مي‌کنيم.


گردآوري

منبع: salamaneh.com