چه خبر - مرضيه برومند: الان جامعه ما بيشتر نياز به اميد دارد

با وارد شدن به نيمه دوم مرداد به برگزاري هفدهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي تهران مبارک نزديک مي شويم؛ جشنواره اي که براي سومين دوره متوالي مرضيه برومند هنرمند نام آشناي سينما، تئاتر و تلويزيون را به عنوان دبير همراه خود دارد. اما دوره هفدهم جشنواره قرار است در شرايطي برگزار شود که جامعه تحت فشار اقتصادي قرار گرفته و اجراي فعاليت ها و برگزاري رويدادهاي هنري سخت تر از پيش شده است. مرضيه برومند در گفتگويي از ديدگاه خود درباره اهميت فعاليت هاي هنري در وضعيت کنوني جامعه سخن گفت و اينکه هنرمندان بر خلاف عده اي از سياسيون که به فکر مردم و جامعه نيستند، بايد روحيه مردم را بالا ببرند.
در بخش اول اين گفتگو درباره ارزيابي سطح کيفي جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک در سه دوره اي که مرضيه برومند دبيري آن را عهده دار است و همچنين ضرورت برگزاري اين جشنواره در شرايط اقتصادي و وضعيت سخت معيشتي مردم صحبت شد. در ذيل بخش اول اين گفتگو آمده است:

دو دوره گذشته جشنواره با دبيري شما برگزار شد، حال به دوره سوم حضور شما در اين رويداد هنري رسيده ايم. ارزيابي خودتان از جشنواره بين المللي تئاتر عروسکي و جايگاه کيفي آن چيست؟

هميشه خودم منتقد عملکرد خودم بوده ام و اين رفتار نمايشي نيست زيرا توقع زيادي از خودم و مجموعه هاي مربوط به خود دارم. به زعم هنرمندان و فعالان تئاتر عروسکي 2 دوره گذشته جشنواره و حال که به دوره سوم جشنواره با دبيري من رسيده ايم، مسير خوبي را طي کرده ايم که اين امر دلايل متعددي دارد مثلا يکي از دلايل آن نزديکي ستاد جشنواره با بدنه تئاتر عروسکي است. ما سياست هايي هم در اين راستا پياده کرديم تا ستاد برگزاري جشنواره و بدنه تئاتر عروسکي بيشتر همديگر را بشناسند و سعي کرديم بدانيم گروه ها چگونه تمرين مي کنند و مشکلاتشان چيست و در حد توان و بضاعت خودمان اين مشکلات را برطرف کنيم؛ به ويژه در ساير شهرها تا تمرکززدايي انجام شود و عدالت را برقرار کنيم.
جشنواره ما رقابتي نيست و تنها انتخاب نهايي براي حضور در جشنواره مانند رقابت است ولي در همين شرايط هم رقابت فشرده است و به همين دليل عده اي از کارگردان ها با کارهاي خوب شان پذيرفته نمي شوند که اين امر نشان دهنده اين است که کيفيت جشنواره و آثار ارتقا پيدا کرده است. غير از اينکه اين موضوع را مديون تلاش بچه هاي ستاد جشنواره و خودم مي دانم، در درجه اول مديون ايثارگري، مسئوليت پذيري، عشق و همت همه خانواده نمايش عروسکي مي دانم.
تئاتر در کل بازده اي ندارد و وقتي از واژه عروسکي براي آن استفاده مي کنند با آن به گونه اي برخورد مي شود که گويي کارهايي بسيار کودکانه است و در نظر کساني که تصميم گيرنده هستند و بودجه را اختصاص مي دهند، نازل مي شود، البته کارهاي کودکانه نيز در جاي خود قابل احترام است زيرا خيلي کارهاي عميق با مفاهيم فلسفي و اجتماعي خيلي خوب در حوزه تئاتر عروسکي کار شده و امسال هم تعداد اين کارها بيشتر است. البته توقع من همه در حوزه هاي هنر بيش از اين است زيرا حق مردم بيشتر از اين چيزي است که ما به آن ها عرضه مي کنيم
خيلي کارهاي عميق با مفاهيم فلسفي و اجتماعي در حوزه تئاتر عروسکي کار شده و امسال هم تعداد اين کارها بيشتر است.
توقع من در حوزه هاي هنر بيش از اين است زيرا حق مردم بيشتر از اين چيزي است که ما به آنها عرضه مي کنيم و هميشه گفته ام که ما براي مردم و مخاطب کار مي کنيم. مواقعي که فعالان تئاتر عروسکي گلايه مي کنند که اداره کل هنرهاي نمايشي بايد هنرمند را تأمين کند من موافق نيستم زيرا مسئوليت اداره کل هنرهاي نمايشي اين است که مخاطب را در نظر بگيرد و براي مخاطب خوراک مناسب فرهنگي در زمينه تئاتر فراهم کند. تحقيقاتي که ما در 3 دوره جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک انجام داديم تأثير خوبي به همراه داشت به عنوان مثال همين 2 مرحله اي شدن انتخاب آثار. در مرحله اول مشورت کردن داورها در جايگاه استاد با هنرمندان شرکت کننده تأثير بسيار خوبي در بالا بردن سطح کيفي آثار داشت و من به شما قول مي دهم که امسال جشنواره تئاتر عروسکي ميزبان آثار بسيار با کيفيت تري است.

برخي هنرمندان بدون اينکه به اثرشان فکر کنند صرف حضور در جشنواره اثري را توليد مي کنند. شما هميشه منتقد اين روند بوديد زيرا برقراري ارتباط با مخاطب برايتان بسيار مهم بود. اين وضعيت در اين دوره از جشنواره چگونه است؟

به نظر من شرايط بهتر شده است البته اين اشکالي است که ما در تئاترمان با آن مواجه هستيم و اکثر آثارمان پخته نيستند و به نوعي جا نيفتاده اند. مشکلي که در اکثر تئاترهاي عروسکي وجود داشت اين بود که درام شان شکل نمي گرفت. به هر حال اميدوارم امسال آخرين سالي باشد که کارها بدون سپري کردن اجراي عمومي وارد جشنواره مي شوند.

اين موضوع هم هميشه دغدغه شما بوده است

البته من دلم مي خواهد که جشنواره تئاتر عروسکي با جشنواره تئاتر فجر ادغام شود زيرا از نگاه من تئاتر عروسکي و ساير گونه ها با هم يکي هستند زيرا تئاتر، تئاتر است. برگزاري جشنواره تخصصي خيلي خوب است ولي اين امر نبايد بهانه اي براي جشنواره تئاتر فجر شود که بگويد اين کار عروسکي است و نبايد در جشنواره تئاتر حضور پيدا کند. ما چند کار در اين دوره از جشنواره داريم که اگر در جشنواره تئاتر فجر نيز حضور پيدا کنند قطعا جايزه خواهند گرفت.
ما در فراخوان اين دوره و دوره گذشته جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک اعلام کرديم که اگر هنرمندي اثري آماده دارد نيز مي تواند مورد قضاوت قرار گيرد و تعدادي از آثاري که در اين دوره از جشنواره پذيرفته شدند، کارشان را بدون ارتباط با ما توليد کرده بودند. هنرمندان بايد از زمان ميان برگزاري جشنواره تئاتر عروسکي تهران مبارک که به صورت دوسالانه برگزار مي شود، استفاده مفيد را داشته باشند تا اثري با کيفيت توليد کنند. وقتي گروه ها در انتظار انتشار فراخوان مي مانند زمان يک ساله ميان برگزاري هر دوره از جشنواره را از دست مي دهند و فرصت کمي براي توليد اثر دارند در حالي که 2 سال فرصت داشتند.

اين روزها شرايط اقتصادي مردم چندان مناسب نيست. از ديدگاه شما که هميشه اهميت خاصي براي دنياي عروسک ها قائل هستيد، جشنواره تئاتر عروسکي در شرايط فعلي اجتماعي چه تأثيري مي تواند روي مردم و مخاطب داشته باشد؟

اين روزها بحث اغلب حوزه هايي که در زمينه فرهنگي و هنري با مردم سر و کار دارند، بحث معيشت و شرايط اقتصادي است. اين بحث تنها منحصر به حوزه تئاتر عروسکي و جشنواره تئاتر عروسکي نيست مثلا چند روز پيش به همراه آقاي رضاداد و آقاي ايل بيگي براي برنامه ريزي جشنواره فيلم هاي کودکان و نوجوانان در اصفهان بودم که در آنجا هم اين بحث بود که الان شرايطي بحراني را سپري مي کنيم که فشار روي مردم و مسئولان زياد است و نوسانات ارز معيشت مردم را هدف گرفته و به لحاظ رواني مردم را از هر سطحي از طبقه اجتماعي به هم ريخته است و مطرح شد که در اين شرايط برگزاري رويدادهاي فرهنگي و هنري چقدر ضرورت دارد. همه ما مي دانيم که برگزاري رويدادهاي فرهنگي و هنري ضرورت دارد و من با اصرار مي گويم که برگزاري رويدادهاي فرهنگي و هنري در حال حاضر ضرورت دارد و نبايد بگذاريم جناح هاي سياسي از اين قضايا براي ضربه وارد کردن به هم سوءاستفاده کنند.
زماني که «خونه مادر بزرگه» را مي ساختم هيچوقت فکر نمي کردم که 30 تا 35 سال بعد نسلي که خود پدر يا مادر شده اند، بيايند و به من بگويند ما وحشت جنگ و موشک باران را با «خونه مادر بزرگه» پشت سر گذاشتيم و اين مجموعه به ما آرامش داد. از «مدرسه موش ها» کسي چنين خاطره اي را نمي گويد زيرا در اوايل دوران جنگ پخش مي شد ولي «خونه مادر بزرگه» حال و هوايش براي من هم جذاب است زيرا يادم نمي رود که اين مجموعه را در زمان موشک باران و با چه مشکلاتي در شبکه 2 آماده کردم.

مرضيه برومند و مدرسه موش ها

اکثر کارهاي هنري در زمان جنگ با همين شرايط توليد مي شدند و روي مردم نيز تأثير گذاشت و بازتابش را امروز مي بينيم.از کجا معلوم که بازتاب توليد آثار هنري در اين شرايط پرفشار و سخت را بعدها نبينيم؟ يعني بعدها متوجه شويم که با اين کارهايمان چقدر به مردم کمک کرديم و روحيه داديم. سياسيون به جاي اينکه در چنين شرايط پرفشاري با مردم مهربان تر باشند، بيشتر آنها را آزار مي دهند و سعي نمي کنند که همدلي، اتحاد، با هم بودن و نشاط را در بين مردم بيشتر کند.
در زمان جنگ در جبهه هاي جنگ به سربازان روحيه مي دادند تا توان مبارزه را از دست ندهند و در حال حاضر باز هم به نوعي در شرايط جنگي به سر مي بريم و نياز داريم که روحيه خود و به ويژه بچه هايمان را حفظ کنيم. من معتقدم الان جامعه ما بيشتر نياز به اميد دارد و وظيفه هنرمندان است که در کنار اعتراض به اينکه چرا دولت برخلاف کساني که ارز و سکه خريداري کردند ماجراي اين ترامپ ديوانه را پيش بيني نکرد، بايد به لحاظ معنوي مردم را حمايت کنند. وظيفه حمايت مالي بر عهده دولت است زيرا ابزار اين حمايت در دستان دولت است ولي حمايت معنوي از سوي جامعه هنري صورت مي گيرد زيرا ابزار آن را دارد.
خلاصه اينکه ما با همه مشکلات و تاثير تورم و گراني و کمبود بودجه سعي مي کنيم که جشنواره خوبي را برگزار کنيم.

شما علاوه بر مسئول بودن در قبال مخاطب، مسئوليت هنرمندان حاضر در جشنواره را هم پذيرفته ايد تا در شرايط فعلي که روند توليد تئاتر سخت شده است، روحيه آنها را هم حفظ کنيد.

بله چون اين هنرمندان هستند که براي بالا بردن روحيه مردم کار توليد مي کنند بنابراين مواظب هستم تا هنرمندان به بهانه گراني، کيفيت را پايين نياورند. در حوزه تئاتر عروسکي کمک هزينه ها بسيار پايين است و هنرمندان دستمزدي ندارند و هزينه هاي توليد هم بالا است ولي تأکيد من به هنرمندان اين است که از هزينه هاي غيرضروري در اين شرايط صرفنظر کنند. در بخش خارجي هم تعداد گروه هاي دعوت شده را به حداقل رسانديم و سعي کرديم از گروه هايي دعوت کنيم که دستمزد نمي خواهند يا حداقل دستمزد را دريافت مي کنند.
ما خودمان را با شرايط اقتصادي هماهنگ مي کنيم ولي اينکه عده انگشت شماري بگويند که در اين شرايط تئاتر به درد ما نمي خورد، به حرف شان اصلا گوش نمي دهيم. ما کارمان فرهنگي و هنري است و کار خودمان را انجام مي دهيم و بهتر است فلان آقايي که اين حرف را مي زند برود کار خود را به درستي انجام دهد زيرا شرايط فعلي ناشي از عملکرد نادرست همان آقايان است.

به هر حال ايستادن پاي تئاتر در چنين شرايط مالي، بسيار سخت است.

براي ما سال ها است که شرايط مالي بسيار سخت است و اين شرايط جديد نيست. تئاتر در اوج بريز و بپاشش هيچي نداشته است. ما به اين وضعيت عادت داريم و حالا نيز احساس مسئوليت بيشتري مي کنيم براي اينکه شاداب نگه داشتن روحيه جامعه بسيار مهم است، ما مي خواهيم به جامعه اين را منتقل کنيم که اگر همدل باشيم و دستمان در دست يکديگر باشد مي توانيم از اين شرايط عبور کنيم. آقايان دولتي و مسئولان مملکتي هم نبايد در اين شرايط به مردم فشار وارد کنند بلکه بايد با مردم مهربان تر باشند.
آيا دست اندرکاران محيط زيست که شرايط محيط زيستي فعلي را طي سال هاي گذشته پيش بيني کرده و هشدار دادند کار اشتباهي کردند که گفتند سدسازي هاي بي رويه و برخي اقدامات به محيط زيست آسيب مي زند؟ من عميقا متأسفم که در اين شرايط ما همچنان چوب عده اي معدود و اقليت را مي خوريم که نمي دانم به چه دليلي به جامعه و کشور بي تفاوت هستند.

جشنواره تئاتر عروسکي در مقطعي برگزار مي شود که مي تواند روحيه و نشاطي را به مخاطب منتقل کند. يکي از اقدامات شما کارناوال شادپيمايي عروسکي بود که براي خانواده و مردمي که نظاره گر آن هستند بسيار تأثيرگذار بود. در اين دوره شادپيمايي چگونه خواهد بود؟

امسال قصدم اين بود که از ميدان وليعصر به سمت پايين اين شادپيمايي را انجام دهيم ولي به دليل بستن مسير بي آر تي کار سختي بود و در عين حال مشکلات مالي نيز داشتيم. شهرداري در بخش بوستان آب و آتش که در اراضي عباس آباد واقع است، به ما پيشنهاد داد که شادپيمايي را در آن بوستان برگزار کنيم و ما هم استقبال کرديم. قرار است در 31 مرداد اين برنامه انجام شود و برنامه ريزي وسيعي را انجام داده ايم و فکر مي کنم آنجا هم مراسم خوبي به همراه مردم اتفاق بيفتد.

متأسفانه تئاتر از نگاه مديران و مسئولان جايگاه خاصي ندارد و انگشت شمار هستند مديران و مسئولاني که تئاتر را بشناسند و دغدغه آن را داشته باشند. اين وضعيت براي تئاتر عروسکي بسيار سخت تر است، چقدر برنامه ريزي هاي شما به دليل همين نگاه ها محدود مي شود؟ به عنوان مثال درباره همين شادپيمايي که اشاره کرديد.

فکر نمي کنم اگر براي شادپيمايي از ميدان وليعصر تا تئاتر شهر اقدام مي کرديم مشکلي پيش مي آمد. فکر مي کنم در بخش اعظمي با ما همکاري مي شد ولي من و همکارانم در ستاد فکر کرديم که برگزاري برنامه در بوستان آب و آتش تجربه خوبي است و چون همزمان با عيد قربان برگزار مي شود مي تواند فضاي جشن گونه بيشتري را در آن مکان داشته باشد.

مرضيه برومند

شايد پروسه سخت تري را براي هماهنگي با اتوبوسراني و نيروهاي امنيتي براي برگزاري شادپيماني از ميدان وليعصر تا تئاتر شهر طي مي کرديم ولي گمان نمي کنم که مانعي براي اين کار وجود مي داشت. اميدوارم سال آينده مردم دل خوشتر و اقتصاد مناسب تر داشته باشند و هر کسي که دبير جشنواره مي شود با وضعيت بهتري اين شادپيمايي را برگزار کند چون به طور قطع آخرين دوره اي است که دبيري جشنواره تئاتر عروسکي را بر عهده دارم.

چرا به طور قطع تصميم داريد در دوره بعد جشنواره تئاتر عروسکي حضور نداشته باشيد؟

چون دبيري سه دوره پياپي در جشنواره تئاتر عروسکي کافي است و بهتر است نيرويي جوان وارد شود. کارهايي که در توانم بود در اين سه دوره انجام دادم و اميدوارم جشنواره هاي بعدي با کيفيت بالاتري برگزار شود.

بيشتر بدانيد : خاطرات مرضيه برومند از روزهاي دردناک دنيا فني زاده

بيشتر بدانيد : 5 شخصيت برگزيده آثار مرضيه برومند

بيشتر بدانيد : «تئاتر درماني» با عروسک و استقبال خوب در ايران

بيشتر بدانيد : دوازدهمين جشنواره نمايش عروسكي «مبارك» برپا مي‌شود .

گردآورى: گروه فرهنگ و هنر سيمرغ
منبع: mehrnews.com