بزرگنمايي:

چه خبر - عاقبت زندگي انسان در فضا

فضانورد ژاپني مقيم ايستگاه فضايي بين‌المللي، قد خودش را در فضا اشتباه اندازه گرفت و سروصداي زيادي در فضاي مجازي به راه انداخت. حال بحث داغي بين کاربران شبکه‌هاي اجتماعي به راه افتاده است که در فضا چه بلايي سر بدن انسان مي‌آيد.

«نوريشيگه کاناي» در توئيتي از ايستگاه فضايي بين‌المللي اعلام کرد که طي 3 هفته‌اي که از حضورش در فضا مي‌گذرد، 9 سانتي‌متر به قدش اضافه شده است. البته کمي بعد، او با ارسال توئيت ديگري پذيرفت که در محاسبات خود اشتباه کرده و قدش فقط 2 سانتي‌متر بيشتر شده است.
تغيير قد فضانوردان، يکي از نخستين اثرات شناخته‌شده شرايط بي‌وزني بر بدن انسان بود. روي زمين، وزن اندام‌هاي مختلف نيم‌تنه بالايي به ستون فقرات فشار مي‌آورد و مهره‌هاي کمر و گردن را فشرده مي‌کند. در مدار زمين اما اندام‌هاي مختلف وزني ندارند، درنتيجه مهره‌هاي کمر و گردن از هم باز مي‌شوند و قد فضانوردان افزايش مي‌يابد. البته اين اثر موقتي است و با بازگشت فضانوردان به زمين، قد آن‌ها هم به شرايط عادي برمي‌گردد.

اثرات بلندمدت فضا

فضانوردان در فضا با خطرهاي بي‌شماري روبه‌رو هستند که کمترين بي‌توجهي به آن‌ها، مرگ حتمي را به دنبال دارد. در طول 7 دهه‌اي که از آغاز عصر فضا مي‌گذرد، کمتر از 600 فضانورد به فضا سفر کرده‌اند اما دانشمندان توانسته‌اند با معاينه دقيق همين تعداد کم، برخي از اثرات کوتاه‌مدت فضا را تشخيص دهند.
بررسي اثرات حضور بلندمدت در فضا اما نيازمند اطلاعات بيشتري است. ناسا در پروژه فضانوردان دوقلو، وضعيت بدني «مايک» و «اسکات کلي» را با هم مقايسه کرد. اين دو برادر از فضانوردان باسابقه ناسا به شمار مي‌آيند و در اين پروژه، «اسکات» 340 روز را در فضا سپري کرد. در طول اين دوره يک‌ساله، هر دو برادر آزمايش‌هاي پزشکي متعددي را پشت‌سر گذاشتند و نمونه‌هاي مختلفي از خون خود را به پژوهشگران تحويل دادند.
اسکات کلي در توضيح وضعيت بدن خودش پس از بازگشت به زمين چنين مي‌گويد: «درد و گرفتگي عضلات داشتم. کمي از بافت‌هاي استخواني و ماهيچه‌اي بدنم از دست رفته بود. بدنم ورم داشت و فشار داخل جمجمه‌ام هم زياد شده بود. علاوه بر اين‌ها، در برخي نقاط پوستم آثاري از جوش و کهير ديده مي‌شد و تا زماني که دوباره به شرايط روي زمين عادت کنم، حالت سرگيجه و تهوع داشتم.»

پزشکان چه مي‌گويند؟

تغييرات سريع جاذبه در فضا مي‌تواند هر ماه، چگالي استخوان را به ميزان حداکثر 1 درصد کاهش دهد. در درازمدت، اين پديده مي‌تواند به شکستگي و ترک‌خوردگي استخوان بر اثر پوکي استخوان و مشکلات جسمي بلندمدت منجر شود.
بي‌وزني هم‌چنين سبب مي‌شود که مايعات بدن به‌سوي اندام‌هاي فوقاني جابه‌جا شوند که ورم‌کردن، افزايش فشار خون و بروز مشکلاتي در بينايي و عملکرد برخي اندام‌ها را به همراه دارد. تغذيه مناسب و ورزش منظم در پيشگيري از بروز اين مشکلات، نقش مهمي دارد.

اختلالات رواني

زندگي طولاني‌مدت در محيط بسته و منزوي فضاپيماها و ايستگاه‌هاي فضايي، اختلالات رفتاري و روان‌شناختي نيز به همراه خواهد داشت. ساعت طبيعي بدن در فضا عملکرد طبيعي خود را از دست مي‌دهد و افسردگي و اختلالات خواب را به بار مي‌آورد. براي پيشگيري از بروز چنين مشکلاتي در ايستگاه فضايي بين‌المللي، چرخه شب‌وروز زمين با مجموعه‌اي از لامپ‌هاي ال‌اي‌دي شبيه‌سازي مي‌شود.
در محيط بسته، ميکروب‌هاي بدن هم ساده‌تر منتقل مي‌شوند. شرايط فضا سيستم ايمني بدن را تضعيف مي‌کند؛ درنتيجه بايد نمونه‌هاي خون، بزاق و ادرار را بادقت و به شکلي منظم آزمايش کرد تا تحول ميکروب‌هاي بدن را زير نظر داشت.
تشعشعات مضر در فضا به مراتب شدت بيشتري دارند. با خروج از سپر مغناطيسي محافظ زمين، خطر ابتلا به سرطان و آسيب به سيستم عصبي به مراتب افزايش مي‌يابد. تشعشعات فضايي هم‌چنين باعث بيماري و خستگي مزمن مي‌شود. خوشبختانه ايستگاه فضايي بين‌المللي درون سپر محافظ زمين قرار دارد، اما فضانورداني که به ماه يا مريخ سفر خواهند کرد، در برابر چنين خطرهايي بي‌دفاعند.

منبع: khabaronline.ir