بزرگنمايي:

چه خبر - کدام شبکه اجتماعي جانشين تلگرام مي‌شود؟

"تلگرام به‌ زودي بسته مي‌شود" اين شاه‌بيت بحث‌هايي است که اين روزها در فضاي مجازي در مورد مسدود شدن يا نشدن تلگرام شنيده مي‌شود. کم نيستند افرادي که به بهانه اين جمله به دنبال مطلع نشان دادن خود از بعضي تصميم‌هاي پشت‌پرده هستند. فيلتر شدن تلگرام هم بهانه خوبي براي اين ژست است. هر چه باشد اين موضوع يکي از مهم‌ترين موضوعات مطرح در افکار عمومي است. زمزمه‌هاي مسدود شدن تلگرام البته از يک سال قبل به گوش مي‌رسيد. با اين حال به نظر مي‌رسد اين زمزمه‌ها در اين روزها بيشتر به واقعيت نزديک شده است. اظهارنظرهاي بعضي مقامات مرتبط هم دستاويز خوبي براي اين استدلال است.

آقاي ابوالحسن فيروزآبادي، دبير شوراي عالي فضاي مجازي در آخرين روزهاي هفته گذشته در واکنش به اين حرف و حديث‌ها اعلام کرد که مسدود کردن پيام‌رسان‌هاي خارجي "فعلاً" در دستور کار نيست. آقاي دبير اما اين عبارات هشداردهنده را هم به ادامه حرف‌هايش سنجاق کرده که همه کانال‌ها و شبکه‌هايي که به‌طور غيررسمي با بهره‌گيري از نرم‌افزارهاي خارجي در کشور فعال هستند، حتماً در کنار آن از شبکه‌هاي اجتماعي و پيام‌رسان‌هاي داخلي نيز استفاده کنند. فيروزآبادي البته چند روز قبل از اين ترجيح داده بود شفاف‌تر صحبت کند و هشدارهايش هم تند و تيزتر باشند. فيروزآبادي در 27 آبان‌ماه در مورد الزام همکاري بعضي پيام‌رسان‌هاي خارجي براي همکاري با حاکميت گفته بود:
"بسياري از پيام‌رسان‌ها اکنون از رمز استفاده مي‌کنند و اين موضوع امکان پايش را به ما نمي‌دهد. بر اين اساس طي مذاکره با پيام‌رسان‌هاي خارجي مانند تلگرام و اينستاگرام، از آنها خواسته‌ايم قابليت‌هاي ديگري ايجاد کنند تا بتوانيم سياست‌هاي صيانت از ارزش‌هاي اسلامي را در شبکه‌هاي پيام‌رسان محقق کنيم و چنانچه اين ملاحظات محقق شود، مشکلي پيش نخواهد آمد؛ اما اگر اين شبکه‌ها اقدام جدي نکنند ما تدابير لازم را اتخاذ خواهيم کرد."

اين اما همه ماجرا نيست. طبق شنيده‌ها آقاي محمدجواد آذري جهرمي، وزير ارتباطات با فراخوان به تعدادي از پيام‌رسان‌هاي داخلي از حمايت همه‌جانبه از هر پيام‌رساني سخن گفته که قدمِ بلندِ جذب کاربران داخلي را برداشته و بتواند بخش قابل توجهي از کاربران تلگرام را به کاربران خود اضافه کنند. باز هم اما اين همه ماجرا نيست. ديدگاه‌هاي معاون مرکز ملي فضاي مجازي درباره احتمال مسدود شدن بعضي پيام‌رسان‌ها را که يک‌شنبه پنجم آذرماه ايراد شد، شايد بتوان آخرين ديدگاه‌هاي رسمي در اين موضوع دانست.

آقاي امير خوراکيان در حاشيه نشست خبري نخستين جشنواره رسانه‌هاي ديجيتال بسيج با اشاره به صلاحيت فعاليت پيام‌رسان‌ها، در لفافه به احتمال مسدود شدن بعضي پيام‌رسان‌ها اشاره کرده و گفته است:
"به‌طور طبيعي تصميم‌گيري در حوزه کلان کشور هم متناسب با اين صلاحيت‌هاست. ممکن است اين سياست‌گذاري اتفاق بيفتد که در برخي از حوزه‌ها امکان استفاده از پيام رسان فراهم باشد و در برخي از حوزه‌ها فراهم نباشد."
پيام‌رسان تلگرام از خردادماه گذشته روز به روز با تاکيدات بيشتري از سوي حاکميت براي همکاري مواجه شده است. اهميت اين مساله به‌خصوص حالا که اين پيام‌رسان با مقامات روسي وارد مذاکره شده و بعضاً حتي با تقاضاي آمريکايي‌ها هم براي همکاري مواجه شده، بيشتر و پررنگ‌تر هم شده است. طي چند ماه گذشته تلگرام از جانب مقامات روسي براي همکاري تحت فشار قرار گرفته بود. مقامات اين کشور حتي اين پيام‌رسان را تهديد کرده بودند که در صورت عدم همکاري، ترديدي براي مسدود کردن آن به خود راه نخواهند داد.
حالا به نظر مي‌رسد با توجه به استنکاف تلگرام از همکاري بيشتر با مقامات کشورمان، اين پيام‌رسان هم بيشتر از هر وقت ديگري به خط پايان فعاليت‌هاي خود در ايران نزديک شده است. اکثريت مطلق کاربران تلگرام در دنيا، کاربران ايراني هستند. به همين دليل در صورت مسدود شدن، بخش بزرگي از بازار و حوزه تحت فعاليت خود را از دست داده و به ساير رقباي جهاني، منطقه‌اي يا حتي بومي واگذار مي‌کند. سؤال مهم در اين ميان اين است:

بعضي گمانه‌زني‌ها از ويسپي، سروش، گپ و بيسفون به‌عنوان جايگزين‌هاي تلگرام نام مي‌برند.

احتمالاً جدي‌ترين رقيب تلگرام براي قبضه کردن بازار، پيام‌رسان ويسپي باشد. اين پيام‌رسان در هنگ‌کنگ در چين ثبت شده است. اواخر سال گذشته بعضي اخبار جدي از مذاکره بخش‌هايي از دولت با اين پيام‌رسان حکايت داشت. هرچند در نهايت اين مذاکرات تکذيب شد. اين پيام‌رسان 100 هزار مرتبه روي دستگاه‌هاي کاربران ايراني نصب شده است. مشتريان ساير نقاط دنيا هم بيش از 500 هزار مرتبه اين نرم‌افزار را روي دستگاه‌هاي هوشمند خود نصب کرده‌اند. اين نرم‌افزار موفق به دريافت 4.4 امتياز از 5 ستاره شده است. بعضي شايعات هم حکايت از آن دارند که بخش‌هايي از فعالان آي‌تي در داخل کشور، سهام اين شرکت چيني-هنگ‌کنگي را خريده و به‌نام خود ثبت کرده‌اند.

دومين رقيب جدي براي قبضه کردن بازارِ خالي از تلگرام هم پيام‌رسان سروش است. اين پيام‌رسان را مي‌توان نمونه وطنيِ تلگرام و امثالهم دانست. به‌دليل تبليغاتي که از ناحيه رسانه ملي براي اين اپليکيشن انجام مي‌گيرد و بسياري از برنامه‌هاي راديو و تلويزيون، کانال خود را در اين پيام‌رسان به راحتي تبليغ مي‌کنند احتمال وابستگي آن به سازمان صداوسيما مطرح شده است که احتمال نابجايي هم نيست. وضعيت سروش از ويسپي بهتر است. تاکنون بيش از 200 هزار نصب روي دستگاه‌هاي کاربران فارسي‌زبان انجام گرفته است. در پلي‌استور هم اين پيام‌رسان 100 هزار مرتبه دانلود شده است. با اين احتساب مجموعه اين دو فروشگاه اينترنتي 300‌هزار کاربر براي سروش جذب کرده‌اند. اين پيام‌رسان همچنين در پلي‌استور موفق به دريافت 5/4 ستاره از 5 ستاره شده است. سروش هم مانند تلگرام داراي نسخه اندرويد، آي‌اواس و ويندوز است. بعضي از مهم‌ترين کانال‌هاي پرکاربرد و رسمي فارسي در اين پيام‌رسان داراي حساب کاربري هستند.

اين پيام‌رسان هم از ديگر پيام‌رسان‌هاي وطني است که در ميان نامزدهاي جايگزيني تلگرام جايي براي خود باز کرده است. طبق ادعايي که در پايگاه اينترنتي اين پيام‌رسان منتشر شده، اين پيام‌رسان تاکنون موفق به جلب اعتماد 619 هزار نفر شده است. فروشگاه اينترنتي کافه‌بازار اما آمار 50 هزار دانلود و فروشگاه اينترنتي گوگل‌پلي هم آمار 10 هزار دانلود را در خود ثبت کرده است. با اين احتساب مجموع نصب‌هاي اين دو فروشگاه مهم اينترنتي که مورد استفاده کاربران ايراني قرار دارد، گپ حدود 60 هزار کاربر دارد. امتياز اين پيام‌رسان در گوگل‌پلي 4.3 ستاره و در کافه‌بازار هم 4 ستاره از 5 ستاره است. اين پيام‌رسان چهار نسخه اندرويد، آي‌اواس، ويندوز و لينوکس را براي کاربران خود فراهم کرده است. امکان ساخت کانال و گروه در اين پيام‌رسان هم مانند تلگرام در دسترس است.

منبع:صبح نو