بزرگنمايي:

چه خبر - تبريک سال 1397 به جاي 1396 بانک ملت

به گزارش صبحانه، ايده و هدف از تبريک سال 1397، جلب نظر و توجه عميق مردم به اين نکته کليدي مي باشد که زماني سال 1396 مبارک و ميمون است که اهداف و برنامه هاي مدون شده در اين سال به بار نشيند.

نوشتار ذيل در نظر دارد تا به اين بهانه به شکل مجملي به مقوله مهم برنامه ريزي و آينده انديشي براي نيل به اهداف بپردازد.

همه ي ما در زندگي اهداف کوچک و بزرگ، آرزوها و اميدهاي زيادي براي آينده داريم و تمام تلاش مان را در راه رسيدن به آن ها به کار ميگيريم. گذشته ديگر در دسترس نيست و هيچ تغييري را بر نمي تابد، بر روي خط يک سوية زمان، حال نيز رمنده و گريزپا براي پيوستن به گذشته شتاب مي کند، آينده تنها فرصت ما براي كنش‌گري و خلق شرايط دلخواه است؛ جايي كه بايد باقي مانده‌ي عمرمان را با آن و در آن سپري كنيم. عرصه‌اي بي‌منتها كه فرصت‌هاي طلايي و تهديدهاي بنيان‌برانداز در گوشه‌، گوشه‌ي آن كمين كرده‌اند. براي معماري و طراحي اين فرداها چه ابزارهايي در اختيار داريم. آيا به راستي افراد، سازمان‌ها و جوامع مي‌توانند فردايي مطلوب را از دل آرمان‌ها و روياها بيرون كشيده و به دنياي واقعيت پيوند بزنند؟

اغلب افراد دچار سندرم سال جديد مي شوند به اين معنا که بيشتر مردم در روز سال نو براي اين که شروع تازه اي داشته باشند، اهدافي براي خود تعيين مي کنند. بر اساس تحقيقي که توسط دانشگاه اسکرانتون (واقع در پنسيلوانياي آمريکا) صورت گرفته، تنها 8% مردم به اهدافي که در روز سال نو تعيين کرده اند، مي رسند.

واضح است که 92% ديگر در اين راه شکست مي خورند. دليل اين است که نمي توان اميد به تحقق پيدا کردن هدفي داشت که به درستي تعيين نمي شود. بايد به دقت شرايط را بررسي کرد و سپس برنامه ريزي درستي تنظيم کرد. احتمالاً به همين دليل است که 34% مردم، يک ماه بعد از آغاز سال نو از تحقق يافتن اهداف شان نا اميد مي شوند و پس از 6 ماه، 54% از مسير خارج شده و تسليم ناکامي مي گردند.

ما پيش از اين، شايد چندصد سال قبل، جامعه‌اي بوديم که نگاه آينده‌گرا داشتيم و به ديدگاه پيشرومحور اهميت مي‌داديم؛ مثلا داستان‌هايي مثل سيمرغ و سي مرغ، طوقي و دوستان و حتي خيلي از داستان‌هاي مولانا و منطق‌الطير و خيلي از امثال‌وحکم موجود در ادبيات شفاهي و مکتوب ما که نگاه به آينده در آنها موج مي‌زند، اما طي دهه‌ها و سده‌هاي اخير از اين نگاه فاصله گرفتيم.

اهميت برنامه ريزي و آينده انديشي براي يک کشور، استان، سازمان و حتي يک فرد براي کسي پوشيده نيست و مي توان گفت اگر برنامه ريزي درست تمام موفقيت نباشد، حداقل مي توان سهم بزرگي در موفقيت و کاميابي براي آن در نظر گرفت.

اين مهم چه به لحاظ لزوم وجود آن و نيز فوايد آن در دين مبين اسلام نيز به کرّات مورد تاکيد ائمه اطهار و پيامبر گرامي اسلام بوده است؛ پيامبر اعظم(ص) به ابن مسعود مي فرمايند: هرگاه کاري را انجام دادي، از روي علم و عقل انجام بده و بر حذر باش از اينکه کاري را بدون برنامه ريزي و آگاهي انجام دهي. همچنين اميرکلام مي فرمايد: انديشمند كسي است كه امروز با حسن تدبير در انديشه‌ي فرداي خويش است، آن چه فردا پيش رو دارد، امروز مي‌بيند؛ و يا در گفتاري ديگر فرموده اند: برنامه ريزي و آينده نگري قبل از شروع کار تو را از پشيماني ايمن مي سازد.

پيتر دراکر انديشمند فقيد مديريت بيان مي دارد: اقدام بدون برنامه ريزي دليل هر شکستي است. سارتر نيز معتقد است هرانساني، خود آينده خويش را ميسازد و بايد مسئوليت کامل آنچه را مي آفريند، بپذيرد. شما آزاد هستيد، آزاديد که انتخاب کنيد، يعني بيافرينيد و خلق کنيد. سارتر معتقد بود که نمي توان آينده را پيش بيني کرد، بلکه ميتوان آن را "خلق" کرد. و از آنجا که آينده متعلق به همه ماست، حق داريم تا در شکل دادن به آن مشارکت داشته باشيم.

برنامه ريزي؛ گرايش و خواست انسان به آينده، حل مشکلات در آينده، آينده بيني و اميد به آينده است (Faludi,1970) در خصوص برنامه ريزي براي آينده دو پارادايم کلي اکتشافي و هنجاري وجود دارد که هر کدام از اين پارادايم ها نگاه خاصي به مفهوم آينده و نحوه رسيدن به آن دارند(Twisis,1992).

در اين پارادايم آينده نتيجه علي و معلولي گذشته است و نوعي جبرگرايي پنهان در آن وجود دارد. نتيجه اين نگاه به آينده، آينده اي است محتوم و ثابت که تاريخ مطابق با قوانين خود، حال را به آن آينده تبديل خواهد کرد در اين پارادايم انسان صرفاً ناظر بيروني است که تنها مي تواند به اکتشاف آن آينده محتوم بپردازد اين پارادايم مبتني بر پيش بيني است و اکتشاف آينده تنها نتيجه منطقي آن است. مثلاً «ميزان صادرات غيرنفتي ايران در 20 سال آينده چقدر خواهد بود؟» که عمدتا مبتني بر تحليل روندهاي گذشته و ادامه آنها در سال هاي آتي است (ناظمي، 1385، ص 13-12) و(Twisis,1992).

در اين پارادايم نيروي انسان در ساخت آينده در نظر گرفته مي شود و انسان جايگاه بيروني و مشاهده گر خود را تغيير داده و با مفهوم ساخت آينده روبروست در اين پارادايم انسان با طيف وسيعي از آينده ها شامل آينده هاي ممکن، آينده هاي محتمل و آينده هاي باور کردني روبروست که رسيدن به هر کدام از آنها بستگي به سطح و کيفيت خواسته انسان يعني آينده مطلوب وي دارد در اين پارادايم برخلاف پارادايم اکتشافي، جبرگرايي پنهان وجود ندارد بلکه انسان کاملا مختار است مسير زندگي خود را خود انتخاب کند در اين پارادايم انسان با سه سوال اساسي روبروست: «وقوع کدام آينده ها ممکن است»، «وقوع کدام آينده محتمل است» و «وقوع کدام آينده ها مطلوب است»(ناظمي، 1385، ص 13-12) و(Twisis,1992).

اگر برنامه ريزي را حرکتي براي رسيدن به يک نقطه مطلوب و آمادگي براي حل مسائل و مشکلات دنياي جديد بدانيم پس بايد فرآيند انجام آن نيز متناسب با شرايط دنياي جديد مورد بازنگري و ترسيم مجدد قرار گيرد. در شرايط کنوني، فرآيند برنامه ريزي خطي مبتني بر پيش بيني نمي تواند جوابگوي نيازهاي برنامه ريزي در جهان پر از تحول کنوني و آينده باشد.

بايد طرحي نو درانداخت و براي رسيدن به هر آن چه که قلب تان مي خواهد گام هايي براي تعيين اهداف هوشمندانه و متشکل از چند قدم به شرح برداشت:

1- ويژگي هاي هدفتان را به دقت مشخص کنيد: بايد از قابل اندازه گيري بودن هدف تان مطمئن شويد تا بتوانيد پيشرفت تان را تحت کنترل داشته باشيد و نيز بايد تمام جزئيات مسير رسيدن به آن را مشخص کنيد. بطور مثال تصميم مي گيريد که طي 12 ماه آينده 60 ميليون واحد پول سرمايه ي خالص داشته باشيد؛ از اين رو بايد 5ميليون واحد پول ماهانه از طريق يک کسب و کار خدماتي يا هر کار ديگري بدست بياوريد. اين هدف خوب است اما بايد در جوانب آن ريزتر شويد. زماني که به ريز يک هدف دقت مي کنيد در واقع آن را از حالت خيالي به واقعي تبديل کرده ايد. براي اين کار بايد آن را بنويسيد. چه چيزي را مي خواهيد بدست بياوريد؟ زندگي شما بعد از رسيدن به آن هدف به چه شکل خواهد شد؟ دوستان تان چه کساني خواهند بود؟ در طول روز چه کارهايي خواهيد کرد؟ چه عاداتي خواهيد داشت؟ چه ساعتي از خواب بيدار خواهيد شد؟بايد هدف و زندگي تان را با جزئياتش کاملا توصيف کنيد.

2- معنادار بودن اهداف، نکته ي کليدي فرايند است: قطعا براي اهدافي که معني خاصي براي شما دارند بيش تر تلاش مي کنيد تا اهدافي که سطحي باشند. بايد بدانيد که صرف خواستن چيزي بدست نمي آوريد مگر اينکه براي شما خيلي با ارزش باشد. از خود بپرسيد چرا هميشه اين ها را خواسته ايد؟ دقايقي را به نوشتن دلايل هدف تان اختصاص دهيد. عميقا فکر کنيد. هدف شما بايد چيزي باشد که شما حاضريد همه چيز را براي آن قرباني کنيد.

3- هدفي را انتخاب کنيد که دست يافتني باشند: زماني که اهداف دست يافتني براي خود تعيين مي کنيد و آن ها تحقق مي يابند؛ گويي سوخت لازم که همان شور و شوق براي ادامه ي مسير و رسيدن به اهداف بزرگ تر ديگر است را بدست آورده ايد. به دنبال اهدافي بگرديد که بزرگ هستند اما دست يافتني. اهداف کوتاه مدتي مثلا 12 ماهه تعيين کنيد تا سنگ محکي باشند براي اهداف بزرگ تر.
4- همرنگ وجودتان باشند: اهداف تان چقدر با عقايد و ارزش هاي شما تطابق دارند؟ چقدر با شخصيت شما هماهنگ اند؟ آيا کاملا خلاف اخلاقيات شما هستند؟ احتمال دست يابي به هدفي که خلاف عقايد تان باشد، کم است. چگونه مي توانيد اهداف مطابق با خودتان را انتخاب کنيد؟ يک راه اين است که هر چه برايتان ارزش دارد را روي کاغذ بياوريد. مثلا اگر صداقت براي شما مهم است و فکر شما اين باشد که همه ي پولدارها با دروغ يا فريب پول در مي آورند؛ ثروتمند شدن براي شما سخت مي شود. عقايدتان را به روي کاغذ بنويسيد. سپس اهداف تان را مطابق با آن تعيين کنيد. با اين کار آسان تر به آن چه مي خواهيد مي رسيد.

5- مهلت زماني دهيد: چه زماني مي خواهيد به اين هدف برسيد؟ مثلا نگوييد مي خواهم در آينده يا چند سال آينده موفق شوم. اگر واقعا مي خواهيد به هدف تان برسيد، تقويم را برداريد و تاريخي براي آن تعيين کنيد. روز خاصي را براي هدف تان تعيين کنيد. اهدافي دست يافتني هستند که مشخص و معين باشند. زماني که تاريخي براي هدف تان مشخص مي کنيد؛ مي توانيد آن را به ماه يا هفته ها تقسيم کنيد. از اين طريق مي توانيد فرايند پيشرفت تان را در کنترل داشته باشيد.

6- پيشرفت تان را در طول مسير ارزيابي کنيد: زماني که اهداف محدوديت زماني داشته باشند قابل بررسي و ارزيابي نيز خواهند بود. هر چه دقيق تر پيشرفت تان را محاسبه کنيد، سريع تر به هدف تان مي رسيد. براي اين کار سيستمي اتخاد کرده و هر روز آن را اجرا کنيد. زماني که مسير طي شده يا پيش روي تان را ارزيابي کنيد، هرگز به عادات بد قديمي باز نمي گرديد. هر روزتان را برنامه ريزي کنيد تا در طولاني مدت به اهداف تان دست يابيد.

7- رويکردتان را بازبيني کنيد: اگر پس از ارزيابي پيشرفت تان، متوجه دور شدن از هدف تان شديد، رويکردتان را بازبيني و اصلاح کنيد. اگر روزانه پيشرفت تان را چک نکنيد ممکن است اشتباهاتي که قبلا ناديده گرفته شده را نبينيد و در رسيدن به هدف تان شکست بخوريد.

اهداف ما خيلي به سفر هواپيما شباهت دارند. ما نيز براي رسيدن به اهداف مان بايد مقصد را به خوبي مشخص کنيم. سپس به يک نقشه نياز داريم و اقدامات لازم و اصلاح رويکرد در مسيري که طي مي کنيم. به نظر آسان است اما در عمل مشکل مي شود.

پس مي توان اينگونه نتيجه گرفت که سال 1396 زماني مبارک خواهد بود که اهداف و برنامه هاي هوشمندانه اي تدوين، اجرا و پايش نمائيم، و همينک با اين اميد و با صداي رسا بيان مي داريم سال 1397 مبارک باد.

منبع : صبحانه آنلاين