بزرگنمايي:

چه خبر - ماهنامه پيشه و تجارت:
نيکلاس مادورو مورس متولد 1962 کاراکاستحصيلات: ديپلم رديسوابق: راننده اتوبوس، نماينده شوراي ملي، وزير امور خارجه، معاون اول رياست جمهوري
نيکلاس هر شب کابوس از دست دادن قدرت را مي بيند. ديگر ديدن اعتراض مردم براي او عادي شده است؛ مردمي که از گرسنگي و بي غذايي به ستوه آمده اند. مردم قحطي زده اي که براي گريز از گرسنگي به شهرهاي مرزي کلمبيا هجوم برده و مغازه ها را غارت مي کنند. شايد خود او هم تمايل داشته باشد تا زودتر عرصه را واگذار کند. به هر حال رييس جمهوري يک کشور قحطي زده افتخار چنداني محسوب نمي شود. با وجود اين تلاش دارد تا حفظ ظاهر کرده و خود را قدرتمند نشان دهد. در برابر طوماري با امضاي چند ميليوني تاکيد کرده است که مخالفان بايد تا سال 2018 صبر کنند.
ويرانه اي به نام ونزوئلا

يار گرمابه و گلستان هوگو چاوز باور نداشت که روزي فرا برسد که بيش از 80 درصد مردم يکصدا خواهان برکناري او باشند. در پايتخت ونزوئلا به راحتي مي توان غم نان و بدبختي را در چشمان مردم مشاهده کرد. هنوز خودم مردم باور ندارند که چرا اين بلا به سرشان آمد و چرا با وجود نفت خيز بودن کشور، به فلاکت افتاده اند و ناچارند براي رفع گرسنگي به غذاي حيوانات متوسل شوند.

وجه مشترک بسياري از مغازه ها در شهر کاراکاس اين است که در اطلاعيه اي اعلام کردند که نان ندارند. هر روزي که به پايان مي رسد بيشتر بي کفايتي و ناتواني مادورو رييس جمهوري پوپوليست ونزوئلا در مديريت کشور آشکار مي شود. تا زماني که بحران تنها به بحران انرژي خلاصه شده بود و رييس جمهوري تنها از زنان خواست تا سشوار استفاده نکنند يا اينکه عاجزانه از مردم تقاضا کرد بي خيال کولر گازي شوند يا اينکه تعداد روزهاي ساعات کاري را تنها به دو روز در هفته تقليل داد، مردم اين دشواري ها را تحمل کردند. مردم زماني کاسه صبرشان لبريز شد که متوجه شدند چيزي براي خوردن ندارند و قحطي شديدي ونزوئلا را درنورديده است.

تورم چند صد درصدي و گراني بي سابقه توان نفس کشيدن را از مردم گرفته است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، قيمت يک همبرگر معمولي در شهر کاراکاس، پايتخت ونزوئلا به 170 دلار آمريکا (با قيمت رسمي معادل 1700 بوليوار و با قيمت بازار آزاد 17 هزار بوليوار) رسيده است. هر دلار آمريکا در بازار رسمي 10 بوليوار قيمت گذاري شده است اما در بازار آزاد ونزوئلا قيمت هر دلار آمريکا حتي بيشتر از هزار بوليوار ونزوئلا معامله مي شود.

ارزش بوليوار به شدت افت کرده است. اگر مردم اين کشور به جاي پول، در جيب شان دستمال کاغذي بگذارند، به مراتب با ارزش تر است. همزمان با سقوط بي سابقه ارزش بوليوار، انتشار تصويري از يک شهروند ونزوئلايي که به جاي دستمال کاغذي، يک اسکناس دو بوليواري را به دور يک «ايمپانادا» (نوعي غذاي اصلي آمريکاي جنوبي که شبيه پيراشکي است) پيچيده بود در فضاي مجازي کلي جنجال به پا کرد.

براي درک گراني بي سابقه تنها لازم است بدانيد که قيمت آيفون شش در ونزوئلا 47 هزار دلار (155 ميليون تومان) است و حتي اگر بخواهيد قناعت کرده و گوشي هوشمند ديگري بخريد بايد 17 هزار بوليوار که معادل حقوق دو ماه و 10 روز يک کارگر در اين کشور است، پرداخت کنيد.

قيمت بليت تک نفره سينما در کاراکاس به 8800 بوليوار رسيده است. اگر خدايي ناکرده گذر مسافري به هتلي به منظور اقامت بيفتد براي يک شب اقامت بايد 6900 دلار ناقابل پرداخت کند. اين توريست علاوه بر جيب خود بايد مراقب جان خود هم باشد چون در شرايط کنوني در ونزوئلا براي به دست آوردن پول به راحتي آدم ها يکديگر را مي کشند. زماني که قيمت گوشم مرغ در ونزوئلا 13 برابر شده و ناني وجود ندارد، طبيعي است که خشونت براي به دست آوردن غذا افزايش يابد.

شاگرد مکتب چاوزيسم

اين بار تاس شانس نيکلاس مادورو مورس جفت 6 نياورد تا بتواند قدرت متزلزل خود را تحکيم کند. اگر در مارس 2013 شاگرد وفادار هوگوچاوز توانست با کسب 50.7 درصد آرا به عنوان رييس جمهوري اين کشور انتخاب شده و رقيب سرسخت خود انريکه کاپريليس را شکست دهد اين بار در برابر سيل مخالفان هيچ شانسي ندارد. نکته جالب اينجاست که راننده اتوبوس سابق که با عضويت در اتحاديه کارگري فعاليت سياسي خود را از زمان نوجواني با حمايت از جنبش انقلابي بوليواري آغاز کرد و به نمايندگي از کارگران در اتحاديه صنف حمل و نقل در کاراکاس رسما وارد سياست شد، در نوک پيکان انتقادها قرار گرفته است.
مادورو سال 2000 نماينده شوراي ملي شد و دفاع جانانه او از سياست هاي چاوز، او را به يکي از حاميان مورد علاقه وي تبديل کرد. در سال 2006 به عنوان وزير امور خارجه ونزوئلا انتخاب شد. وي به حدي شيفته چاوز بود که خود شخصا رانندگي اتوبوس چاوز و حاميانش را در جريان برگزاري انتخابات ماه اکتبر 2012 بر عهده گرفت و پس از پيروزي چاوز، به سمت معاون اولي رييس جمهوري ارتقا يافت.

مهم ترين دليل مخالفان مادورو 54 ساله اين است که وي با بي تدبيري موجب شده کشور در آستانه قحطي قرار بگيرد. از همه بدتر اينکه وي به جاي ايجاد آرامش در کشور، حاميان خود را دعوت به تجمع کرده و بارها گفته است: «اگر اليگارشي روزي عليه من اقدام کرد و موفق شد که اين کاخ را تصاحب کند، من به شما دستور مي دهم که شورش کنيد و يک اعتصاب عمومي نامحدود به راه بيندازيد.»

بسياري از کارشناسان بر اين باورند که چنين سخناني ناشي از ناپختگي است. به هر حال اين اظهارات موجب خواهد شد آتش زير خاکستر شعله ور شود. در اين صورت در کنار قحطي و جنگ براي غذا، شرايطي براي جنگ داخلي فراهم خواهد شد. مروري بر شرايط کنوني ونزوئلا شکست تفکر چاوزيسم و اتکا به سياست هاي پوپوليستي را به خوبي به تصوير کشيده است اما به موازات ايجاد بحران در ونزوئلا، بسياري از مردم ايران خدا را شکر مي کنند که به طرفداران محمود احمدي نژاد در انتخابات رياست جمهوري 92 رأي ندادند زيرا در اين صورت دورنماي اقتصاد ايران بي شباهت با ونزوئلاي امروز نبود.

پنج دليل براي دردسر بزرگ ونزوئلا
تحليل فارن افير از بحران امروز ميراث خواران چاوز

ونزوئلا کشوري در آمريکاي لاتين است که مانند بسياري از کشورهاي اين منطقه با مشکلات عمده سياسي و چالش هاي عميق اقتصادي روبرو است. انتخابات پارلماني در اين کشور در زمان حيات هوگو چاوز اين مشکلات را وارد فضاي جديدي کرد. طي اين انتخابات پارلماني براي اولين بار در 18 سال گذشته، حزب «چاويزمو»، سياسيون چپگراي حامي رييس جمهوري فقيد، هوگو چاوز، موفق به پيروزي در انتخابات ملي ونزوئلا نشدند. البته نتايج اين انتخابات کمکي به تسريع حل مشکلات نکرد و اوضاع نگران کننده اقتصادي همچنان به قوت خود باقي است و در برخي موارد بدتر از گذشته شده است. پنج دليل عمده براي ايجاد و تداوم اين مشکلات مي توان در نظر گرفت.

1. نتيجه غيرمنتظره انتخابات

انتخابات پارلماني گذشته براي مجلس، ضربه سنگين به نيکلاس مادورو، رييس جمهوري وفادار به چاوز بود. در اين انتخابات نزديک به 74 درصد مردم مشارکت داشتند که باعث شد 112 کرسي از 167 کرسي مجلس به حزب راستگراي «هيات اتحاد دموکراتيک» برسد و کرسي هاي باقي مانده هم به «جبهه سوسياليست متحد ونزوئلا» که از حزب حاکم هستند رسيد. حالا قدرت حاکم بر مجلس، توانايي خوبي در تضعيف قدرت رييس جمهوري دارند و براي هيات دولت تهديد بزرگي به حساب مي آيند. اما مهم تر از همه، قدرت آنها براي اعلام درخواست رفراندوم جهت برکناري رييس جمهوري از قدرت است که تا سال آينده ممکن است روي بدهد. ترکيب مجلس فعلي زنگ خطري براي حاميان و وفاداران سياست هاي چپگرايانه دولت چاوز و ميراث داران او محسوب مي شود.
2. اقتصاد اسفناک

ونزوئلا به چيزي بيشتر از تغيير در رهبري سياسي نياز دارد. مهم تر از همه اقتصاد است. ونزوئلا فقط همين حالا بايد چيزي نزديک به 16 ميليارد دلار بدهي خود را تا پايان سال 2016 پرداخت کند اما ذخاير خارجي اين کشور در حال حاضر تنها 15.2 ميليارد دلار است که باعث شده 7.3 درصد از مردم ونزوئلا در فقر مطلق به سر ببرند. دستمزدها به حدي پايين آمده که هر خانوار تنها مي تواند هزينه يک هفته خورد و خوراک خود را تامين کند. 40 درصد از مردم ونزوئلا در حال حاضر دستمزد حداقلي يا پايين تر دريافت مي کنند. زندگي در کاراکاس ديگر به صرفه نيست.

نرخ بيکاري در سال 2014 به 18.1 درصد و تورم به 159 درصد رسيد که ارزش پول ملي را به شدت کاهش داد اما بدتر از همه اين که پول براي خريد خوراک و وسايل نداشته باشيد اين است که پول در جيب داشته باشيد ولي قفسه هاي فروشگاه ها و مغازه ها را خالي از جنس و کالا بيابيد. در نيمه اول سال 2005 که نشانه هاي بحران تازه نمايان شده بود، به تنهايي 500 تظاهرات عليه کمبود غذا انجام شد. ونزوئلا در حال حاضر 70 درصد کالاهاي مصرفي خود را وارد مي کند.

3. نفت ارزان و اقتصاد وابسته به نفت

چرا وابستگي به واردات مشکل بزرگي به حساب مي آيد؟ زيرا جهت خريد کالاهاي مصرفي، ونزوئلا نيازمند فروش نفت خود است و قيمت نفت هم ديگر مانند گذشته نيست. ونزوئلا روي 298 ميليارد بشکه نفتي زندگي مي کند که بيشترين در دنيا به حساب مي آيد. (عربستان سعودي در رتبه دوم با 268 ميليارد و کانادا در رتبه سوم با 173 ميليارد بشکه است.) فروش نفت 96 درصد از سهم صادرات کشور را شامل مي شود و 25 درصد از آن، توليد ناخالص ملي است. اين ارقام زماني قدرت به حساب مي آمدند اما آن دوران گذشته است. از دو سال پيش به اين سو قيمت نفت از بشکه اي 111 دلار به نزديک 40 دلار رسيده است و اقتصاد ونزوئلا را هم با خود به زمين کوبيده است.

هر يک دلار کاهش در قيمت نفت باعث به وجود آمدن 700 ميليون دلار افزايش هزينه روي دوش دولت مي شود. در دو دهه گذشته همين نفت بود که حزب «چاويزمو» را زنده نگاه داشته و بين سال هاي 2005 تا 2012 ارزش توليد ناخالص ملي ونزوئلا را افزايش قيمت نفت تا پنج درصد بالا برد. براي بازگشت تعادل، کاراکاس نياز دارد که قيمت نفت به 125 دلار در هر بشکه برگردد و اين اتفاقي نيست که به اين زودي ها رخ دهد.

4. جرم بدون مجازات

نداشتن امنيت اقتصادي، خود به تنهايي مشکل زا هست ولي نداشتن امنيت به معناي واقعي از هر چيزي بدتر است. تنها 22 درصد از مردم ونزوئلا اظهار داشتند که احساس امنيت کامل مي کنند. اين ميزان در واقع کمترين احساس امنيت در کل دنياست که توسط موسسه «گال آپ» جمع آوري شده است. البته با وجود اينکه 90 درصد جرايم در کشور بدون مجازات پيش مي رود، اين امتياز ديگر عجيب به نظر نمي رسد. ونزوئلا جمعيتي بيش از 30 ميليون نفر دارد. در همين سال گذشته شاهد 25000 مورد قتل بوده است که رتبه دوم جنايت در دنيا را به خود اختصاص داده است. (ادعا شده که هندوراس در رتبه اول قرار دارد.)
بين سال هاي 1998 تا 2013 ميزان نرخ جنايت چهار برابر شده است. اگر بخواهيم مقايسه اي انجام دهيم، ايالات متحده آمريکا که با خشونت بيگانه نيست، سال 2014 شاهد 14 هزار مورد قتل بوده که در مقابل جمعيتي نزديک به 320 ميليون دارد. يعني ميزان جنايت در آمريکا چيزي کمتر از 60 درصد از کل جنايات واقع شده در ونزوئلاست، آن هم با جمعيتي 10 برابر نسبت به آن.

جدا از اين، نبايد آدم ربايي را فراموش کنيم. هيات نظارت بر خشونت هاي ونزوئلا که در کاراکاس قرار دارد، رقمي نزديک به 17 هزار مورد آدم ربايي در سال 2010 را تخمين زده است. (نرخ هاي جديد دولتي غيرقابل اعتماد هستند.) از آن 17 هزار مورد انسان دزديده شده، 50 درصد فقير بودند، 47 درصد متعلق به طبقه متوسط جامعه و کمتر از سه درصد ثروتمند به حساب مي آمدند. در ونزوئلا احتمال اين که شخصي که شما را مي ربايد از نظر اقتصادي شرايط بهتري نسبت به شما داشته باشد، بسيار بالا است.

5. کمي کمک از ديگر دوستان

هنگامي که انسان به مشکل و سختي مي افتد، سراغ دوستان، اقوام و آشنايان خود مي رود تا از پشتيباني و کمک آنها بهره مند شود. اين شرايط براي همه کشورها صادق است اما براي ونزوئلا به اين سادگي نيست. از سال 2005، ونزوئلا مبلغ 50 ميليارد دلار از چين به عنوان بخشي از توافقنامه نفت – قرضي دريافت کرد. ونزوئلا بيشتر از 600 هزار بشکه نفت در روز به چين صادر مي کند اما تقريبا 50 درصد از آن مي تواند پرداخت کننده مبلغي باشد که از اين غول آسيايي دريافت کرده است. بايد به اين نکته توجه داشت که با وضعيت بد اقتصادي ونزوئلا، نياز آنها از فروش نفت، دريافت سود براي بهبود اوضاع اقتصادي کشور است نه اينکه بخواهد قرض هاي قديمي را پرداخت کند.

علاوه بر همه اينها ونزوئلا خود را به شدت در آمريکاي لاتين منزوي کرده است. کوبا ديگر با ايالات متحده وارد رابطه شده است و رفيق قديمي چاوز، ديلما روسف، رييس جمهوري برزيل هم از سمت خود برکنار شد. (صندوق بين المللي پول پيش بيني کرده که توليد ناخالص ملي برزيل تا پايان سال 3 درصد کاهش پيدا کند.)، آرژانتين در انتخابات خود، رييس جمهوري جديد انتخاب کرده است که قسم ياد کرده تا مادورو را به خاطر نقض حقوق بشر بازخواست کند که اين برعکس رييس جمهوري سابق آرژانتين کريستينا فرناندز است که با ارسال گوشت و کالاهاي اساسي خوراکي ديگر به ونزوئلا در شرايط اسفناک اقتصادي و تورم آنجا در سال 2008 به آنها کمک مي کرد.

هيچ کدام از اين مشکلات ونزوئلا جديد نيستند و خيلي بيشتر از يک دور انتخاباتي نياز دارد تا بتوان آنها را رفع و رجوع کرد اما با توجه به وضعيت اقتصادي موجود کشور در سال جاري به نظر مي رسد تمام اين مشکلات سرانجام به مرحله انفجار خود نزديک شوند.

ناله هاي شادترين مردم جهان

ونزوئلا در بحران عميقي فرو رفته است. مردم بحران زده مي گويند زمان خوشي و آرامش در اين کشور را به خاطر ندارند. چند سال پيش در فهرست کشورهاي شاد، ونزوئلا در رتبه هاي بالاي جدول قرار داشت اما امروز ساکنان اين کشور آمريکاي لاتين براي تهيه مايحتاج روزانه خود با دشواري روبرو هستند. سرزميني که روزگاري با شعارهاي انقلابي «رفيق هوگو چاوز» صداي خود را در جهان بلند کرده بود امروز ناله هاي آرامش به گوش دنيا نمي رسد. مردم ونزوئلا اين روزها دقيقا با چه بحران هايي روبرو هستند؟
تورم 700 درصدي

ونزوئلا بدترين دوران سياسي و اقتصادي خود در دهه هاي اخير را پشت سر مي گذارد. گزارش ها حکايت از آن دارند که در سال 2016 تورم 700 درصدي، اقتصاد ملي را فلج کرده و به تنش هاي سياسي دامن زده است. انريکه کاپريلس که پيش تر به عنوان کانديداي رياست جمهوري در ونزوئلا شرکت کرده بود در اين رابطه با قانون گذشت دوران رياست جمهوري از نيمه در اين کشور اشاره مي کند. بر اساس اين قانون وقتي نيمي از دوران رياست جمهوري فردي در اين کشور مي گذرد، مي توان براي ادامه دوران رياستش رفراندوم برگزار کرد. کاپريلس و همکارانش معتقدند زمان برگزاري چنين رفراندومي در ونزوئلا رسيده است.

غم نان در کاراکاس

ونزوئلا تمام گندم مورد نياز خود را از ديگر کشورها وارد مي کند. شرايط بحراني اقتصادي موجب شده است اين کشور بي نان بماند. اين روزها صف هاي طولاني نانوايي در پايتخت و ديگر شهرهاي اين کشور تصاويري آشنا هستند. از سوي ديگر ونزوئلا با بحران دارو نيز روبرو است. بسياري از بيمارستان ها در اين کشور تنها بيماراني را مي پذيرند که داروي خود را همراه داشته باشند. پزشکان مي گويند ونزوئلا در مورد داروهاي اصلي و اساسي نيز دچار مشکل شده است. از آغاز بحران ها در اين کشور ده ها نوزاد در اثر ناياب شدن آنتي بيوتيک ها مرده اند و اين مرگ ها در پي عفونت هاي ساده اي که با داروهاي معمول درمان مي شد، روي دادند. درمان رايگان يکي از مهم ترين اصول دولت سوسياليستي چاوز و بعد از آن مادورو بود که حالا کاملا از دست رفته به نظر مي رسد.

مشکلات ونزوئلا براي کوبا

کوبا همسايه ونزوئلا مصرف برق را به شکل چشمگيري کاهش داده و قرار است تا پايان سال نيز مصرف سوخت خود را کاهش دهد. کوبا عمده سوخت خود را از ونزوئلا تامين مي کرد و در اين مورد با آغاز بحران در ونزوئلا، کوبايي ها بهترين چاره را در صرفه جويي در مصرف سوخت ديدند. در سوي ديگر ونزوئلا که با کلمبيا رابطه دوستانه اي نداشت، اکنون در ديپلماسي خود تجديد نظر کرده است. اختلافات ونزوئلا با کلمبيا عمدتا بر سر مسائل ايدئولوژيک و همسويي کلمبيا با ايالات متحده بود. اکنون در تنگناي اقتصادي ونزوئلا از اين اصول کوتاه آمده و مرزهاي مشترکش با کلمبيا را باز کرده است.

تلاش براي ترميم کابينه

براي نيکلاس مادورو چاره چنداني وجود ندارد که وضعيت فعلي کشور را ترميم کند و ونزوئلا را از اين وضعيت بحراني خارج کند. آخرين اقدام او براي حل بحران جابجايي در کابينه بود. تحليلگران معتقد بودند واگذاري بخشي از کابينه به اپوزيسيون اين کشور مي تواند آرامش سياسي را به کاراکاس بازگرداند اما وقتي مادورو، نستور رورول متهم به قاچاق کوکائين را به عنوان وزير کشور منصوب کرد، تا حد زيادي اين اميدها از دست رفت.