بزرگنمايي:
چه خبر - هفته جهاني آب سياه يا گلوکوم glaucoma، از 11 تا 17 مارس 2018آب سياه چيست؟
گلوکوم يا آب سياه يک بيماري چشمي است که مي تواند به عصب چشم آسيب برساند. عصب بينايي اطلاعات بصري را به چشم انتقال مي دهد.
گلوکوم معمولا، و نه هميشه، در نتيجه فشار بالا در داخل چشم بروز مي کند. به مرور زمان افزايش فشار داخل چشم منجر به فرسايش بافت عصبي چشم مي شود که ممکن است باعث کم شدن بينايي يا حتي نابينا شدن شود. اگر دچار اين مشکل شده ايد، مي توانيد با اقدامات سريع از بروز مشکلات بينايي پيشگيري کنيد. سازمان بهداشت جهاني به همه افراد توصيه مي کند براي نجات بينايي خود و کشف سريعتر آب سياه مراجعه به چشم پزشک را ر برنامه هاي درماني خود قرار دهند.
علائم آب سياه چيست؟
رايج ترين نوع گلوکوم از نوع گلوکوم اوليه با زاويه باز است. اين نوع گلوکوم هيچ نشانه اي ندارد، به جز اينکه فرد بينايي خود را به مرور زمان از دست مي دهد. به اين دليل لازم است سالانه به چشم پزشک مراجعه کنيد، به اين ترتيب تغييرات بينايي شما به طور منظم بررسي خواهند شد.
گلوکوم حاد با زاويه بسته که گلوکوم با زاويه محدود نيز ناميده مي شود، يک شرايط پزشکي اورژانسي است. در صورتي که هر يک از علائم زير را مشاهده کرديد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنيد:
درد شديد چشم
تهوع
استفراغ
قرمزي چشم ها
اختلال ناگهاني ديد
مشاهده حلقه هاي رنگي در اطراف نور چراغ ها
تغيير ناگهاني ديد
علت آب سياه يا گلوکوم چيست؟
پشت چشم به طور مداوم مايع شفافي به نام زلاليه aqueous humor توليد مي کند. زماني که اين مايع توليد مي شود، قسمت جلويي چشم را پر مي کند. سپس از طريق کانال هاي قرنيه و عنبيه از چشم خارج مي شود. اگر اين کانال ها مسدود شوند يا به طور نسبي مسدود شوند، ممکن است فشار طبيعي به چشم افزايش پيدا کند که فشار داخل چشم intraocular pressure يا IOP ناميده مي شود. زماني که فشار داخل چشم افزايش پيدا مي کند، عصب بينايي ممکن است آسيب ببيند. زماني که آسيب به عصب بينايي پيشروي مي کند، ممکن است بينايي شروع به کم شدن کند.
اينکه چه عاملي باعث افزايش فشار داخل چشم مي شود، مشخص نيست. به هرحال پزشک ها معتقدند يک يا چند مورد از عوامل زير ممکن است نقش مهمي در افزايش فشار داخل چشم داشته باشند:
بزرگ شدن قطره هاي چشم
مسدود شدن يا محدود شدن تخليه اشک چشم
داروهايي مانند کورتيکواستروئيدها
کاهش جريان خون به عصب چشم
فشار خون بالا يا افزايش فشار خون
انواع آب سياه چيست؟
5 نوع آب سياه وجود دارد:
1. آب سياه با زاويه باز (مزمن) Open-Angle (Chronic) Glaucoma
آب سياه با زاويه باز يا گلوکوم مزمن هيچ نشانه اي ندارد، به جز اينکه به مرور زمان باعث کاهش بينايي مي شود. اين کاهش بينايي ممکن است آنقدر آهسته باشد که قبل از آشکار شدن ديگر علائم ديد شما آسيب هاي جبران ناپذيري خواهد ديد. طبق آمار موسسه ملي چشم NEI اين نوع شايع ترين نوع آب سياه چشم است.
2. آب سياه با زاويه بسته (حاد) Angle-Closure (Acute) Glaucoma
اگر جريان مايع زلاليه به طور ناگهاني مسدود شود، تجمع سريع مايع ممکن است باعث افزايش شديد، سريع و دردناک فشار شود. آب سياه با زاويه بسته يک وضعيت اورژانسي است. در صورت بروز علائمي مانند درد شديد، تهوع و تاري ديد بايد هر چه سريع تر به پزشک مراجعه کنيد.
3. آب سياه مادرزادي
کودکاني که مبتلا به آب سياه متولد مي شوند، دچار نقص در زاويه چشم خود هستندکه از خروج طبيعي مايع جلوگيري کرده يا سرعت آن را کم مي کند. آب سياه مادر زادي معمولا با علائمي مانند ابري شدن ديد، افزايش اشک چشم يا حساسيت به نور همراه است. آب سياه مادرزادي ارثي است.
4. آب سياه ثانويه
آب سياه ثانويه اغلب يک عارضه جانبي از آسيب چشمي يا بيماري چشمي است، بيماري هايي مانند آب مرواريد يا تومورهاي چشمي. داروهايي مانند کورتيکواستروئيدها نيز ممکن است باعث بروز اين نوع آب سياه شوند. گاهي، البته به ندرت، جراحي چشم باعث بروز آب سياه چشم مي شود.
5. آب سياه با فشار طبيعي
در برخي موارد بعضي افراد بدون افزايش فشار چشم دچار آسيب به عصب چشم مي شوند. علت بروز اين مشکل مشخص نيست. به هرحال حساسيت شديد يا عدم جريان خون به عصب چشم يکي از عوامل بروز اين نوع آب سياه است.
چه کساني در معرض خطر ابتلا به آب سياه هستند؟
به بيان سازمان جهاني بهداشت Worlh Health Organization يا WHO، آب سياه دومين عامل اصلي نابينايي در جهان است. عوامل تشديد کننده آب سياه عبارتند از:
آب سياه با افزايش سن و سال
افراد بالاي 60 سال بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به آب سياه چشم هستند و خطر ابتلا به آب سياه با هر سال افزايش سن بيشتر مي شود. اگر از نژاد افريقايي امريکايي باشيد، خطر ابتلا به اين بيماري از 40 سالگي شروع مي شود.
آب سياه و قوميت
نژاد افريقايي – امريکايي يا مردم افريقايي بيشتر از نژاد قفقاز در معرض ابتلا به آب سياه هستند. مردم آسيا بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به آب سياه با زاويه بسته هستند و مردم ژاپن نيز بيشتر در معرض ابتلا به آب سياه با فشار طبيعي هستند.
آب سياه و مشکلات چشم
التهاب مزمن چشم و نازک شدن قرنيه مي توانند باعث افزايش فشار داخل چشم ها شوند. آسيب هاي فيزيکي يا ضربه وارد شدن به چشم نيز عوامل ديگري هستند که باعث افزايش فشار چشم مي شوند.
سابقه خانوادگي ابتلا به آب سياه
برخي انواع آب سياه به صورت ارثي در خانواده ها وجود دارد. اگر والدين شما يا پدربزرگ و مادر بزرگ تان به آب سياه از نوع زاويه باز مبتلا بوده اند، شما نيز در معرض ابتلا به آن هستيد.
آب سياه و سوابق پزشکي
افراد مبتلا به ديابت کساني که به فشار خون بالا و بيماري قلبي مبتلا هستند، بيش از ديگران در معرض ابتلا به آب سياه هستند.
آب سياه با مصرف برخي داروها
مصرف داروهاي کورتيکواستروئيد براي مدت طولاني خطر بروز آب سياه ثانويه را افزايش مي دهد.
درمان آب سياه
هدف از درمان آب سياه کاهش فشار داخلي چشم است تا به اين ترتيب از بروز مشکلات بينايي بيشتر پيشگيري شود. معمولا پزشک درمان را با تجويز قطره چشم شروع مي کند. اگر اين قطره ها موثر نباشند يا درمان هاي پيشرفته تري نياز باشد، پزشک يکي از روش هاي درماني زير را توصيه خواهد کرد:
دارو
داروهاي زيادي براي کاهش فشار داخلي چشم در دسترس هستند. اين داروها به شکل قطره يا قرص موجود مي باشند، اما قطره رايج تر است. پزشک ممکن است يکي از آنها يا ترکيبي از آنها را تجويز خواهد کرد.
جراحي
اگر انسداد کانال عامل افزايش فشار داخل چشم شود، براي باز کردن مسير تخليه آب چشم يا از بين بردن بافت هايي که باعث افزايش مايع داخل چشم و انسداد شده اند، پزشک جراحي را توصيه خواهد کرد.
درمان مربوط به آب سياه با زاويه بسته متفاوت خواهد بود، زيرا اين نوع آب سياه يک وضعيت اورژانسي است و نياز به درمان هاي فوري دارد تا بلافاصله و به سرعت فشار داخل چشم کاهش پيدا کند. معمولا در ابتدا داروها مورد استفاده قرار مي گيرند تا زاويه بسته را برطرف کنند، اما داروها نيز ممکن است بي تاثير باشند.
يک فرايند ليزري با نام استفاده از ليزر براي برداشتن محيط جانبي عنبيه يا پريفرال ايريدوتومي ليزر laser peripheral iridotomy هم ممکن است مورد استفاده قرار بگيرد. اين روش سوراخ هاي کوچکي در عنبيه ايجاد مي کند تا حرکت مايع چشم افزايش پيدا کند.
آيا فرد مبتلا به آب سياه کور مي شود؟
اگر فشار داخل چشم را بتوان متوقف کرد و اين فشار به حالت طبيعي خود برگردد، کاهش بينايي آهسته تر انجام مي شود يا حتي متوقف مي شود. با اين حال از آنجايي که هيچ درماني براي آب سياه وجود ندارد، فرد مبتلا تا آخر عمر به درمان نياز دارد تا فشار داخلي چشم وي تنظيم شود. متاسفانه نابينايي ناشي از آب سياه غير قابل بازگشت است.
پيشگيري از آب سياه امکان پذير است؟
آب سياه قابل پيشگيري نيست، اما لازم است تا هر چه سريعتر درمان را شروع کنيد و از بدتر شدن شرايط پيشگيري کنيد. بهترين روش براي درمان سريع تر آب سياه اين است که سالانه براي معاينه چشم ها به پزشک مراجعه کنيد. معاينات و آزمايش هاي ساده اي که در چشم پزشکي انجام مي شوند مي توانند آسيب هاي ناشي از آب سياه را کشف کنند.
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : چاي داغ يک عامل پيشگيري کننده از آب سياه!
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : ورزش کردن احتمال ابتلا به آب سياه چشم را کاهش مي دهد؟
اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : درباره "آب سياه" چه مي دانيد؟
منبع: سيمرغ