بزرگنمايي:

چه خبر - سيروز کبدي و تغذيه مناسب براي آن

دکتر سيد مويد علويان،رييس شبکه هپاتيت ايران، با بيان اينکه يکي از مهم‌ترين مسائل در رابطه با بيماران مبتلا به سيروز، رژيم غذايي است، گفت: طبق تحقيقات مختلف نشان داده شده است که يک رژيم غذايي مناسب در بسياري از موارد باعث تحول شديدي در بيماري و حال شخص مي‌شود. البته رژيم غذايي هر بيمار به شدت و وضعيت بيماري‌اش بستگي دارد، اما اصول کلي همه اين رژيم‌ها يکسان است.
عناصر تشکيل دهنده مواد غذايي عبارتند از کربوهيدرات‌ها، پروتئين‌ها، چربي‌ها، ويتامين‌ها، مواد معدني و فيبرهاي غذايي، در بيشتر نقاط جهان، از جمله آسيا و ايران غلات 70 درصد انرژي مورد نياز بدن را تامين مي‌کنند. از جمله غلات مي‌توان به مواد غذايي چون گندم، برنج، جو، ماکاروني، بلغور، سيب‌زميني و ... اشاره کرد. مصرف اين گروه از مواد غذايي در افراد مبتلا به سيروز بلامانع است. بيشتر غلات داراي ترکيبات شيميايي مشابه و آهن و برخي از ويتامين‌هاي گروه B هستند. بايد توجه کرد که سيب زميني به علت داشتن پتاسيم بالا و هضم آسان، ماده غذايي خوبي براي افراد ناتوان و بيماران مبتلا به سيروز است و توصيه مي‌شود اين بيماران در رژيم غذايي روزانه خود مقداري سيب زميني مصرف کنند.
قند معمولي، شکر، عسل و خرما نيز از جمله مواد کربوهيدرات هستند، عسل به دليل داشتن مواد غذايي ضد عفوني کننده، از رشد بيش از حد باکتري‌ها در روده جلوگيري مي‌کند. عسل همچنين داراي مقدار زيادي پتاسيم و برخي از ويتامين‌هاست. به بيماران مبتلا به سيروز توصيه مي‌شود که در صورت ميل داشتن، روزانه يک تا چند قاشق مرباخوري عسل بخورند.خرما نيز به دليل داشتن مواد معدني مناسب و فيبر غذايي و انرژي بالا و قابل هضم، ماده غذايي خوبي است و مي‌توان روزانه يک تا دو عدد مصرف کرد. البته اگر مبتلا به ديابت هستيد، بايد رژيم غذايي خاص آن را رعايت کنيد و در اين مورد با پزشک معالج خود مشورت کنيد.
پروتئين‌ نيز از مهم‌ترين مواد غذايي محسوب مي‌شود، از آنجايي که پروتئين موجود در گوشت قرمز حيواني، آمونياک بيشتري توليد مي‌کند، بايد به جاي آن بيشتر از گوشت سفيد مانند ماهي و مرغ و پروتئين‌هاي گياهي نظير غلات، سيب زميني و سويا استفاده کرد. بر اين اساس توصيه مي‌کنيم بيش از دو بار در هفته گوشت قرمز مصرف نکنيد. توصيه مي‌شود در رژيم غذايي خود هر روز يا يک روز در ميان مقداري ماهي از نوع گوشت سفيد مصرف کنيد. اولا ماهي بايد کباب شده و يا آب پز باشد و ثانيا پوست آن را نخوريد.
چربي يا روغن از زمره مواد غذايي با قدرت انرژي‌زايي بالاست. چربي‌ها ممکن است منشأ گياهي يا حيواني داشته باشند. روغن‌هاي گياهي نظير نارگيل، دانه پنبه، بادام زميني، زيتون و آفتابگردان از چربي‌هاي بسيار مناسب در بيماران مبتلا به سيروز است. بر اين اساس توصيه مي‌شود بيماران مبتلا به سيروز از خوردن چربي‌هاي حيواني و به اصطلاح اشباع شده نظير کره، روغن حيواني و خامه خودداري کنند و به جاي آنها از چربي‌هاي سبک گياهي و به اصطلاح اشباع نشده نظير مارگارين (کره نباتي)، روغن زيتون، روغن ماهي و روغن آفتابگردان استفاده کنند. در عين حال مواد معدني نظير کلسيم، فسفر، آهن، پتاسيم، منيزيم و... نيز از اجزاي اصلي و لازم براي بدن هستند و افراد مبتلا به سيروز بايد در حد معمول و کمي بيشتر از معمول آنها را دريافت کنند. اين مواد در سبزيجات و ميوه‌ها و بسياري از غلات به وفور يافت مي‌شوند و محدوديتي براي آنها وجود ندارد.

بيماران مبتلا به سيروز کبدي بايد به چند نکته در تغذيه خود توجه کنند:
- گوشت بدون چربي، مرغ بدون پوست و شير و با چربي معمولي استفاده شود.
- براي پختن يا سرخ کردن از روغن يا کره به ميزان اندک (در حد يک قاشق مرباخوري) استفاده شود.
- هر روز هويج يا اسفناج (تازه يک فنجان، پخته 1.2 فنجان) ميل شود.
- از غذاهاي کم نمک استفاده شود و از استفاده از نمکدان سر سفره خودداري شود.
- هر روز چهار نوع ميوه ميل شود.
- علاوه بر مصرف روزانه منابع غذايي متنوع، ويتامين B، اسيد فوليک و در صورت لزوم ويتامين A استفاده شود.
- افراد مبتلا به سيروز کبدي در زماني که تحت کنترل هستند مي‌توانند 0.8 – 0.6 گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن پروتئين در روز مصرف کنند و بايد توجه داشت که مطابق با وضعيت بيمار بايد در مورد ميزان مصرف پروتئين قضاوت کرد. بايد توجه داشت در صورت بروز سوء تغذيه در اين بيماران ميزان مرگ و مير نيز زياد مي‌شود.
- پرهيز از مصرف الکل و استعمال دخانيات نيز مهم است.
- بايد از مصرف کردن تخم مرغ، قهوه، شکلات خودداري کنند؛ چراکه اين مواد ارزش درماني ندارند.
- در بيماري سيروز ميزان ويتامين‌هاي گروه B به مرور کاهش مي‌يابد و بايد مقادير کافي مورد نياز بدن تامين شود.
- براي جلوگيري از تحليل عضلات، تجويز قند (گلوکز) و مصرف کالري به ميزان کافي ضروري است.
- مصرف برخي مواد غذايي که حاوي مقادير زيادي آنتي اکسيدان هستند، در بيماران کبدي مفيد است.آنتي اکسيدان‌ها از کبد در برابر آسيب راديکال‌هاي آزاد محافظت مي‌کنند.انواع کلم، آلو، کشمش، گريپ فروت سرخ، سيب و گلابي داراي مقادير زياد آنتي اکسيدان هستند.
- شکلات تلخ براي بيماران کبدي خوب است. مصرف شکلات تلخ به دليل وجود آنتي اکسيدان‌هايي به نام فلاوونول‌ها در کاهش فشار خون در وريدهاي شکمي در بيماران مبتلا به بيماري کبدي مزمن و سيروز مفيد است.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : 7 نشانه ابتلا به سيروز کبدي

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : درباره سيروز کبدي چه مي دانيد؟

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : از سيروز تا سرطان کبد

منبع : isna.ir