چه خبر - گفت و گو با پروانه معصومي

هنرپيشه حکومتي عنواني است که بعد از انتشار گفته‌هاي پروانه معصومي در انتقاد از ليلا حاتمي خيلي سر زبان‌ها افتاد. اينکه آيا او هم سعي مي کند نشان دهد يک هنرمند «وابسته» است تا از امتيازاتش برخوردار شود که يکباره حرف‌هاي متفاوتي براي گفتن داشت. دلي پر درد از رفتارهاي دوستان قديمي ، برخوردهاي دو قطبي سياسي . خودش مي گويد اين برچسب هنرمند حکومتي را همان ابتداي انقلاب يکي از شعراي بزرگ کشور به او زده و دلش را شکسته است.

مي خواستم درباره حرف هايي که در واکنش به اعتراض ليلا حاتمي گفته بوديد صحبت کنيم.

من هيچ اعتراضي به خانم حاتمي نکردم. شما خبرنگارها کاري مي کنيد که آدم پشيمان مي شود که اصلا يک جمله با شما حرف بزند. من در راه شمال به تهران براي فيلمبرداري بودم. آقايي زنگ زد و گفت شما درباره اين صحبت هاي خانم حاتمي چه مي گوييد؟ گفتم من اصلا روحم هم خبر ندارد. گفت ايشان گفتند من در کشوري زندگي مي کنم که معترضين را مي کشند. دقيقا عين همين جمله که اميدوارم ضبط کرده باشد. گفتم مگر در کشورهاي ديگر به دستان معترضين بوسه مي زنند؟ آنها هم مي زنند و در آخر هم گفتم کساني که دوست ندارند در اين مملکت باشند خب بروند. اينجا کشور من است و من دوستش دارم و کشورم را ستايش مي کنم. کساني هم که مي روند وقتي برمي گردند اولين کاري که مي کنند در فرودگاه خاک ايران را مي بوسند. اين چيزي بود که من گفتم. از دو روز پيش تا به حال همينطور به من تلفن مي کنند که اين حرفها چه بود به خانم حاتمي گفتيد. ليلا حاتمي هم سن بچه من است و من از بچگي او را مي شناسم. در پاريس همبازي بچه من بوده. چرا همه را به جان هم مي اندازيد؟

شما هميشه نقش هاي مادرانه بازي کرديد. عقايدتان قابل احترام است و در همه اين سالها سعي کرديد يک ظاهر خاص در نقش هاي تان داشته باشيد و عقايد خودتان را داشتيد ولي هيچوقت وارد اين نوع دعواهاي سياسي نمي شديد.

من اصلا نمي دانم چه نوشته اند. چون کانال هاي اجتماعي را دنبال نمي کنم ولي هر کسي به من مي رسد درباره اين حرفها مي گويد. ديروز سر ميز ناهار يکي از دوستان گفت اين چه حرف هايي است که به ليلا حاتمي گفتي. من تهران زندگي نمي کنم، خارج از تهران زندگي مي کنم که آرامشي داشته باشم. يک جمله که من گفتم مگر در کشورهاي ديگر بوسه به دستان معترضان مي زنند بايد اين همه بلوا به پا کند؟

اساسا شما به اين اعتقاد داريد که هنرمند بايد اظهارنظر سياسي يا اجتماعي بکند ؟

صددرصد. هر هنرمندي و هر انساني در هر مملکتي که زندگي مي کند حق دارد اعتراض کند. کمااينکه خود من خيلي اعتراض دارم. منتهي من اين اعتراضم را در مملکت خودم مي کنم نه اينکه بروم خارج در مملکتي سلاح شيميايي به صدام فروخته که هم وطن هاي من را به آن روز بيندازد، گله کنم. من گله پيش خودي مي کنم نه پيش غريبه. حرف من اين است.

با شناختي که از ليلا حاتمي داريد فکر مي کنيد او تعمدي در حرف هايش داشته يا ايشان هم درد دلي داشت که در يک حالت احساسي آن را گفته. چون آقاي ماني حقيقي چنين برداشتي از گفته هاي ليلا داشت و گفت حرف هاي ليلا حرف او هم هست اما ترجيح مي دهد آن جا و روي تريبون بيان شان نکند.

مگر مي شود ما اعتراض نداشته باشيم؟ مگر ممکن است من اعتراض نداشته باشم؟ من که بازيگر قديمي هستم ، دو تا تار موي سفيدم از روسري بيرون مي افتد، من را مي خواهند و مي گويند اين خط قرمز تلويزيون است. اين ها جان من را به لبم مي آورد. زماني که دارم بازي مي کنم . اين پيش پا افتاده ترين اعتراضي است که دارم. اعتراض درست و حسابي باشد وقتي همه اعتراض کنند من هم اعتراض مي کنم، منتهي اگر حرف دلم باشد. نه اينکه از زبان من چيز ديگري بنويسند. آخر يک شرافت کاري بايد باشد.

وقتي يک نفر مثل ليلا اعتراض مي کند و يک نفر مثل شما هم به ليلا انتقاد مي کند، يک دوقطبي سياسي شکل مي گيرد به يکي برچسب حکومتي مي خورد و به ديگري ضدانقلاب.

اين بدترين کار است.

شما هنرپيشه حکومتي هستيد ليلا ضد انقلاب؟

اصلا اينطور نيست. ليلا يک هنرپيشه بسيار ارزشمند است ساليان سال است کار مي کند، هم بازيگر خوبي است و هم اينکه انسان خوبي است. ليلا را از بچگي اش مي شناسم و مي دانم چه انسان شريفي است.

درباره ضلع ديگر اين دوگانه چطور. اين برچسب هنرپيشه حکومتي که به خودتان مي زنند؟

من نديدم. اينستاگرام ندارم . فقط يکي را يکي از دوستان برايم خواند، گفتم اصلا مهم نيست ايرادي ندارد، بگذار بگويند. شما باور مي کنيد که اصلا آدم نمي تواند حرف بزند؟ من الان آقاي حاتمي کيا را خيلي خوب درک مي کنم که آن روز در اختتاميه جشنواره آن حرف ها را زد. چقدر برچسب به من زدند. شما باور مي کنيد که وسط خيابان مي خواستند من را کتک بزنند؟

درباره حجاب چيزي گفته بوديد؟

نه من خيلي هم آدم باحجابي نيستم. نه قبل از انقلاب حجاب داشتم و نه الان خودم را مي پيچانم. من معتقدم حجاب آدم بايد ذاتي باشد. احساس مي کنم آدمي که وقيح است و حجاب دروني ندارد هزار مدل هم خودش را بپوشاند فايده ندارد.باز مشخص مي شود حجابش واقعي نيست.

اعتراضي که در خيابان به شما شده براي چه بود؟

براي اينکه من خدمت آقاي خامنه اي رفته بودم، صحبتي کردم و صداي آمريکا بخش هايي از آن را پخش کرده بود و فقط آن را شنيده بودند. بعد هم براي دوستان عزيز و نورچشمي هاي من، من شدم بازيگر حکومتي و دولتي شدم آنها هم شدند هنرمند مستقل !

بعد از آن رانتي برايتان قائل شدند يا سفارش کارهايتان کمتر شد؟

اصلا از کنارم رد نمي شدند. پيشنهاد کار بازي دارم ولي چيزي است که به نظر خودم ارزشمند نيست.

شايد در همين دوقطبي کارگردان هاي بزرگي که پيشتر با آنها کار مي کرديد آن طرف قرار گرفتند و شما اين طرف؟

دقيقا. همان حرف هايي که آقاي حاتمي کيا زد که من واقعا از او سپاسگزارم، رخ داده است. شش، هفت سال از انقلاب گذشته بود من در يک مهماني بودم، يکي از شاعران بسيار برجسته ما به من گفت تو که با اين حکومت همکاري مي کني. گفتم منظورتان چيست؟ من در اين مملکت زندگي مي کنم. گفت تو داري فيلم بازي مي کني. گفتم اگر فيلم بازي نکنم چطور زندگي کنم و بعد بسيار عصباني شدم و از اتاقي که نشسته بوديم بيرون آمدم چون احترام آن فرد واجب بود و جاي پدر من بود؛ به خانه که برگشتم گفتم اگر اينطور باشد که ايشان به من مي گويد تو داري همکاري مي کني، خب هر کس در اين مملکت کار مي کند و نان مي خورد همکاري مي کند. مگر ما خودمان را نکشتيم که انقلاب شود. من 22 بهمن 58 بعد از انقلاب به ايران برگشتم. انقلاب شده بود، شاه رفته بود، آن چيزي بود که دلمان مي خواست ولي اين داستان چيه تا يک نفر يک حرفي مي زند شما روزنامه نگارها کاري مي کنيد که همه را به جان هم بزنيد. من پنج، شش سال هيچ گفت و گويي نکردم و الان هم باز پشيمان شدم.

شايد يک گروهي از دوستان سابق‌تان انتظار دارند شما در مواضع و عقايد سياسي مثل گذشته به آنها نزديک باشيد.

همان دوستان اگر چنين نظري دارند، براي يک کاري تبليغات مي کنند و از من هم مي خواهند همکاري کنم، من با آن کار مخالف هستم دليل نمي شود که شما با من دشمن شويد. سه تا غذا سر ميز است من يکي را دوست دارم.

درباره آقاي حاتمي کيا منتقدان مي گويند ايشان بيشترين فرصت را براي کار کردن داشته و بيشترين حمايت هم از ايشان شده شايد ايشان ديگر حق انتقاد ندارند.

من فکر مي کنم همه حق انتقاد دارند. منتهي انتقاد درست و بجا. آقاي حاتمي کيا کجا اعتراض کردند؟ پشت يک تريبوني که يک عده از هموطنان خودش نشسته بودند نه در يک کشور خارجي. من اگر حرفي هم زدم منظورم اين است که در خارج از کشور اعتراض نکنيم اگر حرفي داريم همينجا بگوييم. ليلا هم اگر همينجا مي گفت من هم پشتش مي ايستادم و مي گفتم زنده باد.

seemorgh.com/cultural
منبع: روزنامه سازندگي