بزرگنمايي:

چه خبر - افزايش ماليات باعث کاهش مصرف و افزايش درآمد دولت‌ هاست

يکي از بندهاي سند ملي پيشگيري و مبارزه با بيماري‌هاي غيرواگير که ايران در سال 93 براي انجام آن متعهد شده است، کاهش محسوس مصرف دخانيات در کشور است که طبق آن ايران متعهد شده تا سال 2025 ميزان مصرف آن را 30 درصد کاهش دهد. يکي از راه‌هاي دسترسي به اين هدف طبق آنچه سازمان جهاني بهداشت اعلام مي‌کند، افزايش ماليات دخانيات است؛ موضوعي که سال‌هاست محل کشکمش مجلس، وزارت بهداشت و صنايع دخاني است و تاکنون فقط اين صنايع برنده آن بوده‌اند. دکتر بهزاد ولي‌زاده - مسئول دبيرخانه ستاد کنترل مبارزه با دخانيات در همين راستا تاکيد مي‌کند که سياستگذاران بايد مانع از دخالت صنايع در قانونگذاري‌هاي حوزه سلامت شوند؛ چراکه اين کار اشتباه محض و مغاير با تعهدات بين‌المللي و اهداف عاليه ايران براي ارتقاي سلامت مردم است.

دکتر بهزاد ولي‌زاده، با اشاره به دخالت صنايع دخاني در سياستگذاري‌هاي حوزه سلامت، گفت: ماده 5.3 کنوانسيون کنترل دخانيات کشورها را ملزم مي‌کند که مانع دخالت صنايع دخاني در سياستگذاري‌هاي مربوط به سلامت شوند. آنها بايد از اين حوزه دور نگهداشته شوند، اما صنايع دخاني ما در سياستگذاري دخالت مي‌کنند. اين کار اشتباه محض و مغاير با تعهدات بين المللي و اهداف عاليه ايران براي ارتقاي سلامت مردم است. ما مي‌خواهيم تا سال 1404 رتبه يک منطقه را در زمينه شاخص‌هاي سلامت به دست آوريم، اما با اين سياستگذاري‌ها و جلوگيري از افزايش ماليات سيگار، دستاوردهاي خود را نابود مي‌کنيم.

وي درباره ادعاي افزايش قاچاق به دليل افزايش ماليات سيگار نيز توضيح داد و گفت: سازمان جهاني بهداشت سال‌ها روي اين موضوع کار کرده و نتايجي که به دست آورده، مخالف اين ادعاست. باتوجه به مطالعه‌اي که اين سازمان در اين زمينه و در 76 کشور دنيا انجام داده، مشخص شده که افزايش ماليات نه تنها باعث افزايش قاچاق نشده، بلکه کاهش مصرف و افزايش درآمد دولت‌ها را به دنبال داشته‌ است.

مسئول دبيرخانه ستاد کشوري کنترل دخانيات تاکيد کرد: اين موضوع ادعايي است که صنايع دخاني سال‌هاست از آن سوءاستفاده مي‌کنند تا مسئولان را مجاب کنند که وضع مالياتِ بيشتر، باعث افزايش قاچاق مي‌شود و با اين بهانه جلوي اين سياست کليدي کاهش تقاضا را بگيرند. سازمان جهاني بهداشت اعلام کرده که افزايش ماليات مهم‌ترين ابزار کاهش مصرف دخانيات است. ما نيز در سطح بين‌المللي متعهد شده‌ايم که مصرف دخانيات تا سال 1404، 30 درصد کاهش پيدا کند.

ايران؛ کشوري که ماليات ويژه‌اي براي دخانيات ندارد

ولي‌زاده همچنين تصريح کرد: در حال حاضر بر اساس قيمت خرده فروشي، کمتر از 10 درصد ماليات از دخانيات دريافت مي‌شود. ايران تنها کشوري است که ماليات ويژه‌اي براي دخانيات وضع نکرده است. در بودجه 95 بر اساس بند ب ماده 69 قانون الحاق، ماليات ويژه‌اي براي دخانيات وضع کرديم، اما در سال 96 اين بند اجرا نشد. طبق بند پ ماده 73 قانون برنامه توسعه ششم، اجراي اين بند جزو مواردي است که بايد اجرا شود. اما تلاش صنايعي که در ايران سرمايه‌گذاري کرده‌اند و رقابت صنايع بين‌المللي با صنايع داخلي، مانع افزايش ماليات دخانيات مي‌شود.

وي با اشاره به تاثير افزايش قيمت محصول دخاني، بر کاهش مرگ و مير و بيماري و از دست ندادن بهره‌وري، بيان کرد: براي تاييد اين موارد مستندات زيادي وجود دارد، اما با توجيه افزايش قاچاق، کنار گذاشته مي‌شوند. ايران کشوري است که بين 200 کشور جهان، اقدامات بزرگي براي کاهش بيماري‌هاي غيرواگير انجام داده است. 76 درصد علل مرگ‌ومير در ايران ناشي از بيماري‌هاي غيرواگير است که يکي از مهم‌ترين عوامل آن مصرف دخانيات است. ما متعهد شده‌ايم که تا سال 1404، 25 درصد از بار اين بيماري‌ها را کاهش دهيم.

توليدکنندگان از افزايش ماليات دخانيات آسيب نمي‌بينند

ولي‌زاده افزود: در حال حاضر يکي از مهم‌ترين عواملي که ما را در اين زمينه ضعيف مي‌کند، ماليات دخانيات است. دبير کل سازمان جهاني بهداشت طي نامه‌اي به ايران اعلام کرده‌ است که ما با وجود همه دستاوردهايي که داشته‌ايم، ماليات بسيار پاييني براي دخانيات وضع کرده‌ايم. تمام اميد ما اين است که نمايندگان به نگراني‌هاي حوزه سلامت نسبت به صنعت، توجه داشته باشند؛ صنعتي که بابت توليد محصولات دخاني، باعث مرگ يک نفر از ميان هر دو مصرف کننده در سنين بهره‌وري مي‌شود.

مسئول دبيرخانه ستاد کشوري کنترل دخانيات ضمن رد آسيب به صنايع دخاني در صورت افزايش ماليات، تصريح کرد: در اين تصميم توليدکننده هدف قرار داده نشده است. آنها مي‌توانند از حلقه بعدي خود، يعني توزيع‌کننده اين ماليات را دريافت کنند؛ در نتيجه هيچ فشاري به توليد کننده وارد نمي‌شود و اين نگراني بيهوده است. در حال حاضر متوسط قيمت سيگار در ايران کمتر از نيم دلار است. قيمت تمام شده توليد سيگار با قيمت خرده فروشي آن حداقل دو برابر تفاوت دارد. از اين فاصله که گاهي بيشتر نيز مي‌شود، برخي دلال‌ها سود مي‌برند، بدون اينکه مالياتي به حساب دولت واريز شود.

وي تاکيد کرد: به دليل وجود اين حلقه‌هاي واسطه و تلاش آنها براي تامين شدن حاشيه سود خود، سعي مي‌شود که قيمت تمام شده توليد، هميشه پايين بماند. علاوه بر آن افزايش ماليات دخانيات روي کاهش مصرف تاثيرگذار است و آنها نگران از دست دادن مشتريان خود هستند. اگر 60 تا 70 درصد قيمت خرده فروشي ماليات دريافت شود، حدود 12 هزار ميليارد تومان درآمد براي دولت ايجاد مي‌شود.

سود سالانه پنج هزار ميلياري براي صنايع دخاني

مسئول دبيرخانه ستاد کنترل دخانيات با تاکيد بر اينکه سود کمپاني‌هاي توليد کننده دخانيات با وجود مصرف‌کنندگان، تامين شده است، افزود: ساليانه حدود 10 هزار ميليارد تومان دخانيات در کشور مصرف مي‌شود که بيش از پنج هزار ميليارد تومان آن به اين صنايع مي‌رسد. ما عضو کنوانسيون کنترل دخانيات هستيم که در سال 84 در مجلس تصويب شد. علاوه بر آن در قانون جامع کنترل دخانيات نيز که درسال 85 در مجلس تصويب شد، افزايش قيمت محصولات دخاني به صورت ساليانه از طريق افزايش ماليات مورد توجه قرار گرفت. در سال 93 نيز طبق بند «ب ماده 69» قانون الحاق به دولت اجازه داده شد که براي ارتقاي سلامت و کاهش استعمال دخانيات بر خرده فروشي دخانيات، ماليات وضع کند.

صنعتي که در اوج تحريم در ايران سرمايه‌گذاري کرد

وي با انتقاد از دخالت صنايع دخاني در سياستگذاري‌هاي حوزه سلامت، تصريح کرد: متاسفانه آنقدر که نگراني درباره افزايش قيمت سيگار وجود دارد شايد نگراني درباره افزايش قيمت ساير کالاهاي مورد نياز و اساسي نباشد. بايد به صورت جدي وارد اين ماجرا شويم و اجازه ندهيم صنعتي که در اوج تحريم در ايران سرمايه‌گذاري کرده، به افزايش قيمت محصولات دخاني واکنش نشان دهد.

پيشنهاد افزايش 20 تا 25 درصدي براي ماليات دخانيات

ولي‌زاده پيشنهاد وزارت بهداشت براي افزايش ماليات دخانيات را 20 تا 25 درصد قيمت خرده فروشي اعلام کرد و گفت: سازمان جهاني بهداشت 70 درصد قيمت خرده فروشي را به عنوان نرخ موثر مالياتي براي کاهش مصرف اعلام کرده است. توصيه اين سازمان و تجربه دنيا مي‌گويد که بين برندهايي که در يک کشور مصرف مي‌شوند، نبايد از نظر مالياتي تغيير و اختلافي وجود داشته باشد. در اين صورت قيمت برخي محصولات به ناگاه بالا مي‌رود و قيمت ساير محصولات نيز يا کم نمي‌شود يا به ميزان کمي افزايش پيدا مي‌کند، در نتيجه اختلافي که بين اين دو گروه ايجاد مي‌شود، مصرف کنندگاني که از برند خاصي مصرف مي‌کردند، با افزايش ناگهاني قيمت به سمت محصولاتي مي‌روند که قيمت کمتري دارند.

وي ادامه داد: توصيه مي‌شود که حتما کف مالياتي براي دخانيات تعيين شود تا قيمت‌ها از سطح معيني پايين‌تر نيايد. ساختار مالياتي در ايران استاندارد نيست؛ به همين دليل فعلا از ظرفيت‌هاي قانوني براي رسيدن به اين هدف استفاده مي‌کنيم تا بتوانيم در گام‌هاي بعدي با استفاده از روش‌هاي ديگري مانند قانون ارزش افزوده به اين استاندارد بين‌المللي برسيم.

منبع: isna.ir