بزرگنمايي:

چه خبر -

هليا آبادي در روزنامه شرق نوشت: در کمتر از چند ثانيه جان بيش از ٣٠٠ نفر گرفته شد و بيش از سه هزار نفر مجروح شدند و خانه‌هاي بيش از ٧٠ هزار نفر هنوز در دسترس نيست و ١٨٠ ميليون نفر به تعبيري اين تکان‌ها و لرزه‌ها را که ٣٠ برابر زلزله مهيب بم بود، حس کردند؛ از سليمانيه عراق، کويت و ترکيه تا تهران، تبريز، اروميه، ايلام و کرمانشاه. اما آنجا که بيشتر از همه داغ ديد سرپل ذهاب بود که هنوز زخم‌هاي جنگ در آن بهبود نيافته است. تعداد کشته‌ها، آسيب‌ديده‌ها و بي‌خانمان‌ها هنوز مشخص نشده است. وزير کشور و بهداشت به آن‌سو روان شده‌اند و رئيس‌جمهور نيز امروز مي‌رود. اما دراين‌ميان واکنش مردم تفاوت‌هايي با زلزله‌هاي قبلي داشت.
١- حضور زائران ايراني: درحالي که زائران ايراني کربلا درحال بازگشت از عراق و مرزهاي غربي بودند، اين زلزله رخ داد. آنان که سوار هواپيما شدند و آمدند نگراني خانواده‌هايشان کمتر شد، اما آنان که در کرمانشاه و ديگر مرزها ساکن هستند و در حال آمدن، از قطعي آب و برق و گاز در ساعات اوليه خبر دادند. از اينکه خطوط تلفني دچار مشکل شده بود. درواقع شايد حضور هم‌زمان اين همه فاميل دور و نزديک در آن شهر، سبب شد سرعت اطلاع‌رساني افزايش يابد.
٢- مطالبه‌گري و انتشار اخبار دقيق از محل حادثه: با کمک شبکه‌هاي اجتماعي خيلي زود خبرهاي دقيق، نه از نوع شايعه، بلکه همراه با عکس و فيلم از ساکنان مناطق زلزله‌زده منتشر شد. اين اخبار، عکس‌ها و اطلاعات شبکه‌هاي اجتماعي با هشتگ‌هاي #زلزله و # کرمانشاه منتشر مي‌شد؛ مردماني که در شب سرد در پارک‌ها، خيابان‌ها، ماشين‌ها و چادرها با امکانات کم خوابيده بودند، يا عکس بيمارستان فروريخته و دکل برق واژگون‌شده. هرچند در ابتدا مرکز زلزله سليمانيه عراق اعلام شد، اما بعدتر به طور دقيق درباره اين زلزله ٧,٣ريشتري اطلاعاتي منتشر شد درعين‌حال امکان مطالبه‌گري را افزايش مي‌دهد؛ مثلا وقتي وزير ارتباطات قول داد به‌سرعت تلفن‌هاي همراه وصل شود و نشد يا وقتي که قرار شد هزينه رايگان شود و نشد و... .
٣- سرعت اخبار غيررسمي: هرچند شبکه خبر سعي مي‌کرد با انتشار گزارش‌هايي از محل حادثه و تلفن با مسئولان ارشد کشور نظير فرمانده نيروي زميني، مدير روابط‌عمومي سپاه، مسئول ستاد حوادث غيرمترقبه، گزارش از جلسه ستاد بحران با حضور وزير کشور و تأکيد مکرر مسئولان بر پيگيري اخبار از طريق شبکه‌هاي صداوسيما و منابع رسمي، هدايت افکار عمومي را برعهده بگيرد. اما اين بار شبکه‌هاي اجتماعي بودند که خيلي زود، نحوه پناه‌گرفتن در زلزله، کمک به مردم آسيب‌ديده و حتي جزئيات از محل حادثه را به اطلاع رساندند.
٤- تسليت در شبکه‌هاي اجتماعي: مقام‌هاي رسمي نظير سفير آلمان يا نماينده سازمان ملل در ايران و... ابتدا در شبکه‌هاي اجتماعي به همدردي با مردم ايران پرداختند. البته به اين افراد ستاره‌ها را نيز بايد اضافه کرد. البته همدردي و تسليت‌گويي بين مردم هم در شبکه‌هاي اجتماعي از اضطراب و غمشان اندکي مي‌کاست.
٥- شوخي، شايعه: اظهارنظرهايي که با شبهه همراه بود ناخودآگاه در اين فضاي بحراني رخ مي‌داد. بازهم بسياري بودند که با اين مصيبت مهيب شوخي و مزه‌پراکني کردند و در مدت کوتاهي شبکه‌هاي اجتماعي از اين سخنان پر شد. بازهم عده‌اي بودند که به ياد بقيه آوردند که فضاي رسانه‌اي چندان آمادگي فعاليت مناسب در بحران را ندارد. انتشار صحبت‌هايي که از خرافه.... نشئت مي‌گرفت مطرح شد؛ يا انتشار عکس نرخ بليت پرواز تهران – کرمانشاه که با قيمت ٩٠‌ ميليون ريال در شبکه‌ها که البته قيمت بليت‌هاي ساعات و روزهاي ديگر بين ٣٧٥ هزار تومان تا ١٣٠ هزار تومان نوسان داشت.
٦- ابتکار: اين بار افرادي بودند که مبتکرانه رهنمود و همکاري‌هايي براي ياري‌رساني به مردم در پيش گرفتند، مثل يک شرکت که مي‌خواهد به طور رايگان وسايل را به کرمانشاه ببرد.
٧- زنان: عکس‌هايي که از اين فاجعه ملي منتشر شد نقش مؤثر زنان را يادآوري کرد چه عکس‌هاي يک خانم‌دکتر، چه زني که بر تلي از آوار سوگواري مي‌کند يا زني ديگر که بر مرگ عزيزش بر تخت بيمارستان مي‌گريد.

منبع: روزنامه شرق