بزرگنمايي:

چه خبر - دختران ايراني در شبکه‌هاي اجتماعي

چند سالي است استفاده از شبکه‌‌ جهاني اينترنت در جامعه‌ ما افزايش يافته است. تعداد کاربران اينترنت ايران در سال 95 حدود 23/53 درصد جمعيت کشور برابر با 42 ميليون و 544 هزار و 753 نفر بوده است. اين ميزان نسبت به سال 94 رشد 5/17 درصدي داشته است.مقدار قابل‌توجهي از اين جمعيت را زنان و دختران تشکيل مي‌دهند و در آخرين سرشماري در سال نود41 درصد کاربران اينترنت را زنان تشکيل مي‌دهند و دليل فزوني تعداد آقايان بر خانم‌ها آن است که مردان بيش از زنان شاغل هستند و دسترسي آنان به اينترنت در محيط کار آسان‌تر است؛ در غير اين صورت ميزان‌استفاده دختران، پسران دانشجو و جوان که بيشترين جمعيت کاربران‌اينترنتي را تشکيل مي‌دهند، يکسان است. اينترنت براي زنان امروز جامعه فرصتي است که مي‌توانند فارغ از موانع و محدوديت‌هايي که قبلا در جامعه داشته‌اند، به فعاليت بپردازند و با افراد ديگر تعامل داشته باشند.
مسائلي مانند بعضي محدوديت‌هاي خانواده‌ها براي ارتباطات فرزندان دختر، ديد عرفي جامعه بر فعاليت و ارتباطات دختران‌جوان و اخلاقيات اکثر دختران کشورمان در جامعه، تاثيرگذاري زيادي بر روابط‌اجتماعي زنان‌جوان در دنياي‌حقيقي دارد که اين محدوديت‌ها و رعايت کردن‌ها، فارغ از بحث خوب يا بد بودنشان، در محيط اينترنت کم رنگ‌تر است و همين شايد يکي از دلايل روي آوردن زنان جوان به شبکه‌هاي‌اجتماعي باشد. در سال‌هاي اخير، کاربران‌اينترنت رويکرد ورغبت بيشتري به فعاليت در شبکه‌هاي‌اجتماعي داشته‌اند که دليل بالا، بدون در نظر گرفتن بحث جنسيتي‌اش، يکي از دلايل اين فزوني است.
حال اين مساله که چه سنخ و گروه‌هايي از زنان جامعه در اين شبکه‌ها فعاليت مي‌کنند سوال مطرح در اين نوشته است . صدها شبکه‌اجتماعي با زبان‌هاي متنوع براي کاربران کشورهاي مختلف در اينترنت فعاليت مي‌کنند. کاربردها و قابليت‌هاي شبکه‌هاي‌اجتماعي بسيار متنوع است و اين سايت ها تمايل دارند حداکثر ميزان نياز آنلاين کاربران خود را برآورده کنند.
کاربران شبکه‌هاي‌اجتماعي مي توانند در اين سايت‌ها صفحات و پروفايل‌هاي شخصي براي خودشان ايجاد کنند، شبکه‌اي مجازي از دوستانشان پديد آورند، آنها مي توانند همانند فضايي که وبلاگ‌ها و ميکروبلاگ‌ها در اختيارشان قرار مي‌دهند يادداشت‌هاي کوتاه و بلندشان را منتشر کنند، عکس، صدا و ويدئوهاي شخصي شان را آپلود کنند، از آخرين اخبار و رويدادها در حوزه‌هاي مختلف آگاه شوند، در صفحات هواداري و اتاق هاي گفت وگوي متنوع عضو شوند و قابليت هاي فراوان ديگري که ممکن است هر شبکه اجتماعي براي کاربرانش فراهم کند. اما استفاده‌ي کاربران از اين امکانات متفاوت است.
زنان و شبکه هاي اجتماعي
حضور زنان ايراني در شبکه‌هاي اجتماعي را مي‌توان اينگونه بررسي کرد:
کاربران ماهر: اين گروه از زنان جزو فعال‌ترين و حرفه‌اي‌ترين کاربران شبکه‌هاي اجتماعي هستند که ميانگين سني آنها را مي‌توان 27 سال تخمين زد. اکثريت آنها پيشينه 10ساله فعاليت در فضاي مجازي و اداره کردن وبلاگ‌هاي شخصي را دارند. ارتباط برقرار کردن با افراد جديد و نوع کار کردن با شبکه‌ها براي آنها آسان است و در زمان کمي اين موارد را مي‌آموزند. اين گروه از کاربران در هرجايي از جمله خانه و محل کار و حتي خيابان و سفر به شبکه‌هاي اجتماعي متصل مي‌شوند. شايد بتوان گفت نوع فعاليت آنها گاها براي کاربران جديد و تازه فعال به عنوان الگو مطرح مي‌شود.
کاربران فراغتي: گروه ديگري از کاربران شبکه‌هاي اجتماعي هستند که نسبتا استفاده کمتري از سايرين دارند. آنها اغلب از طرف دوستان، اعضاي خانواده، همکاران و يا ساير آشنايان به شبکه‌هاي اجتماعي دعوت شده‌اند. نوع فعاليت منفعلانه‌اي در شبکه‌ها دارند و توليد اطلاعات کمتري دارند و بيشتر خواننده و دريافت‌کننده اطلاعات هستند. ارتباط برقرار کردن با افراد و يادگيري چگونگي کار کردن و فعاليت در شبکه‌ها براي آنها، با تاخير و صرف زمان قابل توجهي است. اغلب تمايل دارند با دوستان و اعضاي خانواده‌شان در ارتباط باشند. گروه ديگر کساني هستند که استفاده‌اي تفنني از شبکه‌هاي اجتماعي دارند و مي‌توان آن‌ها را «کاربران به‌دنبال سرگرمي» ناميد.
براي اين گروه از کاربران، شبکه‌هاي اجتماعي تبديل به بخشي از زندگي آنها شده است و هر روز به اين سايت‌ها مراجعه مي‌کنند. سرگرمي و تعامل با دوستان دو انگيزه اصلي آنها براي مراجعه روزانه به شبکه‌هاي اجتماعي هستند. در تماس بودن با دوستان و خانواده دليل اصلي آنها براي پيوستن به اين شبکه‌هاست. بخشي از اين گروه از کاربران به‌تدريج و با آشناشدن با فضاي اين سايت‌ها، آنها را براي مقاصد کاري نيز به‌کار مي‌گيرند تا کم‌کم به گروه «کاربران ماهر» بپيوندند. گروه چهارم از تقسيم‌بندي پژوهش فوق‌الذکر که «کاربران تجاري» ناميده مي‌شوند در بين کاربران زن ايراني شبکه‌هاي اجتماعي کمتر ديده شده‌اند.
تقسيم‌بندي اوليه کاربران زن در اينترنت
از منظر ديگر، در يک ديد کلي و تقسيم‌بندي اوليه کاربران زن در اينترنت و به ويژه شبکه‌هاي اجتماعي را مي‌توان از نظر سني، تحصيلاتي و شغلي تفکيک و تقسيم‌بندي کرد. فصل ومحور مشترک بين تمام اين گروه‌ها و تقسيم بندي‌ها فرصت برابر و يکسان براي فعاليت در اينترنت است زيرا اينترنت يک بستر مجازي است که هيچ محدوديتي براي فعاليت در آن و شبکه‌ها و سايت‌هايش وجود ندارد. استفاده از رايانه و اينترنت براي بيشتر زنان کاربر آن کمتر جنبه‌ شغلي و کاري دارد و بسياري از زنان از اين موقعيت براي پر کردن اوقات فراغتشان استفاده مي‌کنند و شبکه‌هاي اجتماعي نقش پررنگي در اين زمينه دارند. زنان شاغل نيز وقتي که در شبکه‌هاي اجتماعي مي گذرانند، براي کار و شغلشان نيست و زمان‌هاي تفريح و استراحتشان در بين کار را اختصاص به فعاليت در شبکه‌هاي اجتماعي مي دهند. در فروم‌هايي مانند ني‌ني‌سايت، مامي‌سايت، نوعروس که نوعي از شبکه‌هاي اجتماعي تخصصي هستند، شاهد حضور فعال مادران و زنان خانه‌داري هستيم که براي امور منزل مانند خانه‌داري، همسرداري، اطلاعات بهداشتي و سلامت، آموزش ورزش هاي مناسب، آموزش‌هاي مربوط به دوران بارداري و تربيت فرزند، مديريت مصرف و مديريت فکري و فرهنگي در خانواده، مشاوره در موضوعات مختلف خانوادگي، تربيت فرزند، سلامت و... همچنين اطلاعات ديگري نه از نظر نقش و وظيفه زنانه بلکه علايق خاص زنان که در حيطه هنر مي‌گنجد؛ مانند آشپزي، هنرهاي خانگي، خياطي، بافتني، پرورش گل و گياه و در کنار هم جمع شده‌اند و تجارب و فعاليت‌هاي شخصي‌شان در اين زمينه‌ها را به اشتراک مي‌گذارند.
بر اساس مشاهدات اکثر زنان حاضر در اين فروم‌ها دختران جوان و تازه ازدواج کرده يا مادران جوان هستند و در اين شبکه‌ها به دنبال اشتراک‌گذاري هنرها و فعاليت‌هاي خود و افزايش اطلاعات خود در زمينه‌هايي که ذکر شد هستند. اين رويکرد و فعاليت گرچه حسن‌هايي مانند انتقال تجارب و بالا رفتن اطلاعات را دارد، اما مشکلاتي مانند چشم‌وهم چشمي و حسادت که در فضاي حقيقي نيز در بين بعضي از خانم‌ها وجود دارد، به فضاي مجازي هم منتقل کرده است. در شبکه‌هاي اجتماعي عمومي که کارکرد عام و غيرتخصصي دارند مانند فيسبوک، کلوب و گوگل‌پلاس شاهد حضور زنان بيشتري هستيم که در موضوعات مختلف و مورد علاقه‌ خود به تبادل اطلاعات و افکار مي‌پردازند.
زناني که اينترنت جزو زندگي آنهاست
هرساله به تعداد زناني که اينترنت بخش مهمي از برنامه‌ روزانه و زندگي آنها شده افزوده مي‌شود. اين زنان هر روز را با چرخيدن در صفحات و شبکه‌هاي مجازي مي‌گذرانند و نگاه آنها به تکنولوژي مانند اينترنت، نگاهي علمي و کاربري نيست. اينترنت براي آنها به منزله سرگرمي ارزان‌قيمتي است که مي‌توانند به وسيله آن دمي از روز را بياسايند و از سختي و فشار فعاليت‌هاي روزانه در محيط کار يا خانه فرار کنند. بنابراين با يک برنامه‌ريزي درست و فرهنگسازي مي‌توان استفاده آنها از اينترنت را هدفمندسازي و به حرکت آنها در فضاي مجازي جهت‌دهي کرد.

منبع: روزنامه آرمان