بزرگنمايي:

چه خبر - چگونه و در چه مواردي به کودک بگوييم نه؟

به احتمال زياد شما هم بارها و بارها با لجبازي‌هاي کودکان مواجه شده‌ايد؛ بچه‌هايي که هيچ توجهي به حرف‌هاي ديگران نمي‌کنند و فقط با جيغ و داد و گريه مي‌خواهند توجه اطرافيان را به خود جلب کنند. در اين هنگام والدين بايد بدانند کودکان معمولا با شنيدن واژه نه و در واقع مخالفت با خواسته‌هايشان واکنش منفي نشان مي‌دهند.
در واقع گفتن بيش از حد نه به کودکان باعث مي‌شود اين کلمه اثر بخشي و تاثير واقعي خود را از دست بدهد. يعني چيزي که بيشتر از هر چيز لازم است داشتن قاطعيت پدر و مادرهاست؛ به گونه‌اي که بچه‌ها از آنها حرف شنوي داشته باشند. ولي در عين حال نيز ترسي در ميان نباشد. چون اگر بچه‌ها از روي ترس مجبور به حرف شنوي از والدينشان بشوند هميشه دنبال فرصتي هستند که بالاخره آن گونه که خودشان مي‌خواهند رفتار کنند. بنابراين والدين بايد راه‌هاي بهتري براي به کار بردن محدوديت‌هاي منطقي براي فرزندان خود پيدا کنند. در اين خصوص با دکتر زهرا رمضانخاني، روان‌شناس و مشاور گفت‌وگو کرده‌ايم.

والدين بايد توجه داشته باشند از همان سال‌هاي نخست کودکي حد و مرزها را براي فرزندان خود کاملا مشخص و در واقع قوانيني را براي آنها وضع کنند. البته پدر و مادر بايد حتما در اين خصوص با همديگر هماهنگ باشند. مثلا اگر پدر به هر دليلي به فرزندش اجازه نمي‌دهد در ساعت خاصي تلويزيون تماشا کند مادر به هيچ وجه نبايد با وساطت و از سر دلسوزي پدر را از تصميمش منصرف کند. چنين اتفاقي باعث مي‌شود فرزند شما روي قاطعيت شما حساب نکند.
والدين بايد به طور مستقيم به بچه‌ها نه بگويند و حتي گاهي با بيان جملاتي به آنها دستور هم بدهند. اگر مادر در مواقع لازم و ضروري و به طور جدي و محکم؛ اما قاطعانه و با محبت به فرزندان خود نه بگويد و با آنها مخالفت کند هيچ‌گونه آسيبي به شخصيت فرزندانشان وارد نمي‌شود؛ بلکه کودکان به مرور زمان با اين محدوديت‌ها آشنا خواهند شد و بتدريج به پيروي از قوانين خانه عادت خواهند کرد.

بچه‌هايي که هرگز با آنها مخالفت نشده يا «نه» نشنيده باشند، لوس مي‌شوند و اغلب در بزرگسالي دچار مشکل خواهند شد. چون فکر مي‌کنند همه بايد مطابق ميل آنها رفتار کنند، اما وقتي خلافش را مي‌بينند يا مي‌شنوند دلخور، افسرده و گوشه‌گير مي‌شوند. بنابراين والدين بايد به کودکان ياد بدهند که هر جا قانون خاص خود را دارد و قرار نيست هميشه همه چيز مطابق ميل ما پيش برود. بنابراين بايد به خواست ديگران احترام بگذاريم. البته هميشه هم نبايد با خواسته‌هاي معقول فرزندان خود مخالفت کنيم. زيرا در اين صورت هم ممکن است دچار سرخوردگي، کم توجهي و نااميدي بشوند.
بهتر است والدين علت مخالفت خود را به زبان ساده و قابل فهم براي فرزندانشان توضيح دهند. البته بايد قبول کرد که معمولا درک چنين دلايلي براي کودکان چندان آسان نيست و مدتي طول خواهد کشيد، اما با گذشت زمان حتما اثر بخش خواهد بود.

هنگامي که کودک درون اتاق مشغول توپ بازي است والدين مي‌توانند به جاي گفتن اين که: «نه، اتاق جاي توپ بازي نيست» به او بگويند: «در اتاق مي‌توني فقط توپ رو قل بدي روي زمين. چون اگر پرتابش کني وسايل مي‌شکنند. ولي وقتي بيرون رفتي مي‌توني هر جور دوست داري بازي کني؟ حالا دوست داري کجا بازي کني؟». با بيان اين جملات کودکان احساس مي‌کنند خودشان حق انتخاب دارند و مي‌توانند شرايط را کنترل کنند.

اگر احساس مي‌کنيد فرزندتان در موقعيتي قرار گرفته که بايد به او نه بگوييد، از قبل او را آماده شنيدن نه کنيد. مثلا اگر مي‌خواهيد با فرزندتان به مغازه اسباب‌بازي‌ فروشي برويد و براي دوستش کادوي تولد بخريد و مي‌دانيد با درخواست‌هاي مکرر او در مغازه مواجه خواهيد شد، از قبل او را آماده شنيدن، نه کنيد. به جاي اين‌که مرتب در مغازه بگوييد: «نه، نمي‌تونم اين اسباب بازي رو براي تو بخرم» بهتراست قبل از وارد شدن به مغازه به او بگوييد: «امروز مي‌خواهيم براي دوستت اسباب‌بازي بخريم، نه براي تو.پس يادت باشه براي دوستت اسباب‌بازي انتخاب کني، نه براي خودت». به اين ترتيب کودک با آمادگي بيشتري براي شنيدن نه با شما وارد مغازه خواهد شد.
بعضي بچه‌ها به هيچ عنوان زير بار صحبت‌هاي والدين نمي‌روند و آنقدر خواسته خود را تکرار مي‌کنند تا والدين خسته شوند. هرگز در مقابل اين گونه پافشاري‌هاي کودک نظرتان را عوض نکنيد. انعطاف‌پذير باشيد، ولي با پافشاري‌هاي غيرمنطقي او تسليم نشويد. به اين ترتيب فرزندتان هم ياد مي‌گيرد هيچ وقت نمي‌تواند با اعمال زورحرفش را به کرسي بنشاند.

وقتي پدر و مادري توانايي برآورده کردن نياز فرزند خود را ندارند بايد رفتاري همدلانه با او داشته باشند. هرگز نبايد خود را نسبت به خواسته‌هاي کودک بي‌تفاوت نشان بدهند. وقتي فرزند شما احساس کند پدر و مادرش براي خواسته‌هايش ارزش قائل مي‌شود آرامش و احساس اطمينان بيشتري خواهد داشت.

منبع : چهارديواري جام جم