بزرگنمايي:

چه خبر - سنگ مثانه، علائم، علل، تشخيص و درمان

به گزارش مايو کلينيک، علائم و نشانه هاي گوناگوني براي اين سنگ ها وجود دارند، اعم از درد هاي شديد شکمي يا مشاهده خون در ادرار. جالب است بدانيد که بعضي از اوقات نيز، سنگ هاي مثانه هيچ نشانه اي از خود بروز نمي دهند.

سنگ هاي کوچک مثانه معمولا بدون درمان دفع مي شوند، هر چند بعضي از آنها نياز به درمان دارويي يا جراحي دارند. در صورت عدم درمان، سنگ هاي مثانه مي توانند منجر به بروز عفونت شوند.

سنگ هاي مثانه در کشورهاي در حال توسعه، در کودکان بسيار شايع است، معمولا به خاطر کمبود آب، عفونت، ناهنجاري هاي دستگاه ادرار، و رژيم غذايي با پروتئين ناچيز. در سوي مقابل، در کشورهاي توسعه يافته سنگ هاي مثانه بيشتر در بزرگسالان ايجاد مي شوند.

علائم داشتن سنگ مثانه

بعضي از اوقات، سنگ هاي مثانه – حتي انواع بزرگ آن – هيچ مشکلي ايجاد نمي کنند. اما در صورتيکه آنها ديواره مثانه را تحريک کنند يا مانع جريان ادرار شوند، علائم زير ظاهر مي شوند:

· درد هاي زير شکمي

· در مردان، احساس درد در آلت تناسلي يا بيضه ها

· تکرر ادرار

· سخت ادرار کردن يا منقطع شدن جريان ادرار

· مشاهده خون در ادرار

· ادرار تيره رنگ

علل پيدايش سنگ مثانه

سنگ هاي مثانه در اغلب موارد زماني به وجود مي آيند که مثانه شما به خوبي تخليه نمي شود، و در نيجه به مرور زمان ادرار تبديل به حجم هاي کريستالي مي شود. همچنين برخي از عفونت ها نيز مي توانند منجر به پيدايش سنگ مثانه شوند. همينطور هر جسم خارجي که در مثانه وجود داشته باشد، تبديل به سنگ مثانه مي شود.

شايع ترين شرايطي که باعث ايجاد سنگ مثانه مي شوند، به قرار زير هستند:

· بزرگ شدن غده پروستات: بزرگ شدن پروستات در مردان، مي تواند مانع جريان ادرار شده و در نتيجه از تخليه راحت مثانه جلوگيري مي کند.

· اعصاب آسيب ديده(مثانه نوروژنيک): به طور معمول، پيام هاي مغز توسط اعصاب به ماهيچه هاي مثانه منتقل مي شوند، اين پيام ها به ماهيچه هاي مثانه دستور مي دهند که چه زماني سفت شوند و چه زماني آزاد شوند. اگر اين اعصاب به هر دليلي آسيب ببينند – در اثر سکته، آسيب نخاعي، يا ديگر مشکلات سلامتي – مثانه شما قادر به تخليه کامل خود نيست.

ديگر مواردي که مي توانند از علل پيدايش سنگ مثانه برشمرده شوند، به قرار زير هستند:

· التهاب مثانه: بعضي اوقات التهاب مثانه بر اثر عفونت دستگاه ادراري يا پرتو درماني بر روي لگن به وجود مي آيد. اين عفونت مي تواند از دلايل ايجاد سنگ مثانه باشد.

· دستگاه هاي پزشکي: استفاده از سوند ادراري مي تواند از ديگر دلايل ايجاد سنگ مثانه باشد. به طور کلي هر جسم خارجي که به ناگهان سر از مثانه در بياورد – مانند استنت مجاري ادراري يا وسايل جلوگيري از بارداري – مي تواند باعث ايجاد سنگ مثانه شود.

· سنگ هاي کليه: سنگ هايي که در کليه شکل مي گيرند با سنگ هاي مثانه متفاوت هستند. آنها به اشکال متفاوتي بزرگ مي شوند. اما سنگ هاي کوچک کليه ممکن است که از راه ميزناي(حالب) به درون مثانه وارد شوند و در صورتيکه دفع نشوند، به مرور زمان به سنگ هاي مثانه تبديل شوند.

عوارض جانبي سنگ مثانه

سنگ هاي مثانه در صورت دفع نشدن – حتي آن سنگ هايي که هيچ علائمي از خود بروز نمي دهند – عوارض جانبي خود را ايجاد مي کنند، مانند:

· اختلال مزمن مثانه: عدم درمان سنگ مثانه منجر به بروز مشکلات دراز مدت ادراري مي شود، مانند تکرر ادرار يا احساس درد در دفع ادرار. همچنين اين احتمال نيز وجود دارد که سنگ هاي مثانه با قرار گرفتن بر سر راه خروجي ادرار و بستن مجراي ادرار، مانع از دفع آن شوند.

· عفونت هاي دستگاه ادراري: سنگ هاي مثانه مي توانند منجر به عفونت هاي باکتريايي در دستگاه ادرار شوند.

تشخيص سنگ مثانه

تشخيص سنگ هاي مثانه شامل روش هاي زير است:

· آزمايش فيزيکي: دکتر زير شکم شما را لمس مي کند تا متوجه ورم احتمالي مثانه شما شود. همچنين ممکن است که با انجام آزمايش راست روده، اندازه پروستات شما را چک کند. همچنين شما بايستي که تمام مشکلات ادراري خود را با دکتر در ميان بگذاريد.

· بررسي ادرار شما: يک نمونه ادراري از شما گرفته مي شود. بر روي اين نمونه در آزمايشگاه مقدار ميکروسکوپي خون، باکتري، و مواد معدني کريستالي محاسبه و مورد بررسي قرار مي گيرد. همچنين در صورت وجود عفونت هاي دستگاه ادراري، اين آزمايش به خوبي آنها را نشان مي دهد.

· برش‌نگاري رايانه‌اي (سي تي اسکن): سي تي اسکن، با استفاده از اشعه ايکس و کامپيوتر، به سرعت بدن شما را اسکن مي کند و تصاوير واضحي از درون بدن شما نمايش مي دهد. سي تي اسکن، قابليت شناسايي تمامي سنگ ها – حتي سنگ هاي کوچک – را دارد و از دقيق ترين آزمايشات براي شناسايي سنگ هاي مثانه به حساب مي آيد.

· سونوگرافي: سونوگرافي نيز از ديگر آزمايشاتي است که مي تواند در تشخيص سنگ هاي مثانه به دکتر شما کمک کند.

· اشعه ايکس: آزمايش اشعه ايکس بر روي کليه ها، ميزناي(حالب)، و مثانه مي تواند به دکتر شما در تشخيص وجود سنگ در دستگاه ادراري کمک کند.

درمان سنگ مثانه

به طور کلي، سنگ هاي مثانه بايد خارج شوند. در مورد سنگ هاي کوچک، پزشکان توصيه مي کنند تا با نوشيدن روزانه آب به مقدار زياد، دفع طبيعي سنگ را راحت تر کنيد. اما از آنجاييکه سنگ هاي مثانه اغلب به خاطر ناتواني در تخليه کامل مثانه ايجاد مي شوند، اين راه حل ممکن است براي دفع سنگ کافي نباشد. در بيشتر موارد، نياز است که سنگ هاي مثانه در آورده شوند.

· شکستن سنگ ها: سنگ هاي مثانه معمولا توسط روشي با نام "سيستوليتولاپاکسي" در آورده مي شوند. بدين منظور يک لوله (سيستوسکوپ) که به سر انتهايي آن يک دوربين وصل شده است، از راه مجراي ادرار به درون مثانه شما فرستاده مي شود تا بتوان سنگ را مشاهده کرد. سپس پزشک توسط ليزر، سونوگرافي، يا يک وسيله مکانيکي سنگ را به تکه هاي کوچکي شکسته و آنها را از مثانه خارج مي کند.

پيش از شروع اين کار، براي عدم احساس درد، پايين تنه شما را بي حس مي کنند (بيهوشي موضعي) يا حتي در بعضي موارد از بيهوشي کامل استفاده مي کنند. از عوارض جانبي اين روش مي توان به عفونت دستگاه اداراي، تب، خراشيدگي مثانه و خونريزي اشاره کرد، هر چند که اين موارد خيلي شايع نيستند. پزشکان معمولا براي جلوگيري از عفونت هاي احتمالي، قبل و بعد از اين عمل به شما آنتي بيوتيک مي دهند.

پس از يک ماه از اين عمل، پزشک مي تواند تاييد کند که ديگر هيچ سنگي در مثانه شما وجود ندارد.

عمل جراحي: در برخي موارد، سنگ هاي بزرگ مثانه يا سنگ هايي که به آساني شکسته نمي شوند، توسط عمل جراحي خارج مي شوند. در اين گونه موارد، پزشک با ايجاد برشي در مثانه شما، به صورت مستقيم سنگ ها را خارج مي کند.

طب جايگزين: هيچ کدام از مطالعات پزشکي تاييد نکرده اند که داروهاي گياهي مي توانند سنگ هاي مثانه را بشکنند، زيرا اين سنگ ها به شدت سخت و محکم هستند.

در نظر داشته باشيد که در رابطه با سنگ هاي مثانه هميشه با دکتر خود مشورت کنيد، زيرا اقدام خودسرانه در مصرف برخي داروها ممکن است که به سلامتي شما آسيب برساند.

منبع: faradeed.ir