بزرگنمايي:

چه خبر - ماجراي اجراي پروژه‌هاي نفتي در بندر جاسک

شرکت پايانه‌هاي نفتي ايران مطالعات مفهومي و مقدماتي طرح استراتژيک احداث پايانه نفت و گاز در غرب شهرستان جاسک را به عنوان يکي از مهمترين پروژه هاي ملي در دست بررسي و اقدام قرار داد. پايانه نفتي جاسک، دومين پايانه بزرگ صادرات نفت ايران است که پرونده آن در دولت يازدهم گشوده شد و قرار است تا سال 1400 به بهره برداري رسمي برسد. با اجراي پروژه‌هاي نفتي در بندر جاسک امکان انتقال روزانه يک ميليون بشکه نفت سنگين از منطقه گوره به منطقه جاسک در استان هرمزگان، پهلوگيري کشتي هاي با ظرفيت 2 ميليون تن و ذخيره سازي 10 ميليون بشکه نفت خام امکان پذير خواهد شد.

ساخت انبار 10 ميليون بشکه‌اي ذخيره‌سازي در پايانه جاسک

در اين راستا، در اواخر  مردادماه سال 1395 حميد شريف رازي، مديرعامل شرکت ملي مهندسي و ساختمان نفت ايران، اعلام کرد با اجراي پروژه پايانه جاسک، نفت خام از اين پايانه به کشورهاي هدف صادر مي شود. بر اين اساس با سرمايه گذاري بخش خصوصي قرار است انبار بزرگ 10 ميليون بشکه اي ذخيره سازي در اين پايانه ساخته شود. البته براساس برنامه ريزي انجام شده براي ساخت 2 پالايشگاه 300 هزار بشکه اي و چند واحد پتروشيمي در اين پايانه برنامه ريزي شده است که اين موضوع به سرمايه گذاري‌هاي مختلف نياز دارد.

تقسيم خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک به چهار گستره

به گفته مرتضي کرمي، قائم مقام مجري طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک و مخازن و تاسيسات نفتي جاسک نيز قرارداد مشاور طراحي بنيادي که در فروردين‌ماه سال 1395 نافذ شده است شامل خدمات طراحي بنيادي خطوط لوله و ايستگاه‌ها، نقشه برداري، ژئوتکنيک، پدافند غيرعامل، مطالعات برق، مطالعات و اخذ مجوزهاي زيست محيطي و ميراث فرهنگي مي شود. نقشه برداري هوايي، نقشه هاي زميني، پلان پروفايل ها، گمانه هاي زمين شناسي، ژئوتکنيک مسير، مطالعات برق مورد نياز ايستگاه ها انجام و مطالعات زيست محيطي در حال اخذ مجوزهاي لازم است.

به گفته وي، براساس راهبرد تدوين شده براي اجراي اين طرح، خط لوله انتقال نفت خام گوره – جاسک به چهار گستره تقسيم شده است. مبدا اين خط در منطقه گوره شهرستان گناوه از استان بوشهر و مقصد اين خط لوله 1000 کيلومتري، منطقه جاسک در شرق استان هرمزگان است. مطالعات طراحي بنيادي 300 کيلومتر ابتداي اين خط در مرحله اول از سوي مشاور تکميل و اسناد مناقصه آماده ارائه به پيمانکاران تاييد صلاحيت شده براي دريافت پيشنهادهاي مالي است و  اجراي گستره هاي 2، 3 و 4 در مرحله ارزيابي پيمانکاران قرار دارد. مخازن ذخيره نفت خام در بندر جاسک با ظرفيت 10 ميليون بشکه از سوي سرمايه گذاران بخش خصوصي احداث خواهد شد. در سال 1394 بيش از 20 سرمايه گذار اعلام آمادگي کردند که بعد از ارزيابي، هشت سرمايه گذار انتخاب شدند و در نهايت چهار سرمايه گذار پيشنهاد مالي ارائه کردند که در مرحله پاياني در آيندهاي نه چندان دور برنده مشخص خواهد شد.به موجب قرارداد سرمايه گذار متعهد مي شود مخازن ذخيره را به ظرفيت 10 ميليون بشکه مطابق با استانداردهاي وزارت نفت احداث و طي يک قرارداد 15 ساله مخازن را به شرکت ملي نفت ايران اجاره دهد. در پايان مدت 15 ساله مالکيت مخازن مذکور به شرکت ملي نفت ايران انتقال خواهد يافت.

 خط لوله از گوره تا جاسک هشت ايستگاه دارد که شامل پنج تلمبه خانه براي پمپاژ نفت خام و دو ايستگاه براي ارسال و دريافت توپک «پيگراني» و يک ايستگاه پاياني براي اندازه گيري است  در اين طرح براي اندازه گيري ميزان نفت خام سبک و سنگين در مبدا «منطقه گوره» و در انتهاي خط لوله در جاسک ايستگاه اندازه گيري احداث خواهد شد. در پايان اين مسير و در مجاورت دريا تاسيسات دريايي شامل «اسکله پشتيباني، تاسيسات اندازه گيري، خطوط لوله زير دريا و سه دستگاه گوي شناور(SPM)» براي صادرات نفت خام احداث مي شود که قابليت صادرات يک ميليون بشکه نفت خام در روز را داشته باشد.

بي نيازي ايران از تنگه هرمز با انتقال نفت خام از گوره به جاسک


چندي پيش نيز محمد سقايي، مجري طرح انتفال نفت خام گوره به جاسک بر اينکه اين يک پروژه استراتژيک و حياتي است، اظهار کرد: انتقال نفت خام از گوره به جاسک يعني اتصال به درياي آزاد که ايران را از تنگه هرمز بي نياز مي‌کند و با اجراي اين پروژه شرق کشور احيا مي‌شود .همچنين با احداث اين خط انتقال در منطقه جاسک و چابهار شرايط به لحاظ زيرساختهاي انرژي، نفت و گاز پتروشيمي و پالايشگاه‌ها و به صنايع تبديلي هموار مي شود که همه اينها نياز به سرمايه گذاري بخش خصوصي دارد.

انجام همزمان فعاليت‌هاي توسعه‌اي احداث پايانه صادراتي نفت خام جاسک

به گفته سقايي، طرح احداث خط لوله به طول 1100 کيلومتر و به قطر 42 اينچ به منظور انتقال يک ميليون بشکه نفت خام در روز از پايانه نفتي گوره (در شمال غرب استان بوشهر) به غرب منطقه جاسک در ساحل درياي عمان انجام مي شود. با توجه به طولاني بودن تحويل خط، به 4 گستره تقسيم شده است. گستره يک 300 کيلومتر، دوم سوم و چهارم تقريبا هر گستره  بين 250 تا 300 کيلومتر در نظر گرفته شده است تا اين 4 گستره انجام شود. بعد از اينکه لوله ها خريداري و ودر سايت پوشش داده شد، 4 گستره اجراي خط و لوله گذاري توسط يک پيمانکار اجرايي خط انجام مي شود. در مجموع، يک پيمانکار براي خريد لوله، 4 پيمانکار براي اجراي خط، يک يا دو پيمانکار براي پمپ استيشن در طول مسير و يک پيمانکار براي تاسيسات دريايي در نظر گرفته شده است تا نفت توليد شده به منطقه جاسک منتقل شود.

به گفته سقايي، به دليل اهميت اين پروژه و نوع نفت انتقالي و عبور نفت از مناطق گرمسير با ميانگين درجه حرارت بالاي 50 درجه در سال، انتخاب جنس لوله‌هاي استفاده شده از اهميت بالايي برخوردار بوده و زمان زيادي به خود اختصاص داده است؛   به طوري که تيمي کارشناسي از استادان دانشگاهي و کارشناسان صنعت نفت در يک برنامه مطالعاتي يک ساله موفق به معرفي جنس لوله مورد نياز شد. فناوري ساخت اين نوع لوله هنوز در کشور بومي نشده بود و بيژن زنگنه نيز تاکيد زيادي بر بومي سازي ساخت اين تجهيزات داشت. سرانجام پس از کشمکش‌هاي فراوان 2 شرکت از بخش خصوصي براي ساخت آن اعلام آمادگي کردند که قرار است در آينده اي نزديک امور مربوط به تهيه اسناد مناقصه و انتخاب پيمانکار انجام شود؛ فرآيندي که حداقل 6 ماه زمان خواهد برد.

سقايي همچنين از انجام همزمان و موازي فعاليت‌هاي توسعه‌اي احداث پايانه صادراتي نفت خام جاسک خبر داده و گفت: اين پروژه مشتمل بر ساخت 2 پالايشگاه، پتروشيمي و مخازن ذخيره سازي نفت خام با ظرفيت نهايي ذخيره سازي 30 ميليون بشکه است که البته ذخيره سازي 10 ميليون بشکه نفت در فاز نخست آن ديده شده است.انجام مطالعات اوليه و تهيه اسناد مناقصات مربوط به انتخاب پيمانکاران اصلح در اين پروژه بزرگ ملي بسيار زمانبر است؛ با اين وجود مناقصات مربوط به ساخت مخازن ذخيره سازي نفت خام برگزار شده و به زودي مشخص خواهد شد.

مشاور وزير نفت در ادامه بر سرمايه بر بودن احداث پايانه صادرات نفت خام جاسک تاکيد و تصريح مي کند: با توجه به نوع قرارداد که از نوع BOT (ساخت، بهره برداري و واگذاري) است، لازم است اعتبارات مربوط به اجراي آن از سوي سرمايه گذاران بخش خصوصي و از محل منابعي خارج از نفت تامين شود؛ در همين راستا در حال حاضر هشت سرمايه گذار داخلي براي انجام آن ابراز آمادگي کرده‌اند.

اتمام پروژه ساخت پايانه جاسک تا 3.5 سال آينده

مجري طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک و پايانه مربوطه (مکران) در ادامه فرآيند سرمايه گذاري را در قالب 2 بخش سازنده و تامين کننده اعتبار معرفي و تصريح مي کند: ارزيابي کيفي در خصوص منابع مالي تامين اين پروژه انجام شده و برنده مناقصه پس از تاييد هيئت مديره شرکت ملي نفت ايران، فعاليت اجرايي خود را آغاز خواهد کرد. در بخش ساخت پالايشگاه نيز بررسي هاي لازم در حال انجام است و از ميان 2 گزينه موجود يک شرکت خصوصي داخلي انتخاب خواهد شد.

سقايي در ادامه از برگزاري مناقصه اي براي ساخت پمپ استيشن ها خبر داده و مي گويد: در طول مسير 1000 کيلومتري گوره به جاسک، ساخت پنج پمپ استيشن پيش بيني شده است؛ البته پيش بيني اوليه براي ايجاد تاسيسات خط انتقال نفت خام بالغ بر هشت ايستگاه خواهد بود. چهار مناقصه ديگر در اين طرح برگزار خواهد شد. اين مناقصات بخش هايي چون عمليات اجرايي، راهسازي، حفرکانال و لوله گذاري را شامل مي شود.

مشاور وزير نفت در باره روند کنوني انجام پروژه نيز مي گويد: هم اکنون محوطه سازي و جانمايي پتروشيمي و نيروگاه‌ها انجام شده و سه شرکت نيز براي احداث نيروگاه اظهار آمادگي کرده اند.

به گفته مشاور وزير نفت، با توجه به روند کنوني برگزاري مناقصه‌ها به نظر مي رسد در صورت تحويل به موقع تجهيزات و انجام پروژه در زمان انجام شده از سوي پيمانکاران، اين پروژه زيربنايي تا 3.5 سال آينده پايان يابد؛ پروژه اي ملي که توان ذخيره سازي 30 ميليون بشکه نفت خام را داراست و صادرات روزانه يک ميليون بشکه نفت را تضمين مي‌کند.

بر اساس اين گزارش، پس از مشخص شدن برنده مناقصه، مسير انجام تشريفات قانوني، بازگشايي LC و ضمانتنامه‌هاي کاري، ارائه طرح مهندسي و در نهايت تاييد کارفرما و تصويب هيئت مديره شرکت ملي نفت ايران حداقل به 6 ماه زمان نياز خواهد داشت.پروژه احداث دومين پايانه صادراتي نفت خام ايران در جاسک، گذشته از ابعاد بزرگ کاري به سرمايه گذاري قابل توجهي نيز نياز دارد.

منبع: isna.ir