بزرگنمايي:

چه خبر - خداحافظي با خودروهاي بنزيني تا سال 2040

تعداد خودروهاي برقي روز به روز در جهان در حال افزايش است و به مرور افراد بيشتري از آنها استقبال مي‌کنند. پيش‌بيني مي‌شود کمتر از پنج سال ديگر در بسياري از شهرهاي جهان بتوان جايگاه سوخت خودروهاي برقي را در سطح شهر و ميان جايگاه‌هاي سوخت بنزين و گازوئيل به آساني پيدا کرد. در اين شرايط بنزين و گازوئيل ديگر رونق گذشته را نخواهند داشت.

با اين حال فعلا جايگاه‌هاي سوخت به قوت خود باقي هستند. هنوز بسياري از افراد و بخصوص علاقه‌مندان به دنياي خودرو، برتري‌هاي خودروهاي برقي را باور ندارند. اين در حالي است که اين خودروها هنگام استفاده همزمان از هر دو موتور، به مراتب شتاب و سرعت بيشتري خواهند داشت، اما قطعا تا سال 2040 ميلادي کمتر جايگاه سوخت بنزين و گازوئيل در شهرها و جاده‌ها پيدا مي‌شود و احتمالا بسياري از خودروها در جايگاه‌هاي شارژ برق منتظر نوبت هستند.

خودروي برقي؛ انقلابي در صنعت خودروسازي

تا چند سال پيش خودروهاي برقي انتخاب کساني بود که به دنبال خودرويي کم‌مصرف و بي‌دردسر بودند و اهميتي به شتاب و سرعت خودرو نمي‌دادند، اما در طول اين سال‌ها خودروهايي با طراحي جديد مثل ب‌ام‌و آي8 ثابت کرده‌اند که يک خودروي برقي مي‌تواند انتخاب جوانان ماجراجويي باشد که شتاب و قدرت خودرو برايشان اهميت بيشتري دارد.

خودروهاي برقي به علت ماليات کمتر و معاف‌بودن از پرداخت هزينه سوخت فسيلي، با استقبال مردم بسياري از کشورها روبه‌رو شده‌اند و تردد آنها در خيابان‌ها روز به روز بيشتر مي‌شود. همچنين اين خودروها هيچ نوع گاز خروجي که به محيط زيست آسيب برساند، توليد نمي‌کنند. موتورهاي ديزلي و گازوئيلي خطرات زياد و غيرقابل جبراني براي محيط زيست دارند و جايگزيني موتور اين خودروها با نمونه‌هاي برقي و هيبريدي مي‌تواند از ساده‌ترين راه‌هاي کاهش آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ باشد.

علت اصلي استفاده از خودروهاي الکتريکي کاهش ميزان مصرف سوخت مايع و در نتيجه کاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي آلاينده هواست. به اين ترتيب استفاده از اين خودروها علاوه بر تاثير بر کاهش هزينه‌ها، به محيط زيست نيز آسيب کمتري وارد مي‌کند. همچنين کشورهايي مثل ژاپن براي کاهش آلودگي صوتي از خودروهاي برقي استفاده مي‌کنند. خودروهاي برقي صداي بسيار کمي نسبت به خودروهاي ديزلي و بنزيني توليد مي‌کنند. در شهرهاي بزرگ ژاپن خانه‌ها بسيار متراکم و با ديوارهاي نازک ساخته مي‌شود و به همين دليل از خودروهاي کم‌سر و صداتر استقبال بيشتري مي‌شود. البته بايد اين نکته را در نظر داشت که در بسياري از کشورها خودروهاي هيبريدي خودروهاي گرانقيمتي هستند و هزينه‌اي که صرف خريد آنها مي‌شود، به مراتب بيشتر از هزينه تامين سوخت خودروهاي معمولي است، اما در ايران اين خودروها ماليات کمتر و در نتيجه قيمت ارزان‌تري از نمونه‌هاي غيرهيبريد دارند و استفاده از آنها صرفه اقتصادي نيز براي خريدار دارد. همچنين خودروهاي برقي براي تردد در سطح شهرهاي بزرگ نياز به مجوز طرح ترافيک ندارند.

خودروهاي با موتور احتراق داخلي

موتور خودروها از سال‌ها پيش با سيستم احتراق داخلي کار مي‌کند. اين موتورها انواع مختلف دارند، اما تقريبا همه آنها سوخت مايع (گازوئيل يا بنزين)‌ را در سيلندر مي‌سوزانند و با انرژي حاصل از آن، پيستون‌ها را حرکت مي‌دهند و نيروي محرکه ايجاد مي‌کنند. اين موتورها سال‌ها پيش توانستند رقبايي مثل موتورهاي بخار را از ميدان خارج کنند و جاي آنها را بگيرند.

امروز مشخص شده است اين نوع موتورها آسيب‌هاي زيادي به محيط‌زيست در ابعاد محلي و جهاني وارد مي‌کنند. از اين رو بسياري از دولت‌ها اعلام کرده‌اند استفاده از اين موتورها در وسايل حمل و نقل تا سال 2040 ميلادي متوقف خواهد شد البته نه به اين معنا که اين موتورها کاملا از رده خارج مي‌شوند. موتورهاي ديزلي و بنزيني تاکنون منبعي براي به حرکت درآوردن چرخ‌ها بودند، اما پس از اين مي‌توانند بخشي از خودروهاي هيبريدي باشند که فقط وظيفه انتقال انرژي از باتري‌هاي الکتريکي به موتور الکتريکي را به عهده مي‌گيرند. چنين خودروهايي خودروهاي ICE ناميده مي‌شوند. اين تغيير ممکن است براي راننده ملموس نباشد، اما در مصرف سوخت کاهش چشمگيري خواهد داشت و صداي خودرو نيز کمتر مي‌شود.

خودروهاي دوستدار محيط زيست

در حال حاضر بيشتر خودروسازي‌هاي مطرح جهان حداقل يک خودروي برقي طراحي کرده‌اند. اکنون بيشتر اين خودروها هر دو موتور معمولي و الکتريکي را همزمان دارند، اما در صورت توسعه زيرساخت‌هاي لازم و امکان شارژ خودروها در همه مکان‌ها، شايد استقبال از خودروهاي تمام الکتريکي بيشتر از امروز شود. اين در حالي است که احتمالا خودروهايي که فقط با بنزين يا گازوئيل کار مي‌کنند، جايي در بازار خودروي دو دهه آينده نخواهند داشت.

خودروهاي تمام الکتريکي به خودروهايي گفته مي‌شود که نيروي مورد نياز براي حرکت را به تنهايي از موتور الکتريکي تامين مي‌کنند. اين نوع خودروي برقي موتور ديزلي يا بنزيني ندارد و موتور الکتريکي به کمک باتري‌هاي برقي شارژ مي‌شود. خودروهاي هيبريدي را به دليل داشتن موتور بنزيني نمي‌توان يک خودروي الکتريکي ناميد. در واقع يک خودروي الکتريکي واقعي خودرويي است که موتور آن کاملا از اجزاي الکتريکي تشکيل شده است. مشهورترين نمونه‌هاي وسايل حمل و نقل برقي که به اختصار اي وي (EV) ناميده مي‌شوند نيسان ليف (Nissan Leaf)، رنو زوئي (Renault Zoe) و تسلا مدل اس (Tesla S) است.

خودروهاي الکتريکي در مقايسه با خودروهاي بنزيني و ديزلي و حتي خودروهاي هيبريدي، مزاياي بسياري دارند. اين خودروها هيچ گونه گاز خروجي توليد نمي‌کنند و در نتيجه ردپاي اکولوژيک بسيار کمتري از فعاليت‌هاي انسان در طبيعت باقي مي‌گذارند. اينها قدرت بيشتري در سرعت‌هاي کمتر توليد مي‌کنند. در آنها خبري از جعبه‌دنده نيست و فقط به صورت اتوماتيک طراحي و ساخته مي‌شوند.

خودروهاي هيبريدي؛ تحقق يک رويا

مفهوم واژه خودروي هيبريدي هنوز براي جامعه واژه‌اي مبهم است و تنها چيزي که از آن مي‌دانيم، اين که صحبت از يک خودرو با موتور الکتريکي و بنزيني همزمان است. به اين معنا که خودرو از ترکيبي از برق ذخيره شده در باتري‌ها و بنزين موجود در باک خودرو براي تأمين انرژي حرکتي استفاده مي‌کند.

همچنين خودروي هيبريدي مي‌تواند از موتور بنزيني براي شارژ باتري‌هاي خود استفاده کند. حتي در بعضي نمونه‌ها باتري‌ها فقط با موتور بنزيني شارژ مي‌شوند و راه ديگري براي شارژ آنها وجود ندارد. در بعضي نمونه‌ها نيز موتور بنزيني نيروي حرکت چرخ‌ها را تامين مي‌کند و باتري‌ها فقط يک نيروي کمکي براي خودرو محسوب مي‌شوند.

در خودروهاي هيبريدي (يا نيمه‌الکتريکي) معمولا قدرت موتور الکتريکي محدودتر است. خودرو در حالت عادي با موتور الکتريکي حرکت نمي‌کند و موتور الکتريکي فقط نقش موتور کمکي را ايفا مي‌کند. اين سيستم‌ها از سيستم‌هاي تمام هيبريدي ارزان‌تر هستند و با اين حال خودروهاي کم‌آلاينده‌اي به شمار نمي‌روند.

بعضي از اين خودروها که هيبريدي‌هاي «پلاگ‌اين» (Plug-in) ناميده مي‌شوند، همان طور که از نامشان پيداست، سوکتي براي اتصال به شبکه برق دارند. باتري‌ها از طريق کابل برق شارژ مي‌شوند و ميزان بنزين مورد نياز بسيار کاهش مي‌يابد. پس از عرضه اين خودروها به بازار، خيلي زود مشخص شد باتري اين خودروها به علت شارژ شدن با شبکه برق شهري و تغييرات ولتاژ آسيب مي‌بيند. پس از آن تعدادي از شرکت‌هاي خودروسازي سيستم پلاگ‌اين را حذف کردند و فقط از موتور بنزيني براي شارژ باتري الکتريکي استفاده مي‌کنند.

تويوتا پريوس (Toyota Prius) که تقريبا در همه کشورها وجود دارد و در ايران نيز يک خودروي هيبريدي محبوب به‌شمار مي‌رود، مثال شناخته ‌شده‌اي از نمونه خودروهاي هيبريدي است که در دو نوع پلاگ‌اين و غيرپلاگ‌اين به بازار عرضه شد. البته در ايران هيچ وقت نمونه پلاگ‌اين پريوس وارد نشده است. گلف فولکس واگن، مرسدس بنز کلاس اي، ولوو ايکس‌سي‌90 و ب‌ام‌و سري3 از نمونه‌هاي ديگر خودروهاي هيبريدي بازار هستند.

در مجموع حدود 50 خودروي هيبريدي در بازار وجود دارد که حدود قيمت آن از 70 تا 700 ميليون تومان در بازار جهاني متغير است.

معايب خودروهاي برقي

يکي از مشکلات استفاده از خودروهاي برقي شيوه شارژ کردن آنهاست. هنوز در مسيرهاي شهري و مسيرهاي طولاني بين‌شهري زيرساخت‌هاي لازم براي ساخت جايگاه کافي شارژ خودروهاي الکتريکي فراهم نشده است. از طرف ديگر سوخت‌گيري خودروهاي بنزيني در نهايت پنج دقيقه از وقت راننده را مي‌گيرد، اما براي شارژ يک خودروي الکتريکي حداقل يک ساعت زمان لازم است. شارژ کامل باتري‌هاي الکتريکي نيز ساعت‌ها زمان مي‌برد. در تمام طول اين مدت خودرو بايد با کابلي به شبکه برق متصل باشد.

يکي ديگر از چالش‌هاي استفاده از خودروهاي الکتريکي باتري آنهاست. باتري اين خودروها به آساني خراب نمي‌شود، اما اگر مشکلي براي باتري الکتريکي به وجود آيد، هزينه جايگزيني باتري بسيار بالاست. از طرفي باتري‌هاي الکتريکي بسيار سنگين و حجيم هستند. البته در طراحي مدل‌هاي جديد خودروهاي برقي اين مشکل تا حدودي برطرف شده است.

بعلاوه بسياري از منتقدان اين خودروها معتقدند استفاده از خودروهاي الکتريکي به طور غيرمستقيم باعث آسيب به محيط زيست مي‌شود. الکتريسيته لازم براي شارژ باتري خودروهاي الکتريکي در حالي تامين مي‌شود که نيروگاه‌ها و تجهيزات توليد برق، خود نقش عمده‌اي در توليد گازهاي گلخانه‌اي مخرب جو زمين دارند.

خودروهايي با سوخت هيدروژني

تاکنون موتورهاي ديزلي، بنزيني و الکتريکي تنها نمونه‌هاي عملي ساخته شده براي انتقال انرژي در خودرو بوده‌اند. خودروهاي هيدروژني نوع ديگري از موتور را دارند که هنوز براي استقبال عمومي از آنها کمي زود است و بيشتر موردپسند ماجراجوهاست.

يک خودرو با سوخت هيدروژني در واقع از هيدروژن فشرده به عنوان سوخت استفاده مي‌کند. سپس اين سوخت تبديل به الکتريسيته مي‌شود و چرخ‌ها را به حرکت درمي‌آورد. تنها خروجي اين فرآيند نيز آب خالص قابل آشاميدن است.

اين فناوري هنوز در مراحل اوليه بوده و امتحان خود را کامل پس نداده است، اما به همان اندازه که خودروهاي هيبريدي نسبت به خودروهاي بنزيني مواد آلاينده توليد نمي‌کنند، اين نوع خودرو از خودروي هيبريدي پاک‌تر است. هيدروژن فشرده در فرآيند الکتروليز توليد مي‌شود که در مقياس کوچک نيز قابل توليد است. همچنين اين سوخت مي‌تواند بسرعت به خودرو منتقل شود.

براي معرفي خودروهاي هيدروژني به بازار هنوز زود است، اما اين خودروها پتانسيل خوبي براي توسعه دارند. علاوه بر اين خودروهاي هيدروژني به جايگاه‌هاي سوخت حساب شده نياز دارند. با اين حال فناوري بسرعت در حال پيشرفت است و ‌بسختي مي‌توان گفت فناوري توليد موتور خودروها تا سال 2040 به کدام سمت متمايل مي‌شود


منبع:

منبع: jamejamonline.ir