بزرگنمايي:

چه خبر - موگريني بهت زده نمايندگان شاد و پرشور

مهدي ملک‌محمد-روان‌شناس نوشت: عکس‌ها گواهي کافي هستند بر آنچه در لحظات بعد از جلسه تحليف ميان مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا و تني چند از نمايندگان مجلس مي‌گذرد؛ چهره «فدريکا موگريني» ناشاد و مملو از بهت و چهره «تني چند از نمايندگان» شاد و پرشور.
 
زن درون‌گراي ايتاليايي ميان چند مرد برون‌گراي ايراني ‌گير کرده است. او شايد دليل اين رفتار آنها را نداند، اما «رابرت سيالديني»، روان‌شناس مشهور آمريکايي، پنج دهه پيش، دليل اين نوع رفتارها را بعد از تحقيقات گسترده مي‌دانست. او در سال ١٩٧٦ نظريه‌اي با عنوان «فخر انعکاس‌يافته» را وارد ادبيات تحقيقي علم روان‌شناسي کرد که اگرچه آن روز به دليل فقدان موبايل براي تبيين شخصيت سلفي‌گيرندگان مطرح نشد، اما اکنون مي‌توان براي شناخت انگيزه رفتارهايي از آن استفاده کرد. براساس اين نظريه، «فخر انعکاس‌يافته» يک شناخت در خدمت خود است که به وسيله آن، فرد خودش را به موفقيت يا شهرت ديگران يا پديده‌ها ارتباط مي‌دهد. به گفته «سيالديني»، «انسان‌ها اغلب تلاش مي‌کنند تا عزت‌نفسشان را افزايش‌ دهند، بنابراين پيوسته در جست‌وجوي برخوردارشدن از فخر انعکاس‌يافته هستند».

آدميان براي افزايش عزت‌نفسشان در مورد يک خويشاوند مشهورشان صحبت مي‌کنند (براي مثال، پدربزرگ پدربزرگ من، پسرعموي فلان فرد مشهور ١٥٠ سال پيش بوده است)، لباس تيم ورزشي محبوبشان را بعد از برد آن تيم مي‌پوشند و به يک برند خاص که در نظر اغلب افراد محبوب و موفق است، علاقه شديد نشان مي‌دهند. سلفي‌گرفتن با فردي مشهور نيز طبق نظريه سيالديني براي افزايش عزت‌نفس است. تصور کنيد حال خوش نماينده‌هايي را که بعد از جلسه تحليف، عکسشان با سياست‌مدار مشهور ايتاليايي را براي چند نفر از خويشان و دوستانشان ارسال کرده‌اند!
 
به گفته «سيالديني»، فخر انعکاس‌يافته موجب درک از خويشتن به‌عنوان فردي جذاب، لايق، دوست‌داشتني و از لحاظ اخلاقي خوب، مي‌شود. درکِ داشتن اين ويژگي‌ها به شخص احساسي مي‌دهد که براي دنياي بيرون، فرد جذابي است و بنابراين براي ديگران در يک رابطه اجتماعي فرد مقبولي است. بنابراين طبق اين نظريه و نظريه‌ها و تحقيقات جديد که درباره شخصيت سلفي‌گيرندگان از سوي روان‌شناسان ديگر انجام شده مي‌توان دريافت که سلفي با افراد مشهور، به صورت ناخودآگاه با انگيزه افزايش عزت‌نفس انجام مي‌گيرد و قرار است ميل نامتناهي خودنمايي اجتماعي را در اين افراد ارضا کند.
 
اينکه چرا عزت‌نفس چند نفر از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي چنين پايين است که براي افزايش آن خود را به آب‌وآتش مي‌زنند مسئله‌اي شخصي است که به خودشان مربوط است، آنچه در اين داستان به ما مربوط است، رابطه عزت‌نفس اين نماينده‌ها و عزت‌نفس موکلانشان است که جامعه ايراني را تشکيل مي‌دهند؛ موکلاني که پيش‌تر با آتش‌هاي ساختمان درحال‌ريزش پلاسکو سلفي مي‌گرفتند.

منبع: روزنامه شرقي