بزرگنمايي:

چه خبر -

به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، هر چند که کارشناسان و مسئولان مديريت بحران آمار متفاوتي را از تعداد تلفات براورد شده پس از وقوع زلزله اي به بزرگي هفت ريشتر در تهران اعلام مي کنند اما موضوعي که تمام صاحب نظران و متخصصان در آن عقيده مشترک دارند اين است که تلفات جاني در بافت هاي فرسوده شهر تهران بيشتر از ساير نقاط خواهد بود.
در حال حاضر شهر تهران پنج گسل اصلي و بزرگ دارد که گسل هاي جنوب ري ، شمال ري، گسل شمال تهران و گسل نياوران، گسل قصر فيروزه و شرق تهران از گسل هاي اصلي و بزرگي هستند که از زير پاي پايتخت نشين ها عبور کرده است که از بين اين گسل ها، گسل شمال تهران بيشترين توان لرزه زايي را دارد. اما اخيرا گسل هاي جديدي در تهران شناسايي شده اند که طول اين گسل هاي جديد بيشتر از گسل هاي اصلي هستند و توان لرزه زايي اين گسل ها چند برابر گسل هاي شناخته شده و قديمي تهران است.
علاوه بر وجود پنج گسل اصلي تهران، اخيرا چندين گسل جديد و جوان در اين کلانشهر شناسايي شده است که از ميان اين گسل هاي خرد و بزرگ، گسل«پرديسان» طول و توان لرزه زايي بيشتري دارد و تهديد جديدي براي پايتخت نشين ها محسوب مي شود.
جمعيت شهر تهران امروز به بيش از 8 ميليون نفر مي رسد به طور قطع اين افزايش جمعيت بيش از ظرفيت شهر خود مشکلات متعددي را از جمله ترافيک، آلودگي هوا، تراکم فروشي ها و ... براي تهراني ها به وجود آورده است که وقوع زلزله در اين شرايط مي تواند آثار مخرب غير قابل جبراني براي کلانشهر تهران و کشورمان به دنبال داشته باشد.
«علي بيت اللهي» رييس بخش زلزله شناسي مرکز تحقيقات وزارت راه، مسکن و شهرسازي در گفت وگو با گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا درباره شناسايي گسل هاي جديد در تهران مي گويد: ابتدا تصور مي کرديم اين گسل ها قطعات کوچکي هستند اما با انجام آزمايش و تحقيقات متعدد دريافتيم که اين قطعات گسل به هم پيوسته هستند و در امتداد هم قرار دارند و اخيرا يک گسل بسيار مهم با عنوان «پرديسان» را شناسايي کرديم که يک گسل جوان و بسيار فعال است.
مشروح گفت وگوي پژوهشگر ايرنا با رييس بخش زلزله شناسي مرکز تحقيقات وزارت راه و شهرسازي را در ادامه مي خوانيد:

**ايرنا: گفته مي شود در پايتخت گسل هاي جديدي شناسايي شده است، انجام تحقيقات براي شناسايي گسل هاي جديد در تهران از چه زماني و چگونه آغاز شد و نتيجه اين تحقيقات تا به امروز چه بوده است؟
**بيت اللهي: شناسايي گسل هاي جديد در تهران از چند سال گذشته شروع شده است. وجود گسل هايي که زير خاک و آبرفت هاي شهرهاي مختلف تحت عنوان «گسل هاي نهان» ثابت شده است که هراز چند گاهي برخي از اين گسل هاي نهان فعاليت هايي دارند که منجر به زلزله هاي مخرب هم شده است.
زلزله بم نمونه بارز فعاليت يک گسل نهان بود که در مرکز شهر قرار داشت و در آن زمان هيچ گونه علامت و نشانه اي از وجود اين گسل مشهود نبود. در شهر تهران هم گسل هايي به صورت نهان وجود دارد. در برخي از مناطق تهران در حين عمليات خاک برداري و گودبرداري و يا در جريان حفر زمين براي ساخت اتوبان و ساير پروژه هاي اين چنيني، در ديواره هاي اين گودبرداري ها علائمي از گسل ها مشاهده مي شود.
يک نمونه آن در ضلع جنوبي اتوبان همت مشاهده شده است که يک گسل جديد در تقاطع اتوبان همت و شيخ بهايي شناسايي شده که اين گسل جوان و بسيار فعال است. اين گسل لايه هاي فوقاني آبرفت هاي تهران را قطع کرده که نشان از جوان و فعال بودن اين گسل را دارد.
گسل هاي متعددي در نقاط مختلف شهر تهران به طور تصادفي در خاک برداري ها و گود برداري ها خود را نشان داده اند اما مهم ترين آنها گسل «پرديسان» است. گسل جديدي با عنوان پرديسان شناسايي شده و علت نامگذاري آن به اين دليل است که گسل مذکور در جوار پارک پرديسان آشکار شده است. گسل پرديسان در تپه ماهورهاي پارک پرديسان شناسايي شده و به اين نام معروف است.

**ايرنا: اين گسل هاي جوان، چه مساحتي از شهر را در برمي گيرند؟
**بيت اللهي: حريم هاي گسل هاي اصلي حدود 55 کيلومتر مربع از مساحت شهر تهران را در برمي گيرد. گسل پرديسان مانند گسل شمال تهران يک گسل معکوس است که در طول شرقي و غربي شهر تهران امتداد دارد و طول آن 40 تا 50 کيلومتر است. گسل پرديسان هم به صورت قطعات کوچکي در امتداد بين بزرگراه حکيم و همت قرار دارد.
گسل هايي شناخته شده اند که قطعات کوچک اما از هم جدا دارند اما گسل پرديسان در چند قطعه آشکار شده که در گذشته تصور مي شد که اين ها گسل هاي کوچک و قطعات کوچکي هسستند که به صورت نامنظم در امتداد شهر تهران قرار دارند. تحقيقات بعدي همکاران ما در سازمان زمين شناسي نشان داده است که اين قطعات در واقع به هم پيوسته هستند و اين گسل در واقع گسل کوچکي نيست.

**توان لرزه زايي گسل جوان پرديسان چقدر است؟ آيا اينکه اين گسل به هم پيوسته است در افزايش توان لرزه زايي آن تاثير دارد؟
**بيت اللهي: نکته مهم اين است که اين گسل از نظر لرزه زايي حدود سه برابر گسل شمال تهران است. به اين معنا که اگر فرض بر اين باشد که گسل شمال تهران در هر 100فعاليت خود، يک زلزله اي به بزرگي 7 ريشتر ايجاد کند، اين گسل توان ايجاد سه زلزله با اين بزرگي را در 100 زلزله دارد بنابراين گسل پرديسان فعال تر از گسل شمال تهران که از مهم ترين گسل هاي پايتخت محسوب مي شود، است. البته اين نتايج براساس نمونه برداري و انجام آزمايش هاي سن حرکت هاي زمين انجام شده است.

**ايرنا: چه گروهي اين تحقيقات را انجام داده است؟ آيا اين تيم از متخصصان ايراني هستند؟
**بيت اللهي: تيم ايراني با همکاري، چند متخصص انگليسي از دانشگاه اکسفورد، تحقيقات و آزمايش ها را انجام داده اند که از خبره ترين و معتبرترين متخصصان اين حوزه به شمار مي روند.

**ايرنا: آيا مطالعات و برآوردي انجام شده است که چه تعداد پلاک مسکوني و ساختمان در حريم اين گسل ها وجود دارد؟
**بيت اللهي: نکته بسيار مهم در اين باره اين است که در حال حاضر حدود 1000 ساختمان بالاي 12 طبقه به بالا در تهران وجود دارد که از اين تعداد 120 برج بر روي گسل هاي اصلي شهر تهران ساخته شده است. البته ساختمان هاي مهم و حساس هم در حريم گسل ها ساخته شده است که اين مي تواند در مواقع بحران، خود يک بحران ديگري را به وجود بياورد .
موضوع ديگر اين است که بيشترين آسيب از وقوع زلزله متوجه بافت فرسوده شهر مي شود. در حال حاضر از بيش از يک ميليون پلاک رسمي در شهر تهران، حدود 200 هزار پلاک در بافت فرسوده واقع شده‌اند و از نظر جمعيتي 17 درصد جمعيت شهر تهران در همين بافت فرسوده متمرکز شده است. اين جمعيت به طور جدي در معرض تهديد فعاليت هاي گسل شهر تهران هستند.

**ايرنا: به نظر شما راهکار کاربردي کاهش تلفات جاني و مالي در اثر وقوع زلزله در تهران چيست؟
** بيت اللهي: معتقد هستم که يکي از راهکارها به طور قطع اين است که ساخت و ساز برج ها و ساختمان هاي بلند مرتبه در حريم گسل هاي تهران ممنوع شود.همچنين قرار بر اين است از حريم گسل‌ها با توجه به نقشه ارائه شده ساختمان‌هاي مهم و حساس مانند بيمارستان‌ها و ساختمان‌هايي که نقش کليدي پس از وقوع بحران دارند، ساخته نشوند. از سوي ديگر مهم ترين مشکل و دغدغه ما در وقوع زلزله تهران، آسيب هايي است که به بافت فرسوده اين شهر وارد مي شود. اغلب ساختمان‌هاي بافت فرسوده در مقابل زلزله 5.5 ريشتر به بالا آسيب مي بينند ، بنابراين مهم ترين اقدامي که در حال حاضر بايد به طور جدي پيگيري شود، نوسازي بافت فرسوده است.
پژوهشم **9345**1601** خبرنگار : نازيلا مهدياني ** انتشاردهنده : شهناز حسني