بزرگنمايي:

چه خبر - مواد مخدر و عوارض سوء آن بر فرد و جامعه

اعتياد يک بيمارى اجتماعي است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرايش بيمار توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتيجه بخش خواهد بود و فرد معتاد دوباره گرفتار مواد اعتياد آور مي گردد

اعتياد به موادمخدر يکى از مهمترين مشکلات اجتماعي، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهديدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمينه هاى مختلف مي گردد. همچنين ويرانگري هاى حاصل از آن زمينه ساز سقوط بسيارى از ارزشها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدين ترتيب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مي اندازد.

پديده شوم قاچاق مواد مخدر بيش از آنکه فعاليتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافياى اقتصاد بين المللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعه نيافته است. تحليلگران مسائل سياسى و اجتماعى بر اين باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگي، پديده موادمخدر مهمترين عامل به تباهى کشيدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار مي رود.

متاسفانه گسترش دامنه مصرف مواد مخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصيل کرده را نيز به سمت خود کشانده است. مواد مخـدر آنچنان آرام و بـي صـدا بـر جسـم و روان مصرف کننده مستولى ميگردد که هيچ معتادى آغاز اعتياد خود را به ياد نمي آورد. اعتياد سبب تباهى ميليونها مغز فعال ميشود که سرمايه هاى آينده جامعه بشرى بشمار مي روند. اگر درصد کمى از کودکانى که والدين آنها معتاد هستند به سوى بزهکارى سوق داده شوند، بعد از گذشت چندين سال تعداد بزهکاران در اين مملکت به هزاران نفر خواهد رسيد. اعتياد بيش از يک ميليارد نفر از اعضاء خانواده معتادان را در جهان بطور مستقيم با مشکلات ناشى از اين آسيب مواجه نموده است.

آثار سوء مواد مخدر

در شرايط معمولي وقتي بشر از انجام دادن کاري لذت ببرد و به عبارتي ديگر پاداش بگيرد، از مناطق پاييني مغز او موادي به اسم دوپامين و نوراپي نفرين ترشح ميشود و بر روي قشر و ساير مراکز حياتي آن اثر ميکند و احساس لذت و پاداش به او دست ميدهد و سعي در تکرار آن عمل دارد. يکي از آثار سوء مواد مخدر فعال شدن همين سيستم است. بنابراين کساني که يک بار با اين مواد آشنا ميشوند چون سيستم پاداش در مغز آنها تقويت شده، تمايلي شديد به تکرار مصرف آن پيدا ميکنند.

از بين مواد مخدر، هروئين به سهولت در چربي حل ميشود. مغز انسان نيز مقدار زيادي چربي دارد و بنابراين در مقايسه با مرفين و مشتقات آن، هروئين پس از مصرف در زمان کوتاهتري روي مغز اثر ميکند. کدئين نيز که از مشتقات ترياك است به آساني در سيستم گوارش جذب شده و در بدن تبديل به مرفين ميشود. در يک مطالعه روشن شده است که در معتادان، يکي از آثار سوء مصرف مواد، کاهش جريان خون در بعضي از نواحي مغز است.

اثرات مواد مخدر بر رفتار

1- اين مواد حالت خمودگي، ابر گرفتگي شعور ايجاد ميکنند يعني ميتوانند بيداري بيش از حد بشر را کاهش دهند. مواد مخدر و الکل اين حالت بيداري بيش از حد را کاهش ميدهد. بنابراين آنهايي که کار فکري شديد، يکنواخت و خسته کننده ميکنند با اولين آشناييها در معرض ابتلاي به اعتياد هستند و مواد مخدر و الکل ابتدا ظاهرا آنها را آرام ميکند اما پس از مدتي قدرت مبارزه، کار و ثمر بخشي را از آنها ميگيرد.

2- قسمت اعظم دردهاي بشر روانزاد است، انواع کمر دردها، پشت درد، سردرد، دل دردهاي مزمن، دردهاي عضلاني و استخواني، ميتواند جنبه رواني داشته باشد. کساني که با مراجعه به پزشکان مختلف و استفاده از روشهاي مرسوم فرهنگي، تسکيني براي درد خود نمي يابند، در مقابل مواد مخدر بسيار آسيب پذير هستند. اين مواد اصل درد و عامل ايجاد کننده درد را از بين نمي برند، فقط شخص را نسبت به درد بي تفاوت ميکنند. مثلاً اگر کسي شکستگي داشته باشد، درد ايجاد شده سبب کم حرکتي يا بي حرکتي عضو شکسته شده ميشود و فرصتي براي محل شکسته ايجاد ميشود تا استخوان سازي صورت گرفته و محل شکستگي ترميم يابد اما مواد مخدر واکنش انسان را به درد که همان بي حرکتي و کم حرکتي است، از بين برده و عضو حرکت کرده ميتواند جوش خوردن شکستگي را به تأخير بيندازد

3- در مسير اعتياد، بتا آندورفينها که مواد شبه مخدر درون زا هستند کاهش مي يابد، زيرا با ورود مواد مخدر خارجي جاي شبه مرفينهاي مفيد و توليد شده در بدن شخص را ميگيرد. بنابراين پس از ترك اعتياد و در حين آن که مواد مخدر خارجي به بدن نميرسد و مغز، ديگر مواد شبه مرفين درون زا ترشح نميکند، درد و حالت روحي ناخوش و اضطراب و بيقراري در شخص زياد است که البته پس از مدتي که از ترك بگذرد مجدداً مغز مواد لازم را ترشح خواهد کرد.

اثرات مواد مخدر بر بدن

1- مواد مخدر آن دسته از سلول هاي دفاعي بدن را که مسئول از بين بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش ميدهند و نيز با کاهش فعاليت آنها، مي توانند سبب رشد سلول هاي سرطاني شوند.

2- تمامي داروهاي مخدر و روانگردان، مغز و نواحي مخـتـلف بـدن را تـحت تـاثـيـر خـود قـرار ميدهند و تعادل شيميايي بدن را بر هم ميزنند.

3- با کاهش آندورفينها در مغز شخص معتاد و بدن او، خاصيت دشمن کشي مونوسيتها که از سلولهاي دفاعي بدن هستند کاهش مييابد. بنابراين شخص معتاد نسبت به افراد سالم به عفونتها حساستر است و زودتر مبتلا ميشود.

نشانه هاي اعتياد

فرد معتاد شايد در وحله اول نپذيرد که معتاد شده اما وابستگي اجتناب ناپذير وي به مواد مخدر سرانجام واقعيت را بر او آشکار خواهد کرد. از سوي ديگر علاوه بر وابستگي ناگزير به مواد مخدر، چنين فردي داراي ويژگيهاي ديگري نيز هست. چند ويژگي متداول معتادان عبارت است از: يبوست، کاهش فشار خون، کوچک شدن مردمکهاي چشم، تهوع، نامفهوم شدن تکلم و اداي کلمات، عکس العملهاي کند، خارش پوست، احساس تنگي نفس و کند شدن تنفس، کاهش حافظه، زرد شدن رنگ پوست، گودي زير چشم. در عين حال سوختگي روي لباس، عدم تحمل براي استقرار در يک جمع و مکان به مدت طولاني از جمله نشانه هايي است که اگر فردي واجد آن بود بايد احتمال آلودگي وي به مواد مخدر را داد.

آنچه در مورد اعتياد و موادمخدر بايد بدانيم

• اعتياد به موادمخدر يکى از عوامل اصلى شيوع بيماريهاى ايدز و هپاتيت مي باشد. همچنين موادمخدر منشاء وقوع بسيارى از جرائم اجتماعى نظير قتل، تجاوز، سرقت و ... مي باشد.

• مواد مخدر سالانه حدود 600 ميليارد دلار سود به حساب سوداگران مرگ واريز مي کند که اين رقم چند صد برابر کل بودجه کشور ما و بسيارى ديگر از کشورهاى بزرگ دنياست. قاچاقچيان بين المللى موادمخدر براى رسيدن به مقاصد شوم خود به مدرنترين تجهيزات تسليحاتى و ارتباطى مجهز هستند.

•%75 از زندانيان کشور را بطور مستقيم و غيرمستقيم مجرمين مواد مخدر تشکيل مي دهند.

• امروز مصرف مواد مخدر از مواد کم خطر به پرخطر تبديل شده است. بيشترين ميزان مصرف مواد مخدر مربوط به کريستال و شيشه است و سن شروع اعتياد روز به روز پايين تر مي آيد. نامهاي مختلف مواد مخدر که در جامعه رايج هستند: يخ، آيس، شابو، سولفات، يابا، تينا و ... از جمله اين نامها هستند. حتي آدامسهاي مختلف که با نام هاي متفاوت وارد بازار مي شوند را مي توان به عنوان طعمه برشمرد، چون اين آدامسها از ماده هاي محرك تشکيل شده است. پس بايد هوشيار باشيم و با توجه به اينکه زمينه پيشگيري از خانواده ها شروع مي شود، مهارت زندگي کردن را به فرزندمان آموزش دهيم.

روز جهاني مبارزه با مواد مخدر

کنفرانس بين المللي مبارزه با اعتياد و قاچاق مواد مخدر از تاريخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر "وين" به منظور ابراز عزم سياسي ملتها در امر مبارزه با پديده خانمان سوز و شوم مواد مخدر تشکيل شد و در آن سندي با عنوان C.M.O به تصويب کشورهاي شرکت کننده رسيد. اين سند خط مشي همه جانبه اقدامات در امر کنترل مواد مخدر را از سوي کشورهاي شرکت کننده مشخص و آنان را متعهد نموده است تا اقدامات بين المللي در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند.

در اين کنفرانس سندي در چهار فصل تنظيم شد که بيش از 35 مورد اقدام عملي را همچون ارزيابي ميزان مصرف، پيشگيري از طريق آموزش، نقش رسانه ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، ريشه کني مزارع غير مجاز خشخاش، نابودي شبکه هاي عمده قاچاق مواد مخدر، همکاريهاي حقوقي کشورها و غيره را در خود جاي داده است. اين سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تيرماه به اتفاق آراء مورد تأييد و تصويب کشورهاي شرکت کننده قرار گرفت و سالروز تصويب اين سند به نام روز جهاني مبارزه با مواد مخدر اعلام شد.

گزارش سازمان ملل درباره مبارزه با مواد مخدر

سازمان ملل متحد اعلام کرد، مبارزه بر ضد مواد مخدر بايد به صورت پيشگيري از اعتياد، درمان معتادان در کشورهاي مصرف کننده، انجام برنامه هاي فرهنگي و ايجاد درآمدهاي جايگزين براي توليد کنندگان انجام گيرد. مدير دفتر مبارزه بر ضد مواد مخدر و جرايم سازمان ملل متحد در گزارش سال دو هزار و هفت خود اعلام کرد اگر ميخواهيم مسئله مواد مخدر در بلند مدت حل شود، بايد با مسئله مصرف به صورت ريشه اي برخورد کرد. بنا به اين گزارش، حدود دويست ميليون نفر يعني 8.4 درصد مردم جهان مواد مخدر مصرف مي کنند، اين افراد بين پانزده تا شصت و چهار ساله هستند. اين مسئول سازمان ملل افزود بايد از روستايياني که از کشت مواد مخدر چشم پوشي کرده اند حمايت کرد و آنها را تنها نگذاشت بنابراين بايد به کشتهاي جايگزين روي آورد.

منبع: gums.ac.ir