بزرگنمايي:

چه خبر - پيامدهاي «رقص شمشير» ترامپ و ملک سلمان

روزنامه دنياي اقتصاد به نقل از بيزينس اينسايدر نوشت: عربستان سعودي، مصر، امارات متحده عربي و بحرين روابط خود را با قطر در روز دوشنبه گذشته پنجم ژوئن به تعليق درآوردند و آن کشور را به حمايت از تروريسم متهم کردند و به اين ترتيب بدترين تنش در سال‌هاي اخير را بين کشورهاي قدرتمند جهان عرب به وجود آوردند.

ايران که مدت‌ها است با عربستان سعودي رابطه نسبتا خوبي ندارد، فورا دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريکا را براي ايجاد چنين وضعيتي در طول سفر اخيرش به رياض متهم کرد. دولت‌هاي حاشيه خليج فارس و مصر مدت مديدي است که به‌دليل حمايت قطر از اسلامگرايان به خصوص اخوان‌‌المسلمين که به‌عنوان دشمن سياسي خطرناک آنها محسوب مي‌شود، نارضايتي داشته‌اند. علاوه بر اين، در هماهنگي با اقدامات آنان، يمن (دولت يمن در عربستان) و ليبي نيز به اين کشورهاي عربي پيوستند تا اين تنش شگرف را بين کشورهاي عرب که بسياري از آنها عضو اوپک هستند، شدت بخشند.

با اعلام بستن مبادي حمل و نقل با کشور قطر از سوي سه کشور حاشيه خليج‌فارس، گردشگران قطري و افراد مقيم آن کشور دو هفته براي ترک اين کشورها وقت دارند. همچنين قطر از ائتلاف نظامي به رهبري عربستان سعودي در يمن اخراج شده است. عربستان سعودي قطر را به حمايت از گروه‌هاي نظامي که برخي از آنها تحت پشتيباني رقيب منطقه‌اي آنان يعني ايران قرار دارند متهم کرده و اين کشور را به تبليغ ايدئولوژي اين گروه‌ها متهم کرده است. اين اتهامات همچنين حمايت از برخي از گروه‌هاي مسلح در مناطق عمدتا شيعه‌نشين مانند قطيف در عربستان و بحرين را نيز شامل مي‌شود. قطر گفته است که با ائتلافي مواجه شده که هدف آن تضعيف اين کشور است و مداخله در روابط ساير کشورها را انکار کرده است.

اما ايران آمريکا را سرمنشا اين اتفاقات مي‌داند و اين رويدادهاي اتفاق افتاده را «نتيجه رقص شمشير» دانسته است. ترامپ و برخي مقامات آمريکايي در يک رقص شمشير سنتي در سفري به کشورهاي مسلمان شرکت کردند تا موضعي متحد عليه اسلامگرايان افراطي و منزوي کردن ايران ايجاد کنند. وزير امور خارجه ايالات متحده آمريکا، رکس تيلرسون نيز در سيدني اعلام کرد که اين رويدادها بر جنگ عليه نظاميان اسلامگراي افراطي تاثيري ندارد و واشنگتن متحدانش در خليج فارس را تشويق کرده است تا اختلافاتشان را حل کنند. شکاف بين دوحه و نزديک‌ترين متحدانش مي‌تواند اثراتي در خاورميانه داشته باشد، به ويژه آنکه در اين منطقه، دولت‌هاي آن، قدرت سياسي و مالي خود را براي تاثير بر رويدادهايي در ليبي، مصر، سوريه، عراق و يمن به کار برده‌اند.

عواقب بحران

عواقب اقتصادي چنين اقدامي فورا آشکار شدند. خطوط هوايي اتحاد که شرکتي متعلق به دولت ابوظبي است و خطوط هوايي امارات دبي اعلام کردند که تمام پروازهايشان را به دوحه به حالت تعليق درخواهند آورد. از سوي ديگر، شرکت هوايي قطر نيز در وب‌سايت رسمي خود اعلام کرد که تمام پروازهاي خود به مقصد عربستان سعودي را تعليق کرده است. شاخص بازار سهام قطر در پي اين اتفاقات هفت و نيم درصد کاهش يافت که يکي از شديدترين ضربه‌ها به اين بازار بوده است.

اين تنش‌هاي ديپلماتيک وجهه بين‌المللي قطر را تهديد مي‌کنند که ميزبان يک پايگاه نظامي بزرگ آمريکايي است و همچنين قصد دارد در سال 2022 ميزبان جام جهاني فوتبال نيز باشد. سال‌ها زمان برده است که اين کشور تبديل به يک ميانجي در مسائل بسياري از کشورهاي منطقه شده است. کريستين اولريکسن يکي از متخصصان مسائل خليج‌فارس و موسسه بيکر که در ايالات متحده قرار دارد، معتقد است که اگر مرزهاي زميني و هوايي قطر براي مدتي طولاني بسته شوند، براي برگزاري رقابت‌هاي جام‌جهاني و زمان‌بندي آن مشکلاتي را پديد خواهند آورد.

وي مي‌گويد: «به نظر مي‌رسد که سعودي‌ها و اماراتي‌ها احساس مي‌کنند که با نزديک کردن خود به دولت ترامپ احساس جسارت بيشتري پيدا کرده‌اند. آنها تصميم گرفته‌اند با رويکرد قطر مقابله کنند، آن هم با اين فرض که دولت ترامپ از آنان حمايت خواهد کرد.»قيمت نفت پس از اين حرکت‌ها عليه قطر که بزرگ‌ترين عرضه‌کننده گاز طبيعي مايع و فروشنده عمده برخي محصولات مرتبط ديگر است، افزايش يافته است.

منبع:روزنامه دنياي اقتصاد