بزرگنمايي:

چه خبر - آپنه خواب و انواع آن رابشنا سيد

آپنه خواب يک اختلال خواب بسيار شايع است، که تقريبا 20 ميليون امريکايي را تحت تاثير قرار داده‌است. خفگي در خواب وضعيتي است که در آن تنفس شخص به طور دوره‌اي در طول خواب متوقف مي‌شود. اين دوره‌هاي توقف در تنفس، مي‌تواند دفعات معدودي رخ بدهد يا صدها بار در طول شب اتفاق بيفتد. هنگامي که تنفس شخص در خواب متوقف مي‌شود، او تا حدي از خواب بيدار مي‌شود، به اين دليل که مغز او از مراحل عميق‌تر خواب به زور خارج مي‌شود تا بدن را وادار کند که نفس کشيدن را دوباره شروع کند. هنگامي که اين اتفاق چندين بار در ساعت رخ مي‌دهد، کيفيت خواب کاهش مي‌يابد، و مشکلات پزشکي بسياري کم‌کم بروز مي‌کنند. بسياري از مردم با آپنه انسدادي خواب، آشنا هستند اما انواع ديگري از آپنه نيز وجود دارند که ما سعي کرده ايم در اين مقاله، شما را با هر سه نوع آپنه خواب، آشنا کنيم.

آپنه انسدادي خواب (OSA) شايع‌ترين شکل آپنه خواب است و گفته مي‌شود که حدود 4 درصد از مردان و 2 درصد از زنان را تحت تاثير قرار داده‌است. با اين حال، اعتقاد بر اين است که تنها حدود 10٪ از افراد مبتلا به OSA به دنبال درمان اين اختلال مي‌روند و در باقي افراد مبتلا، اين اختلال تشخيص داده نمي‌شود.

وقفه تنفسي در خواب در اثر انسداد نسبي يا کامل مجراهاي تنفسي در طول خواب ايجاد مي‌شود. در هنگام خواب، عضلات گلو ريلکس مي‌شوند و اجازه مي‌دهند که زبان و يا بافت‌هاي چربي گلو، روي مجراي تنفسي بيفتد و جريان هوا را مسدود کند. در طول رخ دادن آپنه، انسداد جريان هوا، جريان خون را به مغز محدود مي‌کند. اين امر به نوبه‌ي خود به مغز سيگنال مي‌دهد که تا حدي از خواب بيدار شود و به بدن سيگنال بدهد که لازم است نفس بکشد. اين اتفاق اغلب با نفس نفس زدن با صداي بلند، احساس خفگي، يا خرناس همراه است، چرا که فرد براي مبارزه با انسدادي که رخ داده، يک نفس عميق مي‌کشد. هنگامي که فرد نفس کشيد، مغز دوباره به خواب مي‌رود، و اين روند يک بار ديگر آغاز مي‌شود.

– وقفه تنفسي خفيف در خواب : فرد مبتلا بين 5 تا 14 بار وقفه‌ي تنفسي را در يک ساعت تجربه مي‌کند.

– وقفه تنفسي متوسط در خواب : فرد مبتلا بين 15 تا 30 بار وقفه‌ي تنفسي را در يک ساعت تجربه مي‌کند.

– وقفه تنفسي شديد در خواب : فرد مبتلا بيش از 30 وقفه‌ي تنفسي را در يک ساعت تجربه مي‌کند.

– خروپف با صداي بلند و به طور منظم که ايجاد مزاحمت براي اطرافيان مي‌کند، يکي از بارزترين نشانه‌هاي OSA بالقوه است.

– وقفه‌هاي مکرر در تنفس ناشي از انسداد. به دنبال اين وقفه‌ها اغلب گرفتگي يا نفس نفس زدن رخ مي‌دهد، چرا که سيستم تنفسي بدن در حال مبارزه با انسداد است.

– خواب آلوده بودن بيش از اندازه در طول روز، که ناشي از وقفه‌هاي مکرري است که در هنگام خواب و طي شب رخ مي‌دهد.

– سردرد صبحگاهي که به دليل از دست دادن اکسيژن در جريان خوني که به سمت مغزتان جريان دارد، در نتيجه‌ي تنفس نامنظم در شب ايجاد مي‌شود.

– بي‌قراري در خواب. افراد مبتلا به آپنه انسدادي خواب، اغلب خواب بريده بريده و نامنظم دارند، چرا که ذهن و بدن‌شان دائما در طول شب بيدار مي‌شود، و آنها را از مراحل بسيار لازم حرکت تند چشم در خواب و حرکت غير تند چشم در خواب بيرون مي‌کشد.

– افسردگي يا تحريک‌پذيري. کمبود خواب منظم و با کيفيت، مي‌تواند سلامت ذهني فرد را ويران کند. افراد مبتلا به آپنه انسدادي خواب، اغلب احساس تندخويي در خود دارند، و حتي علائم شديدتر افسردگي را نيز، ممکن است تجربه کنند.

– وزن: در بسياري از موارد وزن بدن شخص به طور مستقيم با رخ دادن آپنه انسدادي خواب مرتبط است. افرادي که اضافه وزن دارند يا چاق هستند، در مقايسه با کساني که هميشه در وزن مناسبي هستند، بيش‌تر احتمال دارد آپنه در خواب داشته باشند. آپنه در خواب معمولا در اثر بافت‌هاي چربي اضافي که در گردن و گلو تشکيل مي‌شوند رخ مي‌دهد. اين بافت‌هاي چربي مي‌توانند به محدوديت در جريان هوا منجر شوند، چرا که مسير سيستم تنفسي فوقاني باريک مي‌شود يا در هنگام خواب مسدود مي‌شود.

– سن: آدم‌ها هنگامي که پير مي‌شوند، تونوس ماهيچه‌اي‌شان کم‌کم از بين مي‌رود. اين قضيه در مورد عضلات داخل گلو هم صدق مي‌کند. زماني که عضلات گلو قوام خود را از دست مي‌دهند، ضعيف‌تر مي‌شوند و بيش‌تر احتمال دارد که در هنگام خواب مجراهاي تنفسي را مسدود کنند.

– لوزه‌ي بزرگ شده يا آدنوئيد (لوزه‌ي سوم) علت اصلي آپنه انسدادي خواب در کودکان است، اما مي‌تواند بزرگسالاني را که هرگز عمل برداشتن لوزه را در سنين پايين‌تر انجام نداده‌اند، تحت تاثير قرار بدهد.

– علل طبيعي: برخي از افراد ممکن است به طور ژنتيکي گلوي باريک‌تري داشته باشند يا ممکن است زبان بزرگي داشته باشند که روي مجراهاي تنفسي بيفتد و آنها را مسدود کند. اگر در خانواده شما سابقه‌ي OSA وجود دارد، احتمال بروز اين اختلال در شما هم وجود دارد.

– مصرف مکرر الکل: الکل باعث شل شدن عضلات بدن مي‌شود و اين مشکل، عضلات گلو را نيز شامل مي‌شود که ممکن است تا حدي شل شوند و در نتيجه مجراي تنفسي را در طول خواب مسدود کنند.

– سيگار کشيدن: سيگار ريه‌ها، گلو و مري را تحريک مي‌کند و مي‌تواند به التهاب مجراي تنفسي فوقاني و احتباس مايعات در آن منجر شود. در نتيجه‌ي اين التهاب و احتباس مايعات، عبور هوا از مجراي تنفسي با مشکل مواجه مي‌شود.

– فشار مثبت مداوم (CPAP)

– فشار اتوماتيک مثبت مجراي تنفسي (APAP)

– فشار مثبت دو سطحي مجراي تنفسي (BiPAP)

– دستگاه‌هاي بهبود آرواره‌ي پايين (MADs)

– رابط نگهدارنده‌ي زبان

– عمل جراحي Uvulopalatopharyngoplasty يا UPPP

– آدنوتونسيلکتومي

– جراحي بيني

– عمل جراحي براي جلو آوردن فک (MMA)

آپنه خواب مرکزي (CSA) زماني رخ مي‌دهد که مغز به طور موقت نتواند به عضلات مسئول کنترل تنفس سيگنال بفرستد. بر خلاف آپنه انسدادي خواب، که مي‌تواند به عنوان يک مشکل مکانيکي ديده شود، آپنه خواب مرکزي بيشتر يک مشکل ارتباطي است.

آپنه خواب مرکزي همچنين بسيار کم‌تر از آپنه‌ي خواب انسدادي شايع است. برخي برآوردها ادعا مي‌کنند که حدود 20٪ از موارد آپنه در خواب CSA هستند، اما بسياري ديگر بر اين باورند که تعداد آنها بسيار کم‌تر است.

آپنه در خواب مرکزي اغلب در اثر مشکلات پزشکي و اختلالاتي که ساقه‌ي مغز را تحت تاثير قرار مي‌دهند، ايجاد مي‌شود. اين علل مختلف اغلب به علائم مختلف و انواع مختلف خفگي در خواب مرکزي منجر مي‌شود.

– توقف تنفس يا تنفس نامنظم در طول خواب

– تنگي نفس که منجر به بيداري شود

– خواب آلودگي مفرط در طول روز

– خستگي مزمن

– سردرد صبحگاهي

– خواب نامناسب و پر از بي‌قراري

– مشکل داشتن در تمرکز

– تغييرات خلق و خوي

– خروپف (خروپف در اين نوع آپنه‌ به اندازه‌ي آپنه‌ي انسدادي شايع نيست)

– بيماري پارکينسون

– اختلالاتي که ساقه‌ي مغز را تحت تاثير قرار دهد از جمله عفونت مغز و سکته‌ي مغزي

– چاقي

– برخي از داروها مانند داروهاي مسکن

– نارسايي قلبي

– احتمال توسعه‌ي CSA در زنان بيش‌تر از مردان است

– در ميان افراد مسن، به ويژه کساني که بيش از 65 سال سن دارند، شايع‌تر است

– افراد مبتلا به اختلالات قلبي مانند فيبريلاسيون دهليزي و نارسايي احتقاني قلب در معرض خطر بيش‌تري هستند

– افرادي که دچار سکته‌ي مغزي شده‌اند يا يک تومور مغزي دارند

– کساني که در ارتفاع بلندتر از آن‌چه عادت داشته‌اند مي‌خوابند. علائم معمولا پس از بازگشت به ارتفاع هميشگي، ناپديد مي‌شوند

– کساني که از مواد مخدر استفاده مي‌کنند، در معرض خطر بيش‌تري هستند

– برخي از افراد مبتلا به آپنه‌ي انسدادي خواب مي‌توانند دچار آپنه خواب مرکزي نيز بشوند زماني که با دستگاه‌هاي فشار مثبت مجراي تنفسي درمان شوند.

– درمان اختلال موجود که باعث CSA شده‌است اغلب نخستين گزينه‌ي درماني براي اين مشکل است.

– فشار مثبت دائمي مجراي تنفسي (CPAP).

مانند OSA يکي از گزينه‌هاي اول براي درمان CSA استفاده از CPAP است. دستگاه CPAP شامل يک ماسک تنفسي است که فرد مبتلا به آپنه‌ در هنگام خواب روي دهان خود مي‌گذارد. فشار هواي به اندازه‌ي کافي پايدار از طريق ماسک به مجراي تنفسي فرستاده مي‌شود تا مانع از افتادن بافتي شود که ممکن است بيفتد و جلوي مجرا را بگيرد (و باعث وقفه تنفسي و خروپف ‌شود). دستگاه CPAP در رفع خفگي در خواب موثر است اما اين اختلال را درمان نمي‌کند. اگر شما استفاده از دستگاه CPAP را قطع کنيد، خفگي در خواب شما ممکن است برگردد.

– فشار هواي مثبت دو سطحي (BPAP).

فشار مثبت دو سطحي مانند CPAP است به جز اين‌که BPAP سطح هوا را بسته به دم يا بازدم بيمار تنظيم مي‌کند. در هنگام دم، يک سنسور الکترونيکي به BPAP مي‌گويد که هواي بيش‌تري را از طريق ماسک براي باز کردن انسداد ايجاد کننده‌ي آپنه‌ ارسال کند. در زمان بازدم، فشار هوا کاهش مي‌يابد. اين کاهش براي افراد مبتلا به خفگي در خواب که در زمان بيرون دادن نفس مشکل دارند خوب است، در حالي که دستگاه CPAP فقط يک فشار هواي ثابت دارد.

– روش هواگيري فرمان‌يار انطباقي (ASV).

دستگاه هواگيري فرمان‌يار انطباقي، تنفس را تحت نظر مي‌گيرد و جريان هوا را از طريق ماسک براي مطابقت با تنفس نرمال فرد در هنگام بيداري تنظيم مي‌کند. اين تنظيم بلافاصله بعد از آن‌که ASV تشخيص دهد که بيمار به درستي نفس نمي‌کشد (در آپنه‌ي خواب مرکزي مشکل همين است، زماني که مغز به بدن براي نفس کشيدن سيگنال نمي‌دهد) انجام مي‌شود. هنگامي که بيمار نفس‌اش را بيرون مي‌دهد يا الگوي تنفس طبيعي را از نو شروع مي‌کند، ASV دوباره فشار را تنظيم مي‌کند.

– دارو. برخي از داروها، مانند استازولاميد (Diamox) يا تئوفيلين (تئو-24، تئوکرون و غيره)، براي تحريک تنفس در افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزي استفاده شده‌است. داروها ممکن است زماني تجويز شوند که درمان فشار مثبت هوا با شکست مواجه شوند.

آپنه‌ي خواب مختلط ترکيبي از علائم وقفه تنفسي در خواب و آپنه خواب مرکزي است. برخي از بيماران که براي وقفه تنفسي در خواب با استفاده از دستگاه CPAP درمان شده‌اند، علائم آپنه خواب مرکزي را بعد از درمان PAP نشان مي‌دهند. اين پديده از مدت‌ها قبل در آزمايشگاه‌هاي خواب مشاهده شده‌است، اما قبلا تحقيقي روي آن صورت نگرفته‌است. در سال 2006 محققان کلينيک مايو يک مطالعه روي 223 فرد مبتلا به آپنه‌ي خواب انجام دادند و متوجه شدند که 15٪ از بيماران آپنه‌ي خواب که معتقد بودند به OSA مبتلا هستند، در واقع آپنه‌ي خواب مختلط داشته‌اند.

در طول درمان با CPAP براي بيماراني که معتقد بودند OSA دارند، مجراهاي تنفسي بيمار با موفقيت باز شدند و موانع کاملا برطرف شدند، اما بيماران همچنان در هنگام خواب مشکل تنفسي داشتند. در حالي که درمان CPAP روي آنها انجام مي‌شد، علائمِ OSA در آنها به علائم CSA تبديل شده بود.

گزينه‌هاي درماني مناسب براي آپنه خواب مختلط هنوز هم بايد مورد بهبودي و اصلاح قرار بگيرند. درحال‌حاضر يکي از بهترين درمان‌ها همچنان دستگاه‌هاي CPAP است، اما بايد در پايين‌ترين فشار ممکن قرار بگيرد تا انسداد مجاري تنفسي با موفقيت برطرف شود، اما علائم CSA توسعه نيابند.

در برخي موارد که CPAP تاثير موفقيت‌آميزي ندارد، دستگاه‌هاي فشار هواي دوسطحي و دستگاه‌هاي هواگيري فرمان‌يار انطباقي که بهتر مي‌توانند هوارساني را کنترل کنند، امتحان مي‌شوند. دستگاه فشار مثبت دو سطحي قادر به ارائه‌ي هواي تحت فشار است که مي‌تواند مشکل انسداد را حل کند و همچنين قادر است هوارساني را در طول آپنه مرکزي با “مجبور کردن فرد به نفس کشيدن” در طول دوره‌هاي رخ دادن آپنه‌ي مرکزي ثبات ببخشد.

ثابت شده‌است که استفاده از دستگاه‌هاي هواگيري فرمان‌يار انطباقي موفقيت‌آميز است چرا که اين دستگاه‌ها مي‌توانند تجزيه و تحليل نفس به نفس انجام دهند و مطابق با آن تنظيمات را تغيير بدهند.

با اين حال، در حالي که هم دستگاه‌هاي فشار هواي دوسطحي و هم دستگاه‌هاي هواگيري فرمان‌يار انطباقي، در درمان آپنه خواب مختلط بهتر از دستگاه‌هاي CPAP هستند، اما هنوز بهترين درمان براي آپنه‌ي خواب مختلط پيدا نشده‌است.

منبع: behdashtnews.ir