بزرگنمايي:

چه خبر - تاثيرات فروکتوز و امگا3 بر عملکرد مغز و تخريب ژن ها

مطالعات و تحقيقات اخير دانشگاه UCLA ارتباط تخريب ژن‌ها را بر اثر فروکتوز و طيف گسترده‌‌اي از بيماري‌ها نشان مي‌دهد. قند فروکتوز در رژيم غذايي غربي جايگاه قابل‌توجهي دارد. خبر خوش اين است که همين محققين دريافته‌اند اين تغييرات زيانبار قابل برگشت هستند و مصرف اسيد چرب امگا-3 (دوکوزاهگزانوئيک اسيد DHA) مي‌تواند در ترميم اين ژن‌ها بسيار موثر باشد.

امگا 3 (DHA) تمامي الگوي ژنتيکي تغيير يافته را به حالت عادي بازمي‌گرداند که خاصيت شاخص اين اسيد آلي است.

جيا يانگ، دانشيار دانشگاه UCLA در فيزيولوژي ـ بيولوژي تلفيقي، با اظهار بيانات فوق اضافه مي‌کند که علت اين تاثير قدرتمند براي دانشمندان مشخص است.

امگا 3 (DHA) به طور طبيعي در غشاي سلول‌هاي مغزي توليد مي‌شود، ولي ميزان آن براي مقابله با بيماري‌ها کافي نيست. پروفسور فرناندو گومز، جراح مغز و اعصاب و دانشيار فيزيولوژي ـ بيولوژي تلفيقي اين دانشگاه مي‌گويد: «بدن و مغز ما فاقد تجهيزات لازم براي توليد امگا 3 (DHA) به ميزان کافي هستند و ما بايد کمبود آن ‌را با تغذيه جبران کنيم.»

امگا 3 (DHA) سيناپس‌هاي مغزي را تقويت مي‌کند و قدرت يادگيري و حافظه ما را ارتقا مي‌بخشد. اين ماده در ماهي آزاد (غير پرورشي) و به ميزان کمتر در انواع ديگر ماهي‌ها، روغن ماهي، بذر کتان، گردو وانواع مغزها موجود است.

سهم عمده منبع تامين فروکتوز در رژيم غذايي آمريکاييان از عصاره تغليظ شده ذرت که براي شيرين کردن مواد غذايي استفاده مي‌شود، سرچشمه مي‌گيرد. اين شيرين کننده ارزان‌قيمت از نشاسته ذرت استخراج مي‌شود. منابع ديگر تامين فروکتوز در بدن عبارتند از نوشابه‌ها، شيريني ها، شربت‌ها و دسرها.

طبق تخمين وزارت کشاورزي ايالات متحده در سال 2014 هر آمريکايي حدود 13 کيلوگرم عصاره ذرت مصرف کرده است. فروکتوز به مقدار زيادي در ميوه‌ها موجود است ولي فيبر موجود در ميوه، سرعت جذب آن را توسط بدن بسيار کند مي‌کند، به اضافه آنکه ترکيبات ديگري در ميوه وجود دارد که براي سلامت مغز و بدن لازم است.

براي مطالعه اثرات فروکتوز روي مغز تعدادي موش به سه گروه تقسيم شدند. گروه اول به مدت 6 هفته با محلول آبي فروکتوز سيراب شدند. ميزان قند دريافتي هر موش معادل قندي بود که يک فرد بزرگسال با نوشيدن 1 ليتر نوشابه غيرالکلي در روز دريافت مي‌کند. گروه دوم علاوه بر رژيم بالا، مکمل حاوي امگا 3 (DHA) دريافت مي‌کردند و گروه سوم فقط آب خالص مي‌نوشيدند.

پس از گذشت 6 هفته موش‌ها درون هزارتويي رها شدند. موش‌هايي که محلول فروکتوز نوشيده بودند، نسبت به آنهايي که آب مصرف کرده بودند، براي پيدا کردن راهشان از درون هزارتو به دو برابر زمان نياز داشتند. مشخص شد که فروکتوز در تخريب حافظه نقش زيادي دارد. دسته دوم که مخلوط فروکتوز و امگا 3 (DHA) دريافت کرده بودند، عکس‌العملي مشابه دسته سوم داشتند.

اين مشخص مي‌کرد که امگا 3 (DHA) اثرات مخرب فروکتوز را جبران کرده است. همچنين آزمايش خون دسته اول نشان داد که ميزان قند خون، تري‌گليسريد و انسولين در آنها بسيار بالاتر از دو دسته ديگر است. بالا بودن اين سه ماده در ايجاد چاقي و ابتلا به ديابت بسيار موثر است.

20 هزار توالي ژنتيکي در مغز موش‌ها بررسي شد و700 ژن در هيپوتالاموس (مرکز متابوليک مغز) و 200 ژن در هيپوکامپ (مرکز کنترل يادگيري و حافظه) شناسايي شدند که بر اثر فروکتوز تغيير عملکرد مي‌دهند. اکثريت ژن‌هاي شناسايي شده که قابل مقايسه با ژن‌هاي انساني هستند، مسئول تنظيم متابوليسم و ارتباط سلولي‌اند.

از بيماري‌هايي که در اثر تخريب اين ژن‌ها بوجود مي‌آيد، مي‌توان به پارکينسون، اختلال دوقطبي افسردگي ـ شيدايي، افسردگي و ديگر بيماري‌هاي مغزي اشاره کرد.

در ميان 900 ژن شناسايي شده، 2 ژن خاص با نام‌هاي Bg- و Fmod از اولين ژن‌هايي هستند که تحت تاثير فروکتوز تغيير مي‌يابند. پس از دگرگوني، اين دو ژن به‌صورت آبشاري بقيه ژن‌ها را تحت تاثير قرار مي‌دهند. اين يافته‌ها مي‌تواند به اين معني باشد که Bg- و Fmod بايد هدف اصلي داروهاي ابداعي براي کنترل بيمار‌هاي مغزي باشند.

اين تحقيق از مکانيسم تاثيرگذاري فروکتوز بر ژن‌ها نيز پرده برداشته است. فروکتوز توانايي اين را دارد که سبب اتصال مواد بيوشيميايي به سيتوزين شود. سيتوزين يکي از چهار نوکلئوتيد تشکيل دهنده DNA است. ايجاد چنين تغييري مي‌تواند سبب خاموش يا روشن کردن ژن‌ها شود.

پروفسور گومز پيش از اين هم روي تاثيرات فروکتوز بر مغز تحقيق کرده و اعلام کرده بود اين قند نه‌تنها ارتباط سلول‌هاي عصبي را مختل مي‌کند بلکه مقداري مواد سمي هم توليد مي‌کند و ادامه درازمدت اين روند صدمه جدي به يادگيري و حافظه وارد مي‌سازد.

گومز مي‌گويد: «خوردني‌ها نيز مي‌توانند مثل داروها بر مغز تاثير بگذارند.» او توصيه مي‌کند که مصرف نوشابه، شيريني و دسر و کلا شکر و چربي‌هاي اشباع را کاهش دهيم. اگرچه مصرف امگا 3 (DHA) داراي مزايايي برجسته است، نمي‌توانيم متوقع باشيم که در يک چشم به هم زدن معجزه کند. براي اينکه به حدود قابليت‌هاي آن در درمان پي ببريم، به تحقيق و آزمايشات بيشتري نيازمنديم.

منبع: salamati.ir