بزرگنمايي:

مشکلات پوستي در سالمندان

دکتر سيدمسعود داوودي، متخصص بيماري‌هاي پوست، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي بقيه‌ا...

با افزايش سن، سلول‌هاي بدن پير مي‌شود. پوست نيز همگام با تمام سلول‌ها تغيير و مشکلاتي پيدا مي‌کند. در اين مطلب به مشکلات پوستي دوران سالمندي و راه‌هاي پيشگيري از آنها اشاره مي‌کنيم؛ مشکلاتي که مهم‌ترين آنها عبارتند از: خشکي پوست، چين و چروک، کبودي و خونمردگي، تومورهاي پوستي، عوارض پوستي ناشي از بيماري زمينه‌اي، بيماري عفوني پوست و تاخير در ترميم زخم.

عارضه‌اي که بيش از همه در پوست سالمندان جلب توجه مي‌کند، خشکي پوست است. هرچه سن بالاتر مي‌رود تحليل بافت چربي در همه نقاط از جمله صورت بيشتر مي‌شود. کاهش چربي باعث افزايش دفع آب از طريق پوست و خشکي در آن مي‌شود. به دنبال خشکي پوست، ترک‌هايي در سطح آن ايجاد مي‌شود که سرمنشاء خارش است. خارش در فصل پاييز و زمستان که خشکي هوا زياد است، شدت بيشتري دارد. اغلب سالمندان در اثر خارش زياد در فصول خشک سال دچار التهاب و اگزماي پوستي هم مي‌شوند. براي رفع خشکي پوست مي‌توان از کرم‌هاي مرطوب‌کننده قوي استفاده کرد.

کلاژن موجود در پوست با افزايش سن از هم گسسته مي‌شود و باعث خواهد شد خاصيت کشساني و الاستيسيته پوست از بين برود. پوست بدون کلاژن، قوام سفت خود را از دست مي‌دهد و به اصطلاح چروک مي‌خورد يا مي‌ريزد. اين پديده در بدن قابل پيشگيري نيست و دير يا زود، با افزايش سن رخ مي‌دهد. اصلي‌ترين علت چروک پوست، نور آفتاب است و اگر از همان دوران جواني از پوست محافظت شود، ميزان چروک شدن پوست به حداقل مي‌رسد.

کبودي و خونمردگي در پوست سالمندان زياد ديده مي‌شود. اگر موضوع سالمندآزاري مطرح نباشد، شايع‌ترين دليل کبودي پوست، مصرف داروهاي ضدانعقاد است که در سالمندان مبتلا به بيماري قلبي عروقي، براي جلوگيري از ايجاد لخته تجويز مي‌شود. سالمندان به خوبي نمي‌توانند تعادل خود را حفظ کنند و بيشتر به اشياء داخل خانه و... برخورد مي‌کنند به همين دليل احتمال خونريزي درون بافتي و ديدن کبودي در بدنشان زياد است.‎

مورد بعدي تومورهاي خوش‌خيم و بدخيم پوستي است. از تومورهاي خوش‌خيم مي‌توان به خال‌هاي عروقي و خال‌هاي رنگي اشاره کرد. ضايعه‌هاي گوشتي نواحي مختلف پوست بدن معمولا خطري ندارند و به برداشتن آنها هم نياز نيست. اگر از نظر زيبايي مشکلي ايجاد کنند و محلشان طوري باشد که باعث آزار سالمند شود، مي‌توان زائده گوشتي را برداشت. در سنين بالا، تومورهاي بدخيم پوستي را هم مشاهده مي‌کنيم. ضايعات پيش‌سرطاني ممکن است از همان سنين کودکي و نوجواني در پوست وجود داشته باشند ولي در دوران سالمندي بروز ‌کنند. سرطان‌هاي پوستي شايع در دوران سالمندي شامل سرطان سلول‌هاي پايه‌اي پوست و سلول‌هاي سنگفرشي پوست است. بدخيم‌ترين نوع سرطان از نوع ملانوم است که اين سرطان نيز در سنين بالا ديده مي‌شود. وقتي سالمند دچار زخم پوستي مي‌شود و زخم هم بهبود نمي‌يابد، بايدبه فکر ضايعات بدخيم بود و حتما نمونه‌برداري از زخم انجام گيرد.

بيماري‌هاي پوستي سالمندان ممکن است در اثر وجود بيماري‌ زمينه‌اي ديگري ايجاد شده باشد. افراد مسن بيشتر به بيماري‌هاي کليوي، کبدي، قلبي عروقي، ديابت و... مبتلا هستند بنابراين ديدن عوارض پوستي ناشي از اين بيماري‌ها در سالمندان طبيعي است. مثلا فردي که کم خون است، پوست رنگ‌پريده و سردي دارد يا به علت کم خوني دچار ريزش مو در سر، صورت و بدن مي‌شود. حتي ناخن‌هاي فرد کم‌خون نيز تغيير شکل مي‌دهند. مشکلات کليوي مي‌توانند باعث خارش پوست شوند. بيماري‌هاي کبدي نيز باعث خارش و زردي پوست مي‌شوند.

بيماري‌هاي عفوني که در پوست سالمندان ديده مي‌شود به علت ضعيف شدن سيستم ايمني بدن است. ضايعات عفوني و قارچي پوستي به دليل ضعف سيستم ايمني در سنين بالا شيوع بيشتري پيدا مي‌کند. تجمع قارچ‌ها بيشتر در کف پا و ناخن‌هاي سالمندان است. البته ضعف قواي جسماني سالمندان را هم بايد در نظر گرفت که باعث مي‌شود نتوانند بهداشت خود را به‌خوبي رعايت کنند بنابراين مراقبان سالمند بايد به اين نکته توجه کنند.

افراد سالخورده پوست آسيب‌پذيرتري دارند. ترميم و بهبود زخم در سالمندان بسيار آهسته‌تر از يک فرد جوان است. گاهي بهبود زخم آنقدر طول مي‌کشد که لازم است براي ترميم و جلوگيري از عفونت، مداخله پزشکي انجام شود. در چنين مواردي بهتر است براي بيماران آنتي‌بيوتيک تجويز و محل زخم نيز تميز نگه داشته شود. يکي از زخم‌هايي که در سالمندان ديده مي‌شود، زخم پوستي در اثر بيماري ديابت و درگيري عروقي است. باتوجه به اينکه بهبود زخم در سالمندان در حالت طبيعي به کندي صورت مي‌گيرد، زخم ناشي از ديابت، خيلي خطرناک‌تر خواهد‌ بود، بنابراين سالمندان بايد به اين نکته توجه داشته باشند و مدام پاها را معاينه و درصورت ديدن زخم خيلي زود به پزشک مراجعه کنند.

منبع : salamat.ir