بزرگنمايي:

چه خبر - گفت و گو با مهتاب کرامتي

مي خواهيم از ورود به سينما شروع کنيم. شما از کلاس بازيگري وارد سينما شديد ولي مي خواهم بدانم آيا درست ترين راه ورود به بازيگري و سينما را همين کلاسها مي دانيد يا اينکه ممکن است راه هاي ديگر هم باشد و اولويت داشته باشد و درنهايت نظر خودتان راجع به صحيح ترين راه ورود به بازيگري حرفه اي چيست؟
– به اندازه تعداد بازيگراني که داريم، راه هايي براي ورود به سينما وجود دارد. شايد تجربه من پيرامون ورود به سينما براي فرد ديگري موثر نباشد. من تنها مي توانم تجربياتم را ارائه دهم و بگويم من به اين طريق وارد شدم و نظرم اين است که اين مسير مثبت تر است اما ممکن است فرد ديگري به شکلي کاملا متفاوت از من وارد سينما شده و بازيگر بسيار خوب، موفق و ماندگار باشد. ما قرار نيست به کسي خط مشي صددرصد بدهيم، بلکه قرار است تجربياتمان را اينجا به هم منتقل کنيم. من از کلاسهاي بازيگري شروع کردم و به نظرم يکي از راه هاي مثبت براي ورود به عرصه سينما همين کلاس ها است. پيش از آن، گاه در کوچه و بازار به من پيشنهاد بازيگري مي شد که راه راحت تري براي ورود به سينما بود، اما ترجيح دادم از طريق کلاسهاي بازيگري اين اتفاق رخ دهد. در آن زمان تعداد کلاسهاي بازيگري از تعداد انگشتان يک دست هم کمتر بود اما تمامي آن ها معتبر بودند. بارها اين موضوع را تعريف کرده ام که از طريق حبيب رضايي با کلاسهاي آقاي تارخ آشنا شدم که يکي از معتبرترين کلاسها بود و واقعا هم خوشحالم که از آنجا شروع کردم.

فکر کنم آن زمان فقط آقاي سمندريان و آقاي تارخ و آقاي کيميايي کلاس داشتند؟
– آن زمان حتي کلاس هاي آقاي کيميايي هم باز نشده بود. يعني تنها دو آموزشگاه وجود داشت البته احتمال هم دارد که چند آموزشگاه ديگر وجود داشته و من آن ها را نمي شناخته ام اما اصلي ترين ها در عرصه تئاتر و سينما کلاسهاي آقاي تارخ و استاد سمندريان بودند. در آن زمان امکان تحصيل در دو رشته تحصيلي وجود نداشت و اين آموزشگاه ها براي من که تجربه تحصيل در رشته ميکروبيولوژي را داشتم و دلم مي خواست هنر هم بخوانم بسيار جالب بود . من در خانواده اي کاملا علمي بزرگ شدم. مادرم فوق ليسانس مهندسي صنايع غذايي و خواهرم داروساز بود. من هم ميکروبيولوژي مي خواندم و بعيد بود که بتوانم درس را نيمه کاره رها کنم و سراغ هنر بروم. يکي از دوستان و همکلاسي هايم همان موقع اين کار را انجام داد و اولين دوره کارگرداني تئاتر سوره که برگزار شد، تغيير رشته داد. يعني ميکروبيولوژي را که خيلي هم رشته مشکلي است، نيمه کاره رها کرد. او گويا اين جرات و جسارت را داشت و من هميشه تحسينش مي کنم. اما انجام اين کار براي من ممکن نبود. هميشه معتقدم بايد کار را به پايان رساند و فکر مي کنم شانس آوردم که تحصيلم در رشته ميکروبيولوژي را به پايان رساندم. اين تحصيلات خاطره بسيار خوبي برايم داشت.

هيچوقت پشيمان نشديد؟
– به هيچ عنوان. اگر دوباره به دنيا بيايم، همين راه را ادامه مي دهم.

جريان حبيب رضايي چه بود؟
– حبيب رضايي را در صف نمايش «عشق آباد» کار آقاي ميرباقري ديدم و به ياد دارم که اين صف دورتادور تئاتر شهر پيچ خورده بود. از او پرسيدم که چه کار مي کني؟ و او از حضورش در کلاسهاي بازيگري آقاي تارخ گفت. ايشان از شاگردان دوره اول کلاس ها و من دوره دومي هستم. پس از آن حبيب رضايي يک اپيزود در سريال «خانه سبز» کار کرد که به نظرم اپيزود موفقي بود. به او گفتم من هم دلم مي خواهد در اين کلاس ها حضور داشته باشم چرا که هميشه به دنبال کلاس خوبي بودم که بتوانم به آن اطمينان کنم و با حضور در آن بياموزم. آن زمان انتظار نداشتيم که اگر کلاس بازيگري مي رويم، اساتيد موظف به پيدا کردن کار براي ما باشند. ابدا چنين چيزي درذهن ما نبود. ما به دنبال يادگيري بوديم و کلاس هاي آقاي تارخ اين امکان را براي من فراهم کرد. از همين طريق هم به سريال « مردان آنجلس» معرفي شدم و باقي ماجرا را که مي دانيد.

در ابتدا هم گفتم که زياد نمي خواهيم به نحوه بازيگر شدن شما بپردازيم بلکه مي خواهيم بوسيله شما به کساني کمک کنيم که دنبال اين کار هستند.
– دانشگاه حرف اول را مي زند اما به نظر من اگر يک نفر فکر کند که بازيگري را تنها از طريق تئوري مي تواند ياد بگيرد، اشتباه است. بايد در کنار اين مباحث تئوريک تجربه عملي هم وجود داشته باشد. همواره به افرادي که کلاسهاي بازيگري را مي گذرانند و فکر مي کنند اگر کلاسهاي بازيگري را طي کنند حتما جذب کار حرفه اي مي شوند، مي گويم که خودتان بايد اين امکان را فراهم کنيد. شرايط عجيب شده است. زمان کارآموزي ما تعداد فيلمها و سريالهايي که کار مي شد، بسيار اندک بود. آثار 90 دقيقه اي وجود نداشتند و شايد تعداد متقاضيان بازيگري هم کمتر بودند، نمي دانم! اما به نظرم آن موقع ورود به عرصه حرفه اي امر دشوارتري بود.

شايد تعداد متقاضي کمتر نبود ولي اينکه هر کسي فکر کند به راحتي مي تواند بيايد و اين کار را بکند، وجود نداشت.
– شايد، تعداد سريالهايي که ساخته مي شود، فيلم هاي ويديويي که راهي رسانه تصويري مي شوند، فيلمهاي 90 دقيقه اي و تعداد تئاترهايي که روي صحنه مي روند، افزايش يافته اند. آن زمان که ما فعاليت مي کرديم فضا براي کار اندک بود. افراد علاقه مند از من سوال مي پرسند که چطور وارد عرصه بازيگري شوند؟ بسياري از آن ها هم به قول شما فکر مي کنند به بازيگري علاقه دارند ولي براي اين علاقه شان هيچ فعاليت و تلاشي نمي کنند و فکر مي کنند يک چهره زيبا مي تواند ورود به سينما را صد درصد تضمين کند. شايد اين اتفاق رخ دهد اما قطعا ماندگار نيست. من به آنها مي گويم حالا که کلاسهاي بازيگري را گذرانديد، دچار نااميدي نشويد. گروه هاي تئاتري تشکيل دهيد و در حوزه تئاتر فعاليت کنيد. خاک صحنه و زحمت و تلاش باعث مي شود آرام آرام شناخته شويد و به نيکي از شما ياد شود. پس از آن مطمئن باشيد براي ورود به سينما نه تنها نيازي به تلاش شما نيست بلکه آدم ها سراغ شما خواهند آمد. تعداد فيلمسازان فيلم کوتاه زياد شده است. مي توان از بازي در اين فيلم ها شروع کرد. برخي که حتي نمي خواهند کلاس بگذرانند! اگر کلاس هم گذراندند و تلاشي کردند و يکسال هم دوره ديدند، احساس مي کنند بايد نقش يک به آنها پيشنهاد شود درحالي که چنين امکاني وجود ندارد. شما بايد آرام آرام خودتان را بشناسانيد که آدم ها بتوانند به شما اطمينان کنند. باز هم تکرار مي کنم روشهاي مختلفي براي ورود به عرصه بازيگري وجود دارد. شايد براي فردي که پدر و مادرش در عرصه سينما فعال هستند، راه هاي ديگري هم وجود داشته باشد يا براي کسي که از عالم تئاتر فعاليتش را آغاز مي کند، روش هاي ديگري هم وجود داشته باشد.

چقدراز تئاتر شروع کردن را توصيه مي کنيد؟
– الزامي نيست که کسي که تئاتر کار مي کند و موفق است حتما در سينما هم موفق باشد و جذب سينما شود. اين اتفاق مي تواند رخ ندهد. راه هاي مختلفي وجود دارد شايد اگر…

تئاتر به بازيگري کمک مي کند؟
– کمک زيادي مي کند اما نه اينکه تصور کنيم اگر تنها تئاتر کار کنيم، مي توانيم بازيگر موفقي در سينما باشيم. بايد هر دو را تجربه کنيم. سينما و تئاتر دو مديوم متفاوت هستند و در کنار هم، يکديگر را تکميل مي کنند. يک بازيگر سينما اگر بخواهد تئاتر کار کند، بايد تمرين کند، تمرين کند، تمرين کند و کار کند تا ياد بگيرد. يک بازيگر تئاتر هم همينطور. شايد يک بازيگر تئاتر بي نهايت موفق، نتواند در سينما خيلي بدرخشد و بالعکس.

اين هميشه براي من سوال بود که چطور سر از يونيسف درآورديد!
– دستاورد دانشگاه من همين بود. شايد هرجا بگويم که من ميکروبيولوژي خوانده ام بگويند که زمانم را تلف کرده ام اما ابدا اين طور نيست. به نظرم شما هر مسيري را که طي مي کنيد راه ديگري را برايتان باز مي کند. من دوست داشتم که در اين مسير فعاليت کنم و يونيسف اين امکان را به من داد. ميکروبيولوژي رشته بسيار سخت ولي بي نهايت جذاب است. من در کمپين هاي مختلف اچ اي وي ايدز حضور داشتم و کار من با يونيسف به همين شکل آغاز شد.آن زمان احساس کردم که بايد در اين عرصه بيش از اين کار شود. هنوز هم همين اعتقاد را دارم. مي توانم بگويم که شرايط بدتر هم شده است. به هر حال اچ آي وي باعث آشنايي من با يونيسف شد و امسال 10 سالگي حضور من در اين سازمان است.

يک مقدار راجع به مراقبتهايي که از خود بازيگري بايد انجام شود، توضيح دهيد. جسم، روح، روان، فکر، تغذيه…
– اين موضوع بي نهايت اهميت دارد. فردي که کار بازيگري مي کند، نوع زندگي اش بالطبع متفاوت مي شود. اگر که بخواهد سالم، موفق و ماندگار باشد، گذراندن زمان زياد در اجتماع و مهماني ها مفهومي ندارد. يعني شما وقت چنداني نداريد. تعداد کارهاي من را که مي بينيد، آيا امکان دارد که اين اتفاق رخ دهد؟ خير. خواب به موقع، تماشاي فيلم ، کتاب خواندن، تغذيه مناسب، اهميت به وزن بدني و سلامت بدن اهميت بسياري دارد. من سر فيلم «مزار شريف» پياده روي هاي طولاني مي کردم چون بايد تمام مدت آن گاري را حمل مي کردم. نقش خيلي سختي بود شايد حتي سختي اش در کار ديده نشود ولي اينها احتياج به يک آمادگي جسمي خوب دارد. شما بدون آمادگي نمي توانيد اين کار را انجام دهيد. پس بايد خود را بشناسيد و بدن، ذهن و فکرتان را آماده کنيد. بايد همواره امروزتان با ديروز يک تفاوتي داشته باشد. من بايد هر روز يک سازندگي داشته باشم و بايد يک عرصه جديد را شروع کنم.

کمي بيشتر توضيح دهيد. خيلي ها فکر مي کنند که بازيگري اين است که کاري پيشنهاد مي شود و بازي مي کند و بعد مي خوابد تا پيشنهاد بعدي!
– اين روش من را اقناع نمي کند. عالم بازيگري بي نهايت جذاب است و به شما اين امکان را مي دهد که تجربيات متفاوت را زندگي کنيد. لمس زندگي هاي ديگر از نزديک حتي اگر سطحي باشد، بي نهايت جذاب است اما براي من کافي نيست. من دوست دارم تهيه کنندگي را شروع کنم.
ما که تيم خيلي خوبي تشکيل داده ايم. چند خانم که در يک دفتر کار مي کنيم و البته به هيچ عنوان فمينيست نيستيم! شرايط به گونه اي فراهم شده که در کنار هم باشيم. اعتقاد دارم که در ابتدا بايد با يک نفر رفاقت کنيد و وقتي توانستيد رفيق باشيد حالا مي توانيد طولاني مدت با او کار کنيد. وگرنه که يک تجربه است و تمام مي شود. اين امکان براي من فراهم شد که در کنار خانم طهورا ابوالقاسمي که يکي از بهترين هاي تهيه و توليد هستند، باشم. سميرا علايي که به هر حال هم رفيق و هم مانند خواهر و البته مدير برنامه هاي من است و تجربه بسياري در عرصه توليد در فيلمهاي متفاوت دارد. سحر مصيبي که کارش را در سينما با منشي صحنه فيلم بودن آغاز کرد، دستيار کارگردان بوده و دستيار برنامه ريز موفقي هم هست.پس تيم مان کامل است. ما آمديم و در کنار هم قرار گرفتيم براي اينکه تفکرمان يکي است و همه دوست داريم که سازندگي داشته باشيم. اينها همه منجر به توليد فيلم داستاني «تيک آف» شد که به نام «آه، اي عبدالحليم» آن را مي شناسيد. زماني که قرار بود احسان عبدي پور اين فيلم را در بوشهر بسازد، سميرا علايي به عنوان مدير توليد فعاليت داشت. من و خانم ابوالقاسمي هم به عنوان تهيه کننده حضور داشتيم. نتيجه فيلم فوق العاده خوبي شد و منتظريم که ان شاءالله در اکران دوم نوروزي حضور داشته باشد. قرارداد فيلم را بسته ايم و اميد داريم اکران موفقي داشته باشد. اگر امکان تبليغات مناسب و برابر براي همه وجود داشته باشد و بتوانيم از تمام امکاناتمان استفاد کنيم اين فيلم ديده مي شود. به نظر من اين فيلم براي نسل جوان ما پيامهاي خوبي دارد و بازي هاي درخشاني در اين فيلم مي بينيم. مطمئنم پس از تماشاي اين فيلم نظرتان مثبت خواهد بود. پس از آن فيلم «صفر تا سکو» را تهيه کرديم. البته ميان اين دو فيلم کارهاي زيادي انجام داديم که اگر بخواهم برايتان توضيح دهم يک روز کامل زمان مي برد. ما يک برنامه درباره مسابقه بدلکاري تهيه کرديم که کار خيلي سنگيني هم بود. البته متاسفانه هنوز امکان ارائه اش را نداشتيم ولي کارهايش در حال اتفاق افتادن است که به شکل ديگري ارائه شود.

در نمايش خانگي؟
– بله. ان شاءالله. تلويزيون بايد از اين کار استقبال کند و اميدوارم اين اتفاق رخ دهد اما اگر نشد، آن را در شبکه نمايش خانگي عرضه مي کنيم. در اين برنامه با خواهران منصوريان آشنا شديم. سحر مصيبي آنجا توانست تجربه ساخت فيلم کوتاه اکشن را داشته باشد و خيلي هم تجربه موفقي بود. فکر مي کنم تنها خانمي است که کار اکشن کرده و به اميد خدا با ارائه برنامه اين فيلم را خواهيد ديد.

يک فيلم کوتاه جدا است؟
– بله. ابتداي مسابقات يک فيلم کوتاه اکشن ساخته و گذاشته شده است. در اين برنامه از بدلکاران حرفه اي استفاده شده و کارهايي را که آن ها انجام داده اند، معرفي مي شود. در ادامه دو تيم در کنار يکديگر، مسابقه مي دهند. به هر حال برنامه خوبي است که 3 سال پيش ساخته شد و هنوز فرصت پخش نيافته است. پس از آن باز هم رفاقت و تجربه ساخت فيلم مستند «صفر تا سکو» پيش آمد که فوق العاده موفق بود. خدا را شکر فيلم خوبي است . در سينما حقيقت جايزه بهترين فيلم را گرفت و در جشنواره فجر در چهار بخش نامزد شد… به قدري تجربه موفقي بود که آقاي ايوبي اعتقاد داشتند مي تواند اکران عمومي شود و ما تلاشمان را مي کنيم که اگر خدا بخواهد و شرايط فراهم شود، اين مستند در سينماهاي کشور نمايش داده شود.


قبل از اينکه وارد مقوله کودکان شويم آخرين سوالم را راجع به بازيگري مي پرسم؛ فيزيک و چهره قطعا در بازيگري موثر است. مطلبي از شما خوانده بودم که جايي گفته بوديد کساني که هميشه درحال آرايش کردن هستند و مي خواهند خودشان را زيباتر نشان دهند، به درد کار ما نمي خورند. بالاخره شما هم چهره مناسبي براي بازيگري داشتيد اما خيلي هاي ديگر هم بوده اند که اين چهره را داشته اند ولي باز نتوانسته اند و محو شده اند.
– اين تکرار مي شود. وقتي به ورطه تکرار بيفتيد، به نظرم تمام شده ايد. نبايد بگذاريد به تکرار بيفتيد. هستند دوستاني که به قدري جذاب هستند که دائم خودشان را تکرار مي کنند. بي نهايت هم فوق العاده خواهد بود و مي توانند راهشان را تا انتها ادامه دهند و هميشه محبوب آدمها باشند. من خودم اين تجربه را داشتم و هميشه هم اين متلک (ورود صرفا بخاطر چهره) را مي شنوم هرچند که ديگر به خودم نمي گيرم چون عکس آن را ثابت کردم. بايد تلاش کني استعداد خود را ثابت کني و پس از آن بهتر است که مسير خود را پيش بروي. چون به هر حال بايد بداني که هنگام موفقيت درباره ات اظهارنظر مي شود. وقتي که اظهارنظري وجود نداشته باشد يعني که تمام شدي! همواره در مورد اين موضوع که چشم روشن ها با پارتي به سينما وارد مي شوند يا به خاطر چهره شان مي آيند و بازي بلد نيستند، صحبت مي شود. البته اين بحث ها در حال حاضر بسيار کمتر شده است اما هنوز هم وجود دارد. براي شخص من علاوه بر علاقه به بازيگري مسائل ديگري مهم بود. من مي خواستم کارگردانان ثابت کنم که مي توانند علاوه بر چهره روي بازيگري من حساب کنند و نقش هاي متفاوت تري به من پيشنهاد دهند. براي همين در فيلم «بيست» و «خاک سرخ» بازي کردم و تمام اينها براي من يک مسير ديگري را باز کرد.

باز از منظر آن کسي که يک چهره زيبايي دارد و فکر مي کند که من با اين چهره ديگر نبايد مشکلي داشته باشم. بازيگراني بودند که با چهره زيبايشان يک بار وارد سينما شدند و بازي کردند…
– بار دوم ديگر بايد يک چيزي از خودش نشان دهد. به هر حال نمي شود منکر شد. من مي گويم يک چهره کاريزماتيک و نه زيبا مي تواند به جلب توجه مخاطب براي ديدن يک فيلم کمک کند. شما نمي توانيد نتيجه اش را کتمان کنيد اما اگر قرار باشد تمام بازيگران ما خوشگل باشند، اين گستره بي نهايت از شخصيتهاي متفاوت چه مي شود؟ بنابراين ما براي نقش هاي مختلف نياز به شکل ها و فيزيک هاي متفاوت و البته کاريزماتيک داريم. مخاطب بايد بتواند با شخصيت فيلم همذات پنداري کند، جذبش شود و دو ساعت او را ببيند. زيبايي ملاک نيست. من کلاس بازيگري رفتم و تست دادم. در کلاسهاي کارنامه براي جذب هنرجويان بازيگري و ورود آن ها به کلاس ها به خانم نگار اسکندرفر کمک مي کردم و اين کار من را در اين سوي ميز قرار مي داد. يعني جايگاهم تغيير کرده بود و اين بار شاهد تست دادن ديگران بودم. تعداد خانمها و آقاياني که براي تست مي آمدند، زياد بود اما من دوستاني را مي ديدم که مي آيند و سعي مي کنند با آرايش آدمها را مقهور خودشان کنند يا از زيبايي شان استفاده کنند. اين موضوع از ديد خانوم نگار اسکندرفر و من يک نقطه و امتياز منفي بود. اين تلاش هاست که پله اي براي ورود به سينما مي شود. مثلا گريمورهاي ما هميشه اين اعتقاد را دارند که راست و چپ صورتمان به صورت مادرزادي هيچ گاه قرينه نيست و اين را همه مي دانند. حال اگر بياييد و تلاش کنيد که با تاتوي ابرو، دو ابرو را شبيه هم دربياوريد، با اين کار گويا به گريمورها فحش داده ايد. آن ها نمي توانند خانمي را که ابروي تاتو داشته باشد گريم کنند. تو امکان ديگري نداري و هميشه يک شکل هستي حتي اگر بي نهايت متقارن باشد. همين به تو محدوديت مي دهد.

کمي از سينما بيرون بياييم؛ راجع به بهار و نوروز يا خاطره اي بگوييد.
بهار؛ سال گذشته براي هيچکدام از ما به نظرم سال خيلي خوبي نبود و اتفاقهاي خيلي بد و متاثرکننده داشتيم. ولي ناخودآگاه زماني که شما به اواسط اسفند و پايان زمستان نزديک مي شويد، نمي دانم چه اتفاقي مي افتد که يک اميدواري انگار در دل آدمها جوانه مي زند و احساس مي کنند که مي توانند اميد داشته باشند که سال جديد و بهار را با اميد و آرزوي شرايط بهتر، زندگي بهتر، فضاي بهتر براي اطرافيان، براي هم ميهنان شروع کنند. حداقل مي توانيم آرزو کنيم، و ناخودآگاه حال آدمها بهتر مي شود و احساس مي کنند که بايد به استقبال بهار بروند. همين به استقبال بهار رفتن يعني خاطرات بد را فراموش کنيم. اتفاقات خوب را به خاطر بسپاريم و احساس کنيم که درسال جديد مي توانيم يک زندگي و هدف زيباتر، بزرگتر، پرنشاط تر و مثبت تري را پيگيري کنيم.

آرزويم براي بهار اول از همه سلامتي براي همه مردم است ولي براي سينما و اهالي سينما آرزو مي کنم که سينماي پربارتري داشته باشند. آرزو مي کنم در سال جديد همديگر را بيشتر دوست داشته باشيم. آرزو مي کنم همديگر را کمتر قضاوت کنيم. آرزو مي کنم که هواي هم را بيشتر داشته باشيم. شايد همه اينها به نظر شعار بيايد ولي اگر يک کوچولو به آن فکر کنيم و هر کدام مان يک قدم کوچک برداريم و کمي مثبت تر فکر کنيم، مطمئنم سال آينده، سال موفق تري براي سينماي ايران خواهد بود. حداقل مي توانيم آرزو کنيم.

گروه فرهنگ و هنر

منبع:banifilm.ir