بزرگنمايي:

چه خبر - گفت و گو با برخي از بازيگران سريال معماي شاه

از «سربداران» و «هزاردستان» و «روزي روزگاري» تا «امام علي» و «امام رضا» و «يوسف» و «مختار» و آثار جنگي... راهي دراز را در فيلم سازي تاريخي آثار سينما و تلويزيون پيموده ايم تا به «معماي شاه» رسيديم. اين مجموعه در روزگار بي پولي رسانه ملي زماني ساخته شده که سريال سازي تلويزيون براي مدتي به واسطه کمبود بودجه تعطيل شد و به سوي پخش آثاري تکراري رفت اما «معماي شاه» به عنوان پروژه اي ملي، دو دوره رياست صدا و سيما را ديد و تعطيل نشد و همچنان با انبوهي از بازيگران در حال توليد و پخش است.

بازيگران معماي شاه

معماي شاه از زاويه اي، يک امتياز براي برخي بازيگران به شمار مي آيد چرا که در دوران رکود تلويزيون توانست منبع درآمد و کار ايشان باشد اما همين امتياز موجب زادن شايعه هايي در جامعه شد که حضور بازيگران را در اين مجموعه به واسطه دستمزد بالا مي دانست. اين ماجرا زماني بيشتر پا گرفت که برخي بازيگران از بازي خود، پشيمان شدند تا جايي که «جعفر والي» به عنوان يکي از قطب هاي بازيگري پيش و پس از انقلاب در جشن منتقدين تئاتر گفت:

«از بازي در معماي شاه پشيمانم. آن چيزي نبود که اين سريال روايت مي کند.»

در همان مراسم «صادق زيباکلام» روي صحنه آمد و گفت:

«مطالبي که آقاي والي بيان کردند عين سياست بود. در هنر حکومتي نيازي نيست متخصص باشيد. کدام سياست مدار مي تواند به اين درستي از هنر حکومتي صحبت کند؟»

آنچه در ماه هاي گذشته پيش آمد و تفاوت ساختاري و محتوايي سريال با آثار تاريخي گذشته، موجب شد تا از شماري بازيگران (که حاضر به پاسخ گويي در اين باره بودند) بپرسيم آيا فقط براي دستمزد بيشتر در معماي شاه بازي کردند يا...؟

سريال معماي شاه

سريال پس از اصلاحيه کمي براي من شک برانگيز شد. فکر کردم که پشت ماجرا چيزهاي ديگري است و با رسانه ها صحبت کردم. از نظر مالي هم 5 روز کار کردم و دستمزد کمي گرفتم. شنيدم برخي دوستانم بيش از 20 ميليون براي دستمزد خود از اين سريال طلب دارند.سريال هاي موفقي مثل سربداران مربوط به کار چندين گروه حرفه اي است که نتيجه ارزشمندي هم دارد. هرچه در فيلم ها به زمان معاصر مي رسيم مخاطب کمتري داريم چون مخاطب امروز، زمان شاه را ديده است و کوچک ترين خطايي در ساخت معماي شاه، در نگاه بيننده، بزرگ ديده مي شود. من فقط بخش هاي نقش خودم را ديدم و همه سريال را نديدم که قضاوت کنم. در آن روزهايي که کارکردم از همکاري ام راضي بودم و فقط از برخي سانسورها نارضايتي داشتم.

من از حقوق بازيگران ديگر خبر ندارم. خودم هنوز بخشي از دستمزدم را نگرفته ام. نقشي که به من پيشنهاد شد (آذر) را دوست داشتم و بازي کردم. تنها اشتباه از خودم بود که بدون آگاهي از روند فيلم نامه پس از يک سال وارد اين مجموعه شدم. اين بار سعي مي کنم اگر سريال تاريخي ديگري انجام دادم در جريان ساخت يک کار از ابتدا باشم تا بدانم قصه بر چه اساسي پيش رفته است. ديگر از وسط پروژه ها همکاري نمي کنم.

من از اين مجموعه راضي ام. از نظر مخاطب هم بازخورد خوبي داشته است. نقش من نزديک به واقعيت است. من نمي توانم مبلغ دستمزد خودم را بگويم اما مي گويم نه به خاطر دستمزد، که به خاطر دوستي با آقاي ورزي کار کردم. ايشان کارگرداني توانا و دوست خوبي است.

بازيگر حرفه اي نه سياست مدار است و نه سياست گذار، فقط نقشي را که به او پيشنهاد مي دهند، کار مي کند. وقتي آنتوني کويين نقش حمزه را بازي کرد آيا مسلمان بود؟ او به نقش خوب فکر کرد. از طرفي مردم ما زياد تلويزيون نمي بينند. بيننده تلويزيون نسبت به گذشته خيلي کم شده، بيشترين مخاطب تلويزيون براي «پايتخت» بوده است که به 60 درصد هم نمي رسد و آمار «خندوانه» به 30 درصد مي رسد، در حالي که مخاطب سريال «خط قرمز» به 90 درصد هم رسيد. از طرف ديگر آقاي ورزي دوره اي را کارکرده که مخاطب ما، آن دوره را ديده و شايد با ديده ها و شنيده هايش متفاوت باشد. اين موضوع ها چالش برانگيز است که مخالف و موافق زيادي هم دارد. از نظر مالي هم دستمزد من از کارهاي ديگرم کمتر بود. بيشتر بچه ها به خاطر رفاقت و معرفت آقاي ورزي کار کردند.

تماس هاي زيادي با من گرفته شد و دوستان زيادي براي نقش هاي متفاوتي واسطه شدند تا بازي کنم و طبيعي است که يکي از انگيزه هاي حضورم دستمزد خوب آن بود. فيلم نامه به طور کامل در اختيار ما نبود اما سرانجام نقش (تيمور بختيار) من را برانگيخت تا همکاري کنم. نقش متناقضي بود که در درام هاي ايراني نوشته نشده است. با چنين چالشي و پس از مطالعه و تحقيق، قرارداد بستم اما پس از چند ماه مشکلاتي به وجود آمد و قرارداد ما تبديل به جلسه اي شد. پس از مدتي من و خيلي از دوستان نتوانستيم دستمزدها را دريافت کنيم و همچنين نتوانستيم حقوق خود را از محکمه اي بخواهيم. عدم پرداخت به موقع و چالش هاي اين گونه که ربطي به کارگرداني نداشت، کمي دلسردي ايجاد کرد. واکنش ها و کمبود مخاطب هم به دليل نوع نگاهي که به تاريخ معاصر دارد، طبيعي است.

معماي شاه دستمزد خيلي خوبي داشت. نقش خود (ملکه مادر) و کارگردان را دوست داشتم. گروه خوبي بود. از بازي در اين کار پشيمان نيستم و بسيار راضي ام. چون بعد از چندين کار نخستين سريالي بود که در آن احساس راحتي داشتم.

به هيچ وجه نمي خواهم درباره اين سريال صحبتي داشته باشم. (بسياري از بازيگران، اين جمله را گفتند و حرفي درباره سريال نزدند اما فقط سپند اميرسليماني گفت که اين جمله اش مي تواند چاپ شود)

معماي شاه نمايشي از تاريخ معاصر است و خاطره آن دوران هنوز از حافظه مردم فراموش نشده است. شايد خيلي از رويدادهاي سريال براي مخاطب باورپذير نباشد و طبيعي هم هست چرا که کار سفارشي است و همين ماجرا تصوير ديگري در ذهن بيننده ايجاد مي کند. ما هر چه درباره دوران قاجار و مشروطه بگوييم، کمتر واکنش دارد چون مخاطب امروز آن دوره را نديده است.آقاي ورزي اين سريال را براساس پژوهش کار کردند و از واقعيت ها است اما تيپ کردن برخي شخصيت ها مثل هويدا براي مردم باورپذير نيست. از نظر دستمزد هم براي من خيلي زياد نبود. هنوز همه دستمزدم را پس از سه سال نگرفته ام. آقاي ورزي به نظرم کارگرداني است که خوب کار مي کند اما ماجراهاي معماي شاه جدا از توانايي آدم ها است. سخت است در دوراني که مردم امروز از نظر رفاه و اقتصاد دچار مشکل هستند، شرايط گذشته را هم با بدي هايش در اين سريال بپذيرند. براي خود من شرايط قبل از انقلاب دل چسب نبود اما امروز هم رفاه بهتري نداريم. کسي که براي گذران زندگي سه جا کار مي کند يا سرهنگ بازنشسته اي که مسافرکشي مي کند تا بتواند زندگي اش را بگذراند، چطور مي تواند نسبت به معماي شاه نگاه خوبي داشته باشد؟!

نه دستمزد بالايي گرفتم و نه از بازي ام پشيمان هستم. من نقشي را قرار بود بازي کنم که در ابتداي کار حذف شد اما چون زحمت طراحي لباس را انجام داده بودند، نقشي را پذيرفتم. معماي شاه، سريال خيلي موفقي نبود اما وقتي يک بازيگر نقشي را بازي مي کند نمي داند زمان پخش چه چيزي از آب در مي آيد. نگاه منفي به کار ندارم... من هم مثل همه، حرف و حديث هاي عمومي را شنيده ام.

دستمزد بالا دروغ است. پايين ترين دستمزد من در معماي شاه بود. تنها مشکل سريال در پرداخت هاي دستمزد بود. بدحسابي هاي مالي شديدي داشتند. بعضي از بچه ها از 3 سال پيش هنوز دستمزد نگرفته اند. شايد برخي از بازيگرها از بازي در اين سريال پشيمان باشند اما مگر کسي بازيگر را مجبور به نقشي مي کند؟ من نقش شعبان را بسيار بسيار دوست داشتم. نقش متفاوتي از کارهاي طنز من شده و خيلي ها از آن استقبال کردند. بخشي از نقش من مقابل آقاي پسياني بود که چون يک مشکلي با کار داشتند، ديگر نيامدند و به همين دليل 10 يا 15 سکانس از سريال و بازي من فيلمبرداري نشد و در سريال نيست. شايد برخي سانسورها اين گونه باشد. در کل کدام سريال تاريخي است که تحريف نشده باشد؟! آيا سريال هاي پيش از انقلاب بدون تحريف ساخته مي شد؟ به دليل سفارشي بودن سريال هاي تاريخي، خواه ناخواه تحريف خواهدشد. همه مي دانيم که راه آهن به سفارش انگليس ساخته شده اما هنوز از همان راه آهن استفاده مي کنيم، پس هر سفارشي بد نيست. آقاي ورزي تلاش کرد که معماي شاه با واقعيت يکي باشد.

گروه فرهنگ و هنر

منبع: bartarinha.ir