بزرگنمايي:

چه خبر - خبرگزاري ايسنا: در روزهاي سخت تحريم‌هاي وضع شده از سوي اقتصاد دنيا عليه ايران و در راستاي تحقق مفهوم «اقتصاد مقاومتي» در نزديکي پايتخت ابر پروژه‌اي با زمينه‌هاي توسعه‌اي متنوع کليد خورد و مقدمات احداث پالايشگاهي با ورودي غلات، سال 89 در دستور کار گروه صنعتي و پژوهشي زر قرار گرفت. در آذر 1394، اولين فاز اين پالايشگاه با حضور معاون اول رييس‌جمهور به بهره‌برداري رسيد. همچنين روز سه‌شنبه، 12 بهمن ماه جاري همزمان با آغاز ايام الله دهه فجر انقلاب پالايشگاه غلات «زر» به عنوان بزرگترين پالايشگاه غلات خاورميانه و اولين پالايشگاه غلات ايران و نيز سيلوهاي ذخيره‌سازي غلات، تصفيه‌خانه صنعتي و پايانه ريلي اين مجتمع با حضور دکتر حسن روحاني رييس جمهوري در استان البرز به بهره‌برداري رسيد. در واقع بايد خاطرنشان کرد که افتتاح اين پالايشگاه دستاوردي مهم از محققان ايراني است که مي‏‌تواند با فرآوري روزانه هزاران تن غلات، خوراک اوليه صدها واحد صنعتي غذايي و دارويي کشور را پالايش و فراهم کند.
هزاران سال است که گونه‌هاي گوناگون غلات چون گندم، جو، برنج، چاودار، ذرت و ارزن در تأمين غذاي بشر نقش حياتي ايفا مي‌کنند؛ به گونه‌اي که باستان‌شناسان توانسته‌اند از ويرانه‌هاي قديمي مراکز سکونت انسان، دلايلي به دست آورند که نشان مي‌دهد غلات در تمدن‌هاي اوليه بشري کشت مي‌شده است. بين‌النهرين امروزه بخش‌هايي از ترکيه، عراق، سوريه و ايران را تشکيل مي‌دهد و شواهد به دست آمده نشان مي‌دهد که در 16 هزار تا 10 هزار سال قبل از ميلاد، انسان ما قبل تاريخ در اين ناحيه گندم کشت مي‌کرده است.
غلات منبع انرژي براي انسان هستند و در کشورهاي در حال توسعه اين دسته مواد تمام رژيم غذايي را در بر مي‌گيرند؛ چراکه غلات حاوي مقادير زيادي هيدرات کربن، پروتئين، چربي، مواد معدني و انواع ويتامين‌ها هستند.
با توجه به نقش غلات در جيره غذايي، امروزه مهندسان ژنتيک سعي مي‌کنند با اصلاح نباتات، غلاتي با پروتئين‌هايي که اسيدهاي آمينه ضروري بيشتري داشته باشند، توليد کنند.
معمولا غلات براي استفاده به آرد تبديل مي‌شود که گندم يکي از اين غلات است که بيشتر آرد آن براي تهيه نان، پاستا، دسر، پيراشکي و کلوچه استفاده مي‌شود.
بر اساس گزارش خواروبار و کشاورزي (فائو) با وجود کاهش 3.5 درصدي توليد گندم در ايران، اين کشور همچنان دوازدهمين توليدکننده بزرگ گندم جهان به شمار مي‌رود و توليد اين محصول در ايران به 14 ميليون تن رسيده است.
براساس برآورد فائو، اتحاديه اروپا با توليد 143.7 ميليون تن گندم رتبه نخست جهان را به خود اختصاص داده و چين با 122 ميليون تن و هند با 96 ميليون تن به ترتيب در رتبه‌هاي دوم و سوم قرار دارند.
آمريکا با توليد 57 ميليون تن گندم در رتبه چهارم جهان و روسيه، کانادا، پاکستان، استراليا، ترکيه، اوکراين و قزاقستان نيز به ترتيب در رتبه‌هاي پنجم تا يازدهم اين رتبه‌بندي قرار دارند.
با توجه به وضعيت توليد مازاد بر نياز غلات، کشورها همواره نياز به انبارداري و فرآوري اين محصولات استراتژي دارند؛ از اين رو پالايشگاه غلات بهترين راهکار براي اين امر به شمار مي‌رود.
پالايشگاه غلات در واقع به عنوان بنادر خشک در نگهداري و فرآوري اين محصولات نقش‌آفريني مي‌کنند؛ چراکه اين مراکز با استقرار در تقاطع ترانزيتي درون کشوري و دسترسي آسان به شبکه ريلي سراسري مي‌توانند با کاهش هزينه‌هاي حمل‌ونقل، قدرت رقابتي ايران را در بازارهاي بين‌المللي افزايش دهند.
پالايشگاه‌هاي غلات همچنين مي‌توانند با فرآوري غلات، از اين گونه‌هاي گياهي محصولاتي با ارزش افزوده بالا توليد کنند، به گونه‌اي که محققان کشور با طراحي و ساخت بزرگترين پالايشگاه غلات خاورميانه توانستند علاوه بر ساخت شيرين‌کننده‌هاي طبيعي، مکمل‌هاي غذايي دام و انسان را به توليد برسانند.
آغاز فعاليت رسمي پالايشگاه غلات
اين دستاورد با سفر رييس جمهور به استان البرز مورد بازديد قرار گرفت، ضمن آنکه با حضور رئيس جمهور در مجتمع فرآوري عميق غلات، کلنگ آغاز عمليات اجرايي طرح زرکام (توليد بيسکوئيت، کلوچه، شيريني‌هاي غيرآردي و شکلات) بر زمين زده شد.

اين پالايشگاه مي‏‌تواند با فرآوري روزانه هزاران تن غلات، خوراک اوليه ده‏‌ها واحد صنعتي زيردستي کنوني و آينده خود و نيز صدها واحد صنعت غذايي و دارويي کشور را پالايش کند و فراهم آورد.
اين پالايشگاه مجهز به مخازن (سيلوهاي) نگهداري غلات در محل کارخانه به ظرفيت يک ميليون تن و مخازن اختصاصي در بنادر اميرآباد، نوشهر و انزلي در شمال و بندر امام خميني (ره) در جنوب کشور است.
نخستين خروجي اين کارخانه، شيرين‌کننده‌هاي طبيعي حاصل از ذرت همچون انواع شربت ذرت غني از فروکتوز، انواع شربت گلوکز و انواع نشاسته است.
هزينه نگهداري و انبار پايين و عدم اتلاف محصول طي دوره نگهداري، اقتصادي و مقرون به صرفه بودن در مقايسه با شکر و مشتقات ساکارز، استفاده موثر از زمان، نيروي کار و انرژي به ‏دليل حذف مراحل تصفيه و پخت شکر، داشتن خلوص بسيار بالا در مقايسه با ساير قندها، عدم آلودگي ميکروبي و توزيع استريل (اسپتيک) آن و عدم واکنش‏ اينورسيون و پايداري بيشتر محصول طي انبارداري از مزاياي عمومي و اقتصادي توليدات پالايشگاه غلات است.
خدمات پالايشگاه
محصول اصلي پالايشگاه غلات توليد قندهاي مايع بر اساس گلوکز و فروکتوز است که از نشاسته ذرت استحصال مي‌شوند. نشاسته ذرت بعد از جداسازي طي فرآيندي در آسياب مرطوب به روش‌هاي آنزيمي به شربت «گلوکز» و «فروکتوز» تبديل مي‌شوند و به عنوان شيرين‌کننده ساکاروز در اختيار صنايع مختلف دارويي و غذايي قرار مي‌گيرند.
شربت گلوکز توليدشده در اين پالايشگاه محلول قندي غليظ و به عنوان يکي از بهترين جايگزين‌هاي شکر است؛ چراکه ميزان شيريني آن معادل 7 درصد شکر برآورد شده است.
توليد شربت فروکتوز از ديگر محصولات اين پالايشگاه است. از تبديل بخشي از گلوکز به فروکتوز طي عبور از ستون‌هاي آنزيمي گلوکز ايزومر از شربت گلوکز به دست مي‌آيد و اين شربت مايعي بي‌رنگ، شفاف و فاقد طعم مزاحم و ارزان‌تر از شکر است و در صنايع غذايي کاربرد دارد.
پروتئين گلوتن دامي (زئين) از ديگر مواد تهيه‌شده از ذرت در اين پالايشگاه است که پس از جدا کردن نشاسته و ساير اجزا از ذرت، پروتئين آبگيري شده‌اي به نام گلوتن در قالب پودر به دست مي‌آيد که اين پودر حاوي 60 درصد پروتئين است و به عنوان خوراک اصلي گاوهاي شيري استفاده مي‌شود.
70 درصد جوانه ذرت حاوي روغن است؛ از اين رو جوانه ذرت منبع غني براي استخراج روغن است که پس از استحصال در اختيار صنايع روغن‌کشي قرار مي‌گيرد.
ظرفيت روزانه پالايشگاه غلات در توليد قندهاي مايع، 400 تن است و تاکنون محققان آن توانسته‌اند نيازهاي داخلي را برطرف کنند.