بزرگنمايي:
چه خبر - سازمان راديو و تلويزيون ايران به مثابه چاه ويل
در روزهاي گذشته اتفاقي در جامعه رخ داد که از يک جهت بسيار جالب و آموزنده بود؛ برنامه پربيننده تلويزيوني «خندوانه» وقتي که آدرس سايت اهداي عضو را در پايين صفحه تلويزيون زيرنويس و مجري برنامه نيز آن را اعلام کرد، به يک‌باره سيل ثبت‌نام‌کنندگان به اين سامانه اينترنتي جاري شد.اين استقبال تا جايي بود که سه روز پس از معرفي اين سامانه، بيش از ٦٨هزار نفر براي اهداي عضو و در ٣٦ ساعت ٢٤٢ نفر به‌عنوان سفير اهداي عضو ثبت‌نام کردند.
آماري که براي خود اداره شبکه فراهم‌آوري اعضاي پيوندي وزارت بهداشت هم شوک‌آور بود. در پي اين رويداد روزنامه شهروند گفت‌وگويي را با رئيس شبكه فراهم‌آوري اعضاي پيوند وزارت بهداشت ترتيب داد كه وي در بخشي از اظهارات خود گفت:
«حالا پس از پخش برنامه «خندوانه»، هر ساعت به‌طور متوسط يک‌هزار مورد ثبت‌نام داريم که اگر ساعت‌هاي خواب را حذف کنيم، عدد خيلي بالايي به دست مي‌آيد.... ما به طور کلي هفته‌اي يک تا دو سفير اهداي عضو داريم اما پس از پخش برنامه «خندوانه»، در ٣٦ ساعت، ٢٤٢ نفر به‌عنوان سفير ثبت‌نام کردند؛ اين در حالي است که براي پذيرش ثبت‌نام اين سفيران بايد متني را مطالعه کنند و امتحاني را به صورت اينترنتي بدهند و اگر قبول شدند، عضويتشان پذيرفته مي‌شود که اين روند براي اين افراد طي شد.»
اهميت اهداي عضو بر كسي پوشيده نيست؛ نه تنها اهداي عضو بلكه هديه خون نيز اقدامي اخلاقي و دگرخواهانه است كه يكي از شاخص‌هاي مهم براي سنجش وضعيت اخلاقي و داوطلبي يك جامعه است. پرسشي كه پس از اين رويداد براي هر ناظري به وجود مي‌آيد اين است كه اگر صداوسيما تا اين حد اثرگذار است، پس چرا در حوزه‌هاي ديگر با مشكلات گوناگوني مواجه هستيم و اين رسانه هيچ‌گاه نمي‌تواند اثرگذاري درخوري در آن حوزه‌ها داشته باشد. به‌طور مشخص در حوزه سياست، اقتصاد و مسائل آسيب‌هاي اجتماعي و حتي فرهنگي با ضعف اثرگذاري رسانه ملي مواجه هستيم. به همين دليل نگاه مشتركي در اين زمينه‌ها در جامعه شكل نمي‌گيرد؛
چرا صداوسيما مي‌تواند در ترويج و تبليغ اين اقدام خيرخواهانه و داوطلبي موثر باشد، ولي در سياست مسير معكوسي را طي مي‌كند؟
پاسخ اين است كه:
اگر در ساير حوزه‌ها نيز برنامه‌هاي صداوسيما بي‌طرفانه، مردمي و از طريق افراد كارشناس تهيه و ارايه شود، نه‌تنها تعداد بينندگان آن به لحاظ كمّي و كيفي افزايش خواهد يافت، بلكه اثرگذاري آن بيشتر و بيشتر خواهد شد و ماهواره و ساير رسانه‌هاي غيررسمي از حيث اثرگذاري به حاشيه خواهند رفت. راديو و تلويزيون‌ها عهده‌دار وظايف و كاركردهاي گوناگوني هستند، وظيفه ايجاد سرگرمي و نشاط فقط يك بخش از وظايف اين رسانه‌هاست.
وظيفه اطلاع‌رساني و نيز جامعه‌پذيري سياسي و... و نيز ايجاد ارتباط اجتماعي ميان انواع و اقسام افراد و گروه‌ها نيز به عهده اين رسانه است. متأسفانه جامعه ما فقط ابعاد سرگرم‌كننده رسانه‌هاي كشورهاي پيشرفته را مي‌بيند، در حالي كه از مناظرات و گزارش‌ها و اخبار به‌نسبت بي‌طرفانه آنان نمي‌تواند اطلاع چنداني داشته باشد.
اتفاقاً در راديو و تلويزيون‌هاي دولتي آنها وظيفه سرگرمي نسبت به ساير وظايف در حاشيه هستند، به همين دليل بيشتر آنها حتي آگهي هم بخش نمي‌كنند و تماماً از بودجه دولت استفاده مي‌كنند تا عملكرد آنها تحت تأثير آگهي‌دهندگان و امور تبليغاتي قرار نگيرد؛ ولي راديو و تلويزيون ايران چنان در آگهي گرفتن به افراط افتاده كه خصوصي‌ترين تلويزيون‌ها هم تا اين حد افراط نمي‌كنند. شايد گفته شود، بودجه كم دارد. ولي واقعيت اين است كه سازمان راديو و تلويزيون ايران مثل چاه ويل است، هر چه پول بريزيد داخلش پر و سير نمي‌شود، ضمن اينكه كيفيت برنامه‌هايش نيز بهبود پيدا نخواهد كرد، چون اصولاً اداره آن مبتني بر اصول حرفه‌اي نيست و افزايش بودجه آن را از مسير درست بيشتر خارج مي‌كند. اگر بودجه صداوسيما را در حال حاضر با دهه ٦٠ مقايسه كنيد، حتي به قيمت ثابت ده‌ها برابر شده است ولي اکنون سريال «معماي شاه» جانشين «هزاردستان» شده است كه در دو قطب مخالف جذابيت و اثرگذاري و تعداد بيننده قرار دارند.
تجربه تلويزيون نشان مي‌دهد كه اگر برخي برنامه‌ها بر اساس اصول حرفه‌اي و ارتباطي تهيه شوند، مثل برنامه «نود» يا «خندوانه»، به راحتي مي‌توانند مخاطب را جذب كنند و در حوزه خود نيز اثرگذار باشند. هر چند اين نوع برنامه‌ها نيز كمابيش تحت فشار قرار مي‌گيرند، ولي اگر در حد همين برنامه‌ها نيز در حوزه سياست، اقتصاد و آسيب‌هاي اجتماعي و فرهنگ برنامه توليد و عرضه شود، تحولي شگرف در جامعه ايجاد خواهد شد. هنوز هم بسياري از افراد مناظره‌هاي اول انقلاب را به خوبي به ياد دارند، در حالي كه مناظره‌هاي هفته پيش تلويزيون از ياد و خاطره مردم و كساني كه آن را ديده‌اند و حتي توليد کرده‌اند، رفته است.
بدون ترديد تا وقتي كه رسانه ملي اصلاح نشود و خط‌مشي بي‌طرفي و حرفه‌اي را در همه حوزه‌ها پيشه نكند، امكان ندارد كه اعتماد عمومي در جامعه ايران بازسازي شود؛ زيرا در حال حاضر اين رسانه از وضعيت مرجع خبري و تحليلي‌بودن بيرون آمده و اعتماد و ميزان بهره‌مندي از آن نسبت به گذشته كاهش يافته است.
گروه فرهنگ و هنر
seemorg.com,culture
منبع:روزنامه شهروند