بزرگنمايي:

چه خبر - روي ريل مي‌ايستم و از ورود اين واگن‌ها به کشور جلوگيري مي‌کنم بنا بر گفته‌هاي وزير صنعت، قرار بود او روي ريل بايستد تا از واردات واگن به كشور خودداري كند. نعمت‌زاده در واكنش به انتشار خبر واردات پنج‌هزار واگن باري روسي به كشور از سوي شركت «اورال واگن زاوود» گفته بود: «خريد واگن باري از روسيه کم‌سليقگي بود و روي ريل مي‌ايستم و از ورود اين واگن‌ها به کشور جلوگيري مي‌کنم». حالا گويا نعمت‌زاده به وعده خود عمل كرده و سد راه واردات اين واگن‌ها به كشور شده است. آن‌گونه كه اخبار حكايت مي‌كنند، نعمت‌زاده از ثبت سفارش واردات واگن‌هاي باري در سامانه «ثبتارش» جلوگيري به عمل آورده است. حالا عباس آخوندي، وزير راه، شاكي شده و در نامه‌اي به رئيس‌جمهور، اقدام وزارت صنعت در توقف ثبت سفارش واردات واگن باري را اقدامي غيررسمي و غيرقانوني خوانده و با طرح اين موضوع که سرمايه‌گذاران بخش خصوصي با اين اقدام وزارت صنعت با بلاتکليفي مواجه شده‌اند، از رئيس‌جمهور خواسته دستور رفع محدوديت واردات واگن را صادر کند. در بخشي از اين نامه آمده: «با عنايت به اينکه در فصل هشتادوششم مقررات صادرات و واردات سال ١٣٩٥، ذيل تعرفه‌هاي شماره ٠٦-٨٦ (پيوست) واردات انواع واگن‌هاي باري، مسافري و لکوموتيو مجاز و داراي تعرفه مصوب مي‌باشند، لکن اخيرا وزارت صنعت، معدن و تجارت در اقدامي غيررسمي و مغاير با مفاد قانون صادرات و واردات از ثبت سفارش واردات واگن‌هاي باري در سامانه «ثبتارش» جلوگيري به عمل آورده است. اين اقدام در شرايطي انجام پذيرفته که هم‌زمان واردات انواع وسايل نقليه موتوري براي حمل‌ونقل جاده‌اي به‌سهولت انجام شده و مجوز ثبت واردات آنها صادر مي‌گردد». در بخش ديگري از اين نامه كه تسنيم آن را منتشر كرده است، آمده: «سرمايه‌گذاران بخش خصوصي که با ترغيب ستاد اين وزارت و شرکت راه‌آهن جمهوري اسلامي با استفاده از ارز شناور غيربانکي براي خريد واگن باري از توليدکنندگان خارجي و با مشارکت در توليد توسط کارخانجات داخلي و انتقال فناوري توليد مجموعه‌هاي ناوگان ريلي اقدام نموده‌اند، به‌سبب عدم امکان ثبت سفارش توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت با بلاتکليفي مواجه گرديده‌اند، خواهشمند است دستور فرماييد به‌منظور تحقق اهداف بلندمدت توسعه حمل‌ونقل ريلي کشور، نسبت به رفع محدوديت مذکور اقدام لازم مبذول گردد». كشمكش بين اين دو وزير البته سابقه‌ دارد و پيش‌تر هم درباره سازمان حمايت از توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان، اين دو وزير وارد چالش شده بودند. «شرق» بر آن شد تا ميزان نياز ايران به خريد اين واگن‌ها و توانمندي داخل براي پوشش اين ميزان را بررسي كند. كارشناسان حمل‌ونقل در گفت‌وگو، گفته‌هاي وزير راه را تأييد مي‌كنند. آن‌گونه كه به‌نظر مي‌رسد، پس از حمايت‌هاي مكرر نعمت‌زاده از خودروسازي و صنايع پتروشيمي، اين‌بار پاي مسائلي در ميان است كه حمايت‌هاي بي‌شائبه وزير صنعت را تحت لفافه حمايت از توليد داخلي در پي دارد؛ حمايتي كه با دانش به نياز به تعداد بالاي واگن باري و مسافرتي و نبود توان توليد اين ميزان از سوي توليدكنندگان داخلي، كمي مشكوك به نظر مي‌رسد. از طرفي اين كارشناسان بر نياز ايران به چهارهزار واگن باري تأكيد مي‌كنند، اما اصرار بر واردات پنج‌هزار واگن باري از روسيه از جانب وزير راه هم، چندان درك شدني نيست. ‌ ممانعت از واردات واگن موردنياز، منصفانه نيست مسعود دانشمند، رئيس هيأت‌مديره فدراسيون حمل‌ونقل ايران، با اشاره به نامه وزير راه به روحاني در انتقاد از ممانعت وزير صنعت از واردات واگن به كشور به «شرق» مي‌گويد: كشور هم براي قطارهاي برون‌شهري و هم قطارهاي درون‌شهري نياز به واگن دارد. او با طرح اين پرسش كه در صورت جلوگيري از واردات واگن به كشور، آيا صنايع داخلي توانايي توليد واگن به ميزان كافي را دارند يا خير، ادامه مي‌دهد: اگر كيفيت واگن‌هاي توليد داخل در حد مطلوب است، مي‌توانيم آنها را صادر كنيم، اما در‌حال‌حاضر ميزان توليد واگن‌هاي توليد داخل كفاف نياز داخل را نمي‌دهد. در چنين شرايطي دليلي وجود ندارد تا مردم را در سختي قرار دهيم. به گفته دانشمند، بايد از تفكر توليد داخل براي مصرف داخلي خارج شويم، زيرا دوره اين تفكر به پايان رسيده است. رئيس هيأت‌مديره فدراسيون حمل‌ونقل ايران بر اين عقيده است كه وقتي درحال‌حاضر نيازمند واگن‌ براي خطوط ريلي هستيم، مي‌توانيم اين نياز را با واردات واگن براي تأمين رفاه مردم رفع كنيم و وقتي واگن‌هاي مسافري و باري توليد كرديم، آنها را به كشورهاي ديگر صادر كنيم. دانشمند با غيرمنطقي‌خواندن استدلال حمايت از توليد داخلي در شرايطي كه امكان توليد فراهم نيست، مي‌گويد: نمي‌توان به اين اميد كه فردا مي‌خواهيم واگن توليد كنيم، مردم را در مضيقه قرار دهيم. حمايت‌هاي غيرمنطقي از توليد داخلي به واقع به نوعي ضربه‌‌زدن به تمام بخش‌هايي است كه با آن توليد خاص در ارتباط است.او در پاسخ به اينكه توان واگن‌سازي در كشور تا چه اندازه است، مي‌گويد:‌ درحال‌حاضر توليد واگن بيشتر در قالب واگن باري انجام مي‌شود و مقدار محدودي به توليد واگن مسافرتي اختصاص دارد، زيرا مختصات ‌آن متفاوت است و نيازمند امكاناتي است كه اكنون در كشور فراهم نيست و نمي‌توانيم در حجم گسترده به توليد آن بپردازيم. رئيس هيأت‌مديره فدراسيون حمل‌ونقل ايران با اشاره به اينكه اكنون مترو به دليل كمبود واگن دچار مشكل است، مي‌گويد: كمبود واگن براي مترو، ترافيك بالايي را ايجاد كرده است. منصفانه نيست به دليل حمايت از توليد داخلي، مردم را تا اين حد زير فشار گذاشت.او با بيان اينكه درحال‌حاضر، اغلب واگن‌هاي موجود در كشور در صنايع ريلي، وارداتي است و ميزان اندكي از آن از توليد داخل تأمين مي‌شود، مي‌افزايد: درحال‌حاضر از كشورهاي مختلفي مانند چين، هند، كره و ديگر كشورها، واگن وارد مي‌كنيم. مسعود پرمهر، رئيس فدراسيون حمل‌و‌نقل و ترانزيت ايران، نيز با اظهارنظر دانشمند در رابطه با واردات واگن موافق است و مي‌گويد: بايد اين موضوع را از چند منظر مورد توجه قرار داد؛ نخست آنکه، آيا اساسا توانمندي فني، مهندسي و مالي ساخت واگن در ايران وجود دارد يا خير که در پاسخ بايد گفت اين توانمندي براي ساخت واگن مسافري و باري در اشکال مختلف در کشور وجود دارد. او مي‌افزايد: اما از منظري ديگر بايد به‌صراحت گفت اين توانمندي به ميزاني که بتواند نياز داخلي را تأمين کند وجود ندارد. باوجود اينکه توانمندي و امکان ساخت واگن را در کشور داريم، اين قدرت را نداريم نيازي که به سبب ضرورت خروج واگن‌هاي ازرده‌خارج از حمل‌ونقل ريلي در طول يک سال ايجاد مي‌شود را تأمين کنيم. پرمهر در قالب يک نتيجه‌گيري مي‌گويد: بنابراين بايد در کنار اينکه امکان توليد براي کارخانه‌هاي داخلي فراهم شده و سفارش ساخت براي آن در نظر گرفته مي‌شود، واردات واگن نيز داشته باشيم. او با اشاره به اينکه ساخت داخل بايد به‌گونه‌اي باشد که منطبق با استانداردهاي جهاني باشد، تصريح مي‌کند: اين واقعيت را نبايد از نظر دور داشت که برخي از صنايع داخلي مطابق با استانداردهاي جهاني عمل نمي‌کنند در‌حالي‌که اين قابليت در بين آنها وجود دارد. رئيس فدراسيون حمل‌و‌نقل و ترانزيت ايران درخصوص واگن‌هايي که در کشور وجود دارد، مي‌گويد: با توجه به اينکه برخي از واگن‌هاي موجود در حمل‌‌ونقل ريلي کشور، بالاي ٣٠ سال دارند و از استهلاک صددرصدي برخوردارند، طبيعتا لازم است اين واگن‌ها جايگزين شوند. به‌ويژه اينکه براي گسترش سفرهاي ريلي مسافرتي، نياز به واگن‌هايي داريم که هم از حيث رفاهي در شرايط مطلوبي باشند و هم از نظر ايمني امکانات لازم را تدارک ببينند. او تصريح مي‌کند: در نتيجه، هر دو سري واگن‌هاي باري و مسافري نياز به تأمين دارد و حداقل آماري که براي جايگزيني در يک پروسه پنج‌ساله وجود دارد، هزارو ٥٠٠دستگاه واگن مسافري و بالغ بر چهار هزار دستگاه واگن باري است که با امکانات موجود در کشور، نمي‌توان سفارش کامل و يکجا براي ساخت آن در کشور داشت. پرمهر در پاسخ به اين پرسش که چرا نعمت‌زاده بر جلوگيري از واردات واگن‌ها در صورتي که نياز به آن تا اين حد وجود دارد، تأکيد مي‌کند، مي‌گويد: به‌احتمال زياد او درباره تعداد واگن‌‌هاي مورد نياز و ظرفيت توليد کارخانه‌ها در اين زمينه اطلاع کافي ندارد. او همچنين در پاسخ به اينکه چگونه ممکن است وزير صنعت از حوزه فعاليت يکي از صنايع خود آگاهي نداشته باشد، مي‌افزايد: گاهي اطلاعات به‌گونه‌اي به دست مي‌رسد که اين مفهوم را القا مي‌کند که قرار است تمام سفارش‌ها براي توليد واگن باري و مسافري از خارج از کشور تأمين شوند که در آن صورت واکنش او طبيعي است. ‌ هميشه پاي خصولتي‌ها در ميان است پرمهر مي‌افزايد: واگن از حيث سرمايه‌گذاري براي ساخت، رقم بسيار بالايي را به خود اختصاص مي‌دهد و به همان نسبت محدوديت براي ساخت آن در کشور وجود دارد. در نتيجه نمي‌توان به ضرس‌قاطع گفت وزير صنعت اطلاع کافي ندارند يا به‌واسطه اينکه حتما بايد از کشور، اين تأمين صورت گيرد، دست به چنين اقدامي زده‌اند. او در واکنش به اينکه آيا انگيزه‌اي در پشت اين حمايت‌ها از صنعت واگن‌سازي در کشور وجود دارد يا خير هم مي‌گويد: نمي‌توان به‌صورت دقيق در اين رابطه گفت، اما هر چيزي امکان‌پذير است. برخي از صنايع و کارخانه‌هاي کشور سرمايه‌گذاري بالايي را مي‌طلبند تا در چرخه کار قرار گيرند، واگن‌سازي در اين دسته قرار مي‌گيرد و بخش خصوصي توان چنين سرمايه‌گذاري‌اي را ندارد، در نتيجه اين فعاليت‌‌ها به سمت خصولتي‌ها مي‌روند.

منبع: روزنامه شرق