بزرگنمايي:

چه خبر - هواپيماهاي فرسوده در صنعت هواييي ايران بر اساس سند چشم‌انداز صنعت هوانوردي، ناوگان هوايي کشور تا سال 1404 به 400 فروند هواپيماي مسافربري نياز دارد و طبق گفته عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي اين صنعت، نيازمند سرمايه‌گذاري 20 ميليارد دلاري در طول 10 سال آينده است.اين در حالي است که آخوندي اعلام کرده در حال حاضر 200 فروند هواپيما در ناوگان هوايي ايران وجود دارد که نيمي از اين مجموعه غيرفعال و نيم ديگر فرسوده است. «دولت تا مي‌خواهد هواپيمايي بخرد، عده‌اي مي‌گويند هواپيما نخريد اتوبوس بخريد. ما براي صنعت و توليد کشور و عظمت مردم ايران و تلف نشدن وقت آنها و همچنين صادرات محصولات ايراني به کشورهاي ديگر است که مي‌گوييم هواپيما بخريم. چنانچه دولت هواپيمايي نخرد، آن عده مي‌گويند پس برجام چه شد و چنانچه هواپيمايي بخريم مي‌گويند که اين هواپيماها لوکس و ساخت جديد است!»
اين، پاسخ دکتر حسن روحاني رئيس‌جمهور به منتقدان خريد هواپيماست؛ هواپيماهايي که قرار است ناوگان هوايي کشور را نونوار کند؛ آن هم بعد از 50 سال. فرض محالي که حالا امکانپذير شده است. خريد از شرکت‌هاي ايرباس و بوئينگ؛ غول‌هاي هوايي دنيا.

عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي از صدور مجوز فروش هواپيما به ايران از سوي وزارت خزانه‌داري امريکا مي‌گويد و اينکه با ايرباس براي خريد 118 فروند هواپيما توافق شده و قرار است 108 فروند هواپيما هم از بوئينگ خريداري شود. همچنين توافق براي خريد 20 فروند هواپيما با ATR انجام شده و هواپيماها طي مدت 8 سال به ايران تحويل داده خواهند شد. طبق گفته آخوندي، نخستين هواپيماها از هر دو شرکت ايرباس و بوئينگ، پاييز و زمستان امسال وارد ايران مي‌شوند.

40 سال از عمر تحريم بوئينگ براي ايران مي‌گذرد. 50 سال پيش ايران نبض بازار جهاني هوايي را در دست داشت؛ سهمي که در اين سال‌ها به دليل اعمال تحريم‌ها از دست رفت. اين در حالي است که ناوگان هوايي ايران با در اختيار داشتن هواپيماهاي جديد مي‌تواند سالانه 400 ميليون مسافر منطقه را جابه‌جا کند و به دوران اوج خود برگردد.

تحريم صنعت هوانوردي ايران بويژه در بخش مسافري، از نخستين تحريم‌هاي اعمال شده عليه کشورمان است. اين تحريم‌ها ابتدا با ممنوع شدن فرود در برخي فرودگاه‌ها آغاز شد. پس از آن نوبت به فروش هواپيما رسيد و کار شرکت‌هاي هوايي کشور را سخت کرد. طوري که گاه ناچار شديم براي خريد يک فروند هواپيماي فرسوده با چند شرکت مختلف قراردادهاي صوري امضا کنيم و هواپيماي از رده خارج شده را پس از طي مراحلي دشوار و با چندين واسطه و با قيمتي بسيار بالاتر به ايران برسانيم. تحريم ناوگان هوايي کشور در سال‌هاي اخير وضعيت وخيم تري هم پيدا کرد به گونه‌اي که دامنه تحريم به حدي گسترش يافت که هواپيماهاي کشور حتي اجازه سوختگيري در فرودگاه‌هاي بزرگ دنيا را از دست دادند.

شيرجه توپولف‌ها

هنوز زمان زيادي نگذشته از سقوط‌هاي پي در پي توپولف‌هاي فرسوده‌اي که ارابه مرگ مي‌شدند و مسافران را به کام مرگ مي‌کشاندند. از جمله فجيع‌ترين اين حوادث مي‌توان به سقوط هواپيماي مسافربري توپولف 154 متعلق به شرکت کاسپين در تاريخ 24 تيرماه 1388 اشاره کرد که تنها دقايقي پس از بلند شدن به دليل نقص فني اتفاق افتاد و تمامي 168 سرنشين خود از جمله اعضاي تيم ملي نوجوانان جودوي کشور را به کام مرگ کشاند. از آن زمان به بعد جودوي ايران توان خود را از دست داد. سقوط هواپيماي سي 130ارتش جمهوري اسلامي ايران در 15 آذر 84 هم که حامل خبرنگاران بود، جامعه خبري را داغدار کرد. در اين سقوط دردناک 110 نفر کشته شدند.

توپولف اما قبلاً هم فاجعه‌اي با اين ابعاد آفريده بود. 23 بهمن ماه سال 1380 بود که يک فروند هواپيماي توپولف 154 متعلق به شرکت ايران ايرتور در کوه‌هاي خرم آباد سقوط کرد و تمام سرنشينان آن شامل 107 مسافر و 12 خدمه پرواز کشته شدند. جالب است بدانيد توپولف 154 بيشترين قربانيان سوانح هوايي را به خود اختصاص مي‌دهد. اين‌ها اما تنها حوادث هوايي منجر به مرگ نبوده‌اند.

بر اساس آمار شبکه ايمني هوانوردي ايران، يکهزار و 530 سانحه هوايي در خطوط هوايي ايران رخ داده‌ است که بيش از نيمي از اين حوادث مرگبار بوده‌اند. از ميان سوانح هوايي روي داده در کشور، 17 مورد مربوط به هواپيماهاي مسافربري است که جمعاً يکهزار و 237 نفر در اين حوادث جان سپرده‌اند. همين سقوط‌هاي پي در پي بود که ترس از پرواز با هواپيماهاي فرسوده را به جان مردم انداخت. حالا هم کمتر کسي است که موقع سوار شدن به هواپيما دلش نلرزيده و بيم سفر بي‌بازگشت در جانش رخنه نکرده باشد. هرچند پس از برجام لااقل در زمينه تأمين قطعه، صنعت هواپيمايي کشور دست بازتري داشته است.

بهانه‌هاي بني‌اسرائيلي

توافق مقدماتي مذاکرات هسته‌اي ژنو اميدهاي تازه‌اي براي نوسازي ناوگان هوايي کشور به وجود آورد. بر اساس سند چشم‌انداز صنعت هوانوردي، ناوگان هوايي کشور تا سال 1404 به 400 فروند هواپيماي مسافربري نياز دارد و طبق گفته عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي اين صنعت، نيازمند سرمايه‌گذاري 20 ميليارد دلاري در طول 10 سال آينده است. اين در حالي است که آخوندي اعلام کرده در حال حاضر 200 فروند هواپيما در ناوگان هوايي ايران وجود دارد که نيمي از اين مجموعه غيرفعال و نيم ديگر فرسوده است.

با اين حال هنوز برخي، با لوکس و تجملاتي خواندن خريد هواپيماهاي جديد، سعي در فرافکني و زيرسؤال‌بردن اقدامات دولت دارند و از سوي ديگر همانگونه که رئيس جمهوري مي‌گويد، اگر هواپيمايي از سوي دولت خريداري نشود هم اين گروه نتايج و دستاوردهاي برجام را زير سؤال خواهند برد. قضيه کم و بيش به حکايت بهانه‌گيري‌هاي بني اسرائيل براي قرباني کردن مي‌ماند.

مهدي ايرانمنش، دبير جامعه خلبانان و رئيس انجمن ملي پرواز کشور در گفت‌و‌گو با «ايران» در اين باره مي‌گويد: «بررسي آماري ارزش افزوده زير بخش هوايي نشان مي‌دهد اين بخش در سال‌هاي اخير رشد قابل ملاحظه‌اي نداشته و زمينگير شدن ناوگان هوايي موجب کندي رشد در حمل و نقل هوايي در دوره اخير شده است. همچنين کيفيت خدمات هوايي نيز کاهش يافته است. آمار بالاي سوانح هوايي در سالهاي اخير نيز مؤيد اين واقعيت است که ايمني به طور قابل ملاحظه‌اي در حال کاهش است و در واقع با توجه به کاهش ضريب ايمني پروازها، در مجموع کارآيي حمل ونقل هوايي کاهش يافته است.»

ايرانمنش ادامه مي‌دهد: «سال گذشته، جابه‌جايي 6/4 ميليون نفر مسافر در بخش داخلي و بين‌المللي در خطوط هوايي کشور به ثبت رسيده است. اگرچه در دوره مذکور حمل مسافر در پروازهاي داخلي نسبت به حمل مسافر در پروازهاي بين‌المللي به مراتب بيشتر بوده اما پروازهاي بين‌المللي با رشد منفي خود بازار رقابت را نصيب شرکت‌هاي خارجي کرده‌اند. در واقع عملاً شرکت‌هاي هوايي ايراني سهم بازار خود را در مسيرهاي بين‌المللي از دست داده‌اند. همانگونه که رئيس‌جمهور در روز ملي صادرات اعلام کرد و مستند به اعداد و ارقام و بر اساس سند چشم انداز بيست ساله بود، تا سال 1400 براي رشد 5 درصدي نيازمند 400 فروند هواپيما خواهيم بود تا به وضعيت فعلي کشور ترکيه برسيم. کشوري که با برقراري پروازهاي مختلف، سهم قابل قبولي از بازار هوايي ايران را نصيب خود کرده است.»

صنعت گردشگري

ايرانمنش مي‌گويد: «از سوي ديگر سهم صنعت گردشگري در اقتصاد ايران بسيار اندک است اين درحالي است که بر اساس پيش‌بيني سازمان جهاني گردشگري سالانه گردش مالي جهان در صنعت توريسم به 300 ميليارد دلار مي‌رسد و در همان سند توسعه 1404پيش‌بيني شده که ايران بايد ميزبان 20 تا 25 ميليون گردشگر باشد و از اين محل 25 ميليارد دلار درآمد ارزي کسب کند. براي رسيدن به اين ميزان درآمد، نخستين نگاه‌ها به بخش حمل و نقل با اولويت حمل و نقل هوايي است. اين درحالي است که با توجه به بالا بودن سن ناوگان هوايي کشور، در سال‌هاي آينده بخش عمده‌اي از هواپيماها زمينگير مي‌شوند.»

به گفته او، هر چند درمان صنعت هوانوردي تنها خريد هواپيما نيست و با خريد هواپيما فقط بخشي از مشکلات صنعت مرتفع مي‌شود اما در حال حاضر و با توجه به مشکلات عديده‌اي که در اين بخش وجود دارد، بايد به قيد فوريت براي رفع مشکلات اقدام شود. در غيراين صورت و در خوشبينانه‌ترين حالت تا 20 سال آينده نيز به جايگاه واقعي خود نخواهيم رسيد.

خوب يا بد خريد هواپيما را بايد از آنهايي پرسيد که عزيزشان را در سانحه هوايي از دست داده‌اند. از بازماندگان سقوط هواپيماي اروميه که تا پاي مرگ رفتند. از شاهدان عيني سقوط هواپيماي خبرنگاران که ديدند آنها چگونه سوختند و از آسمان فرو ريختند. منبع: خبرگزاري ايسنا