بزرگنمايي:

چه خبر -

گاهي دلايلي که چندان به چشم نمي آيند مانند مصرف برخي داروها گرفته تا مواد غذايي، التهاب ناشي از وجود ويروس ها، يائسگي و غيره اما در بروز اين اختلالات دخيل هستند. در اين مطلب قصد داريم شما را با اين عوامل مشکل زا بيشتر آشنا کنيم.

تيروئيديت تحت حاد نوعي اختلال است که با نام هاي تيروئيديت دردناک، تيروئيديت دکرون، تيروئيديت گرانولوماتوز و تيروئيديت ويروسي نيز شناخته مي شود. در اين نوع تيروئيديت، يک ويروس عامل بروز پرکاري تيروئيد مي شود. اين التهاب معمولا در پي يک عفونت ويروسي مانند آنفلوانزا، عفونت گوش، سينوزيت يا زکام حاد بروز مي کند، زماني که ويروس از طريق مجاري گوش، حلق و بيني (بيني، دهان، گلو و گوش ها) به تيروئيد مي رسد، تيروئيديت تحت حاد با تب، درد، قرمزي، احساس داغي و ورم در ناحيه گردن خود را نشان مي دهد. اين نوع التهاب تيروئيد باعث بروز پرکاري تيروئيد مي شود که به حالت طبيعي باز مي گردد و گاهي به کم کاري تيروئيد تبديل مي شود. بر حسب علائمي که اين مشکل بروز مي دهد، اگر التهاب بسيار دردناک باشد، پزشک کورتون تجويز مي کند. اين داروها التهاب را کاهش داده و باعث افت ميزان هورمون تيروئيدي مي شوند.

موادغذايي گواتر زا به مواد غذايي گفته مي شود که حاوي يد اندک و ويتامين ها و مواد معدني کمي (مانند برخي از سبزيجات و ميوه ها) هستند. اين مواد غذايي مانع از تثبيت يد در غده تيروئيد مي شوند. در بين اين مواد غذايي مي توان به کلم ها، ريشه مانيوک يا کاساوا که به خوبي پخته نشده است، سيب زميني شيرين، سويا يا بادام زميني اشاره کرد. اين مواد غذايي باعث افزايش اندازه غده تيروئيد (که با وجود گواتر قابل مشاهده مي شود) و پرکاري تيروئيد مي شوند.

برخي داروها مي توانند عاملي براي کم کاري يا پرکاري تيروئيد باشند. به عنوان مثال داروي ليتيوم (براي مقابله با اختلال دوقطبي )، اينترفرون (مقابله با هپاتيت ويروسي و ام اس) و همچنين راديوتراپي هايي که براي مقابله با سرطان هاي ناحيه گردن يا سينه انجام مي شوند، باعث بروز کم کالري تيروئيد مي شوند.

برعکس داروهايي مانند آميودارون که دارويي سرشار از يد است و براي مقابله با اختلالات ضربان قلب تجويز مي شود و همچنين اثرات راديوگرافي يا اسکن ها جزو عوامل ايجاد کننده پرکاري تيروئيد هستند.

در نهايت بايد بدانيد که برخي داروهايي که براي کاهش وزن تجويز مي شوند، حاوي هورمون هاي تيروئيدي مصنوعي هستند. مصرف اين داروها نيز خطر پرکاري تيروئيد و سکته قلبي را افزايش مي دهد.

اگر نگران قرص هاي ضدبارداري هستيد، بايد بگوييم که امروزه اين قرص ها باعث بروز اختلالات تيروئيدي نمي شوند، چون دوز استروژن آنها به خوبي کنترل مي شود. اما خانم هايي که از کم کاري تيروئيد رنج مي برند و از قرص هاي ضدبارداري استفاده مي کنند گاهي به دوز بالايي از هورمون هاي تيروئيدي نياز پيدا مي کنند. در نتيجه لازم است که با مشورت پزشک، داروهاي خود را با دقت انتخاب کنند.

با افزايش سن، توانايي بدن در توليد هورمون ها دچار مشکل مي شود و هورمون هاي تيروئيدي نيز از اين قاعده مستثني نيستند. بنابراين افزايش سن از جمله عوامل بروز اختلالات هورموني محسوب مي شود و يائسگي نيز تاثير بسزايي در اين مسئله دارد.

در واقع بيماري هاي تيروئيدي در بين خانم هاي يائسه بيشتر است، چون استروژن توليدشده از طريق تخمدان ها نقش حفاظتي در برابر اين اختلالات را دارد. زماني که ميزان هورمون استروژن دچار افت مي شود و ميزان هورمون هاي تيروئيدي نيز کاهش مي يابد، مسئله کم کاري تيروئيد خود را نشان مي دهد.

ندول ها يا همان گره ها نوعي کيست واقع در غده تيروئيد هستند که ممکن است يک يا چندين عدد باشند. اندازه آنها نيز بر حسب شدت و ضعف شان متفاوت است. زماني که اين ندول ها هورمون ترشح مي کنند، ميزان کلي هورمون هاي تيروئيدي افزايش پيدا مي کند. بنابراين اين ندول هاي سمي باعث بروز پرکاري تيروئيد مي شوند.

معمولا اين ندول ها با انجام سونوگرافي تيروئيد قابل تشخيص هستند. اين گره ها به دليل مصرف دخانيات، کمبود يد در مواد غذايي و عوامل ژنتيکي تحريک مي شوند. به گفته متخصصان 5 درصد ندول ها مسئول بروز سرطان تيروئيد هستند که خوشبختانه در 95 درصد موارد قابل درمان است.

يد يکي از عناصر ضروري براي عملکرد خوب غده تيروئيد محسوب مي شوند، البته به شرطي که به ميزان کافي به بدن برسد. کمبود يد از عوامل ابتلا به کم کاري تيروئيد است. معمولا کمبود يد در کشورهاي در حال توسعه رواج دارد، اما در کشورهاي پيشرفته به ندرت ديده مي شود. خوشبختانه در بسياري از کشورها از جمله ايران، يد به نمک مصرفي افزوده مي شود که بهترين روش براي مقابله با کمبود آن محسوب مي شود.

در صورت ابتلا به بيماري هاي خودايمني، دستگاه ايمني بدن بي دليل به مقابله با برخي از سلول هاي خودي مي پردازد که سلول هاي تيروئيدي را نيز در بر مي گيرد. تيروئيديت هاشيموتو عامل کم کاري تيروئيد مي شود. به اين ترتيب که بدن آنتي بادي هايي توليد مي کند که به غده تيروئيد حمله مي کنند و در نتيجه باعث بروز التهاب تيروئيدي يا تيروئيديت حاد مي شوند.

بيماري بازدو يا گريوز نيز باعث بروز پرکاري تيروئيد ناشي از تحريک بيش از اندازه غده تيروئيد مي شود. گفتني است که پرکاري تيروئيد مربوط به بيماري هاي خودايمني کمتر از کم کاري تيروئيد رواج دارد، اما در مقايسه با آن شديدتر و جدي تر است، چون پرکاري تيروئيد باعث سرعت بخشيدن به عملکرد ارگان هاي ديگر نيز مي شود، به عنوان مثال ضربان قلب را بالا مي برد (که ممکن است منجر به سکته قلبي شود) و همچنين باعث افزايش سرعت سوخت و ساز بدن مي شود. در نتيجه فرد با سرعت بيشتري لاغر مي شود و خستگي زيادي احساس مي کند. پرکاري تيروئيد همچنين خطر بيرون زدن چشم از حدقه و در نتيجه تشنج چشمي را بالا مي برد.

تيروئيد براي عملکرد درست يد را در خود فيکس مي کند، اما زماني که اين يد راديواکتيوي شود باعث نابودي سلول هاي تيروئيد مي شود که توليدکننده هورمون ها هستند. بنابراين مشکل کم کاري تيروئيد پيش مي آيد. ممکن است يد راديواکتيوي در اثر حوادث هسته اي از قبيل چرنوبيل يا حادثه اخير يعني فوکوشيما آزاد شود.

زايمان نيز مي تواند عاملي براي بروز کم کاري تيروئيد موقتي يا دائمي شود. در اين صورت بعد از سه تا شش ماه از زايمان، تيروئيديت پست پارتوم (بعد از زايمان) بروز مي کند. اين نوع تيروئيديت مي تواند با گواتر، افزايش قابل مشاهده حجم غده تيروئيد در گردن همراه باشد.

به گفته متخصصان تيروئيديت پست پارتوم يک بيماري خود ايمني ناشي از زايمان است، يعني بدن خانم ها شروع به توليد آنتي بادي هايي مي کند که به سلول هاي خودي آسيب مي رساند. گاهي مادرهاي جوان نياز به درمان هاي هورموني پيدا مي کنند تا وضعيت به حالت عادي برگردد.

يکي از دلايل کم کاري تيروئيد به فقدان غده تيروئيد مربوط مي شود. در اين صورت فرد از زمان تولد از کم کاري تيروئيد رنج مي برد. زماني که تيروئيد به طور کامل وجود نداشته باشد، صحبت از کم کاري کامل به ميان مي آيد. کم کاري تيروئيد مادرزادي نيز شامل انتقال بيماري از مادري که در حين بارداري دچار کم کاري بوده است، به فرزند مي باشد.




منبع: tebyan.net