بزرگنمايي:
اگر عادت داريد هميشه پاسخ مثبت بدهيد، برايتان نه گفتن ممکن است دشوار باشد اما يادگيري اين مهارت بخش مهمي از مديريت استرس و تسهيل کردن زندگي است.
نه گفتن را ياد بگيريد
شايد به ظاهر، اين که هميشه به همه پاسخ مثبت بدهيد راحت تر باشد، اما به چه قيمتي؟ تا به حال فکر کرده ايد شايد پاسخ منفي در بسياري از مواقع گزينه بهتر و مفيدتري براي رهايي از استرسهاي زياد است. احساس ميکنيد به خاطر تعهدات و وظايف زيادي که به عهده گرفته ايد، ظرفيتتان پر شده است؟ تلاش ميکنيد با عجله کارهاي زيادي را در زمان کوتاه انجام دهيد؟ اگر چنين است با يادگيري نه گفتن به راحتي ميتوانيد از اين استرسها رها شويد.
چرا بايد نه بگويم؟
اگر به همين شيوه ادامه دهيد بعيد است که از تعداد درخواستها و تقاضاها از شما کاسته شود و شما نيز نميتوانيد زمان بيشتري به روز خود اضافه کنيد. اگر نه گفتن را ياد نگيريد مجبور هستيد هميشه زير بار اين همه مسئوليت قرار بگيريد و زندگي خود را با استرس زياد همراه کنيد. نه گفتن کار ساده اي نيست اما تنها راه کاهش استرس است. به ياد داشته باشيد که سنگيني بار مسئوليت امري فردي است. اگر همکار شما مسئوليتهاي زيادي را به عهده ميگيرد و به نظر ميرسد با آن مشکلي ندارد، به اين معني نيست که اين امر در مورد شما نيز صادق است. تنها شما هستيد که ميدانيد چه مقدار مسئوليت برايتان کافي است و نبايد بيشتر از آن را قبول کنيد.
براي نه گفتن به دلايل زير توجه کنيد:
• نه گفتن به معني خودخواهي نيست. وقتي وظيفه جديدي را نميپذيريد به اين معني است که مسئوليتهايي که در حال حاضر به عهده داريد برايتان اهميت دارد و نميخواهيد در انجام آنها کوتاهي رخ دهد.
• نه گفتن به شما اجازه ميدهد کارهاي جديدي را امتحان کنيد. اين که هميشه کاري را انجام ميداده ايد دليل نميشود براي هميشه انجام آن را به عهده بگيريد. با نه گفتن فرصت پيدا ميکنيد علايق و کارهاي جديدي را دنبال کنيد.
• هميشه پاسخ مثبت به درخواستها خوب نيست. وقتي بيش از حد مسئوليت به عهده ميگيريد تحت استرس شديدي قرار ميگيريد و احتمال احساس خستگي و از پا در آمدنتان بيشتر ميشود.
• بله گفتن باعث ميشود ديگران از انجام آن کار ناتوان شوند. به عبارت ديگر وقتي نه ميگوييد راه را به روي فرد باز ميگذاريد تا خود دست به کار شود. ممکن است نتوانند همانند شما عمل کنند اما اشکالي ندارد، در نهايت راه خود را پيدا ميکنند.
چه زماني نه بگوييم
گاهي اوقات به راحتي نميتوان تصميم گرفت چه کارهايي ارزش صرف زمان و توجه شما را دارند. با استفاده از راهبردهاي زير تعهدات، فرصتها و مسئوليتهايي را که برايتان پيش مي آيند، ارزيابي کنيد:
• بر اساس اولويت بر کارها تمرکز کنيد. اولويتها و وظايف خود را پيش از اين که مسئوليت جديدي را بپذيريد، بررسي کنيد. از خود بپرسيد آيا اين مسئوليت جديد برايتان مهم است. اگر کاري برايتان مهم است، مسلما بايد آن را بپذيريد و اگر چنين نيست، آن را قبول نکنيد.
• ميزان استرس پاسخ مثبت را بسنجيد. آيا کار جديدي که ميخواهيد قبول کنيد، تعهد بلند مدت است يا کوتاه مدت؟ مثلا کمک مالي به مدرسه نسبت به پذيرفتن مسئوليتي مانند تعميرات مدرسه، زمان خيلي کمتري نياز دارد. اگر پذيرفتن کاري برايتان ماهها استرس به همراه مي آورد آن را نپذيريد به جاي آن از راههاي ديگري کمک کنيد.
• به خود اجازه احساس گناه ندهيد. تقاضايي را که ترجيح ميدهيد رد کنيد، به خاطر احساس گناه يا دِين قبول نکنيد. اين کار احتمالا منجر به استرس و ناخشنودي بيشتر ميشود.
• پيش از تصميم گيري فکر کنيد. اگر دوستي از شما دعوت کرده به مهماني يا مراسمي برويد پيش از اين که پاسخي به او بدهيد، فرصت بخواهيد و مدتي به آن فکر کنيد و ببينيد آيا پيشنهاد يا درخواست او با برنامه شما سازگاري دارد يا نه. اگر نميتواند مدت زيادي براي پاسخ شما صبر کند، حداقل مدت کوتاهي به آن فکر کنيد و سپس پاسخ دهيد.
چگونه نه بگوييم؟
نه! به همين سادگي بگوييد نه تا وظايفي را که نميتوانيد انجام دهيد، قبول نکنيد. ممکن گاهي پاسخ منفي به همين سادگي نباشد. در اينجا توصيه هايي ارائه شده که هنگام نه گفتن بايد به ياد داشته باشيد:
• نه بگوييد. از استفاده از واژه نه نترسيد. مراقب عبارتهاي جايگزيني که دربردارنده ترديد هستند مانند عبارت مطمئن نيستم، فکر نکنم بتونم و از اين قبيل جملات ترديدي باشيد چون به اين معني برداشت ميشود که ممکن است بعدا پاسختان مثبت باشد.
• پاسختان را طولاني نکنيد. دليل خود براي امتناع از پذيرش درخواست را بيان کنيد اما آن را زياد طول ندهيد. از توضيح دادن زياد يا توجيه کردن خودداري کنيد.
• صادق باشيد. براي نپذيرفتن مسئوليت، دليل نسازيد. بيان واقعيت هميشه بهترين راه براي نه گفتن به دوستان، عزيزان يا همکاران است.
• محترمانه برخورد کنيد. معمولا دلايل زيادي براي طرف مقابل وجود دارد که ميخواهد شما درخواستي را قبول کنيد بنابراين در حالي که محترمانه پاسخ منفي ميدهيد، با تعريف و تاييد تلاش فرد، احترام خود به خواسته او را نشان دهيد.
• خود را براي تکرار درخواست آماده کنيد. ممکن است تقاضاي مورد نظر چندين بار از شما درخواست شود و لازم است چندين بار پاسخ منفي خود را اعلام کنيد تا ديگران آن را بپذيرند. در اين شرايط فقط با ارامش همان پاسخ خود را (با ذکر دليل اوليه يا بدون آن) تکرار کنيد.
اگر عادت داريد هميشه پاسخ مثبت بدهيد، برايتان نه گفتن ممکن است دشوار باشد اما يادگيري اين مهارت بخش مهمي از مديريت استرس و تسهيل کردن زندگي است. با تمرين متوجه ميشويد نه گفتن برايتان آسان تر ميشود.
تهيه و ترجمه : گروه سلامت سيمرغ
اختصاصي سيمرغ