بزرگنمايي:

امروزه تجهيزات مورد استفاده در تكنيك‌هاي ارتودنسي، بسيار كوچك و نامحسوس شده‌اند. از لحاظ رتبه‌بندي، ارتودنسي دومين رشته تخصصي علوم پزشكي است و در رشته دندان‌پزشكي اولين رشته تخصصي محسوب مي‌شود. سالانه نوجوانان زيادي براي اين درمان به مطب دندان‌پزشکان مراجعه مي‌کنند اما بزرگسالان هم مي‌توانند از اين روش درماني بهره‌مند شوند.

دكتر سيد مهدي ‌هاشمي، متخصص ارتودنسي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي زاهدان به اين سوالات پاسخ مي‌دهند.

آيا ارتودنسي فقط مخصوص کودکان و نوجوانان است؟
امروزه تجهيزات مورد استفاده در تكنيك‌هاي ارتودنسي، بسيار كوچك و نامحسوس شده‌اند. براكت‌هاي فلزي، براکت‌هاي سراميكي رنگ دندان و براكت‌هايي كه از سمت زبان به دندان متصل مي‌شوند مشكلات متعاقب درمان ارتودنسي را براي دندان‌ها به حداقل رسانده‌اند. نامحسوس شدن ابزار و نتايج بهترو مشكلات كمتر سبب شد سن مراجعان ارتودنسي هم افزايش يابد و ديگر فقط كودكان و نوجوانان به عنوان تنها گروه درماني به متخصصان ارتودنسي مراجعه نمي‌كنند و امروزه مراجعان بالاي 30 سال هم داريم.

سنين طلايي درمان ارتودنسي چيست؟
به طور كلي بهترين زمان درمان ارتودنسي 12تا 14 سالگي است. اين زماني است كه دندان‌هاي دائمي رويش پيدا كرده‌اند و ديگر دندان‌هاي شيري در دهان وجود ندارند. در اين سنين مي‌توان از رشد طبيعي بدن استفاده كرد زيرا استخوان‌ها آنقدر محكم و سخت نشده‌اند و عموما كار روي دندان‌ها در اين سنين بسيار آسان‌تر است. اما محدوده‌هاي سني جزئي‌تري هم براي درمان‌هاي ارتودنسي داريم.

کسي که به سنين ميانسالي رسيده هم مي‌تواند براي درمان ارتودنسي مراجعه کند؟
اگر مشكل بيمار تنها نامرتب بودن دندان‌هايش باشد و مشكلات فكي و صورتي نداشته باشد، محدوديت سني براي درمان وجود ندارد البته به شرطي كه وضعيت سلامت لثه‌ها و دندان‌هايش مناسب باشد. گاهي فرد تا سنين بالا مثلا 50 سالگي حداقل 20 دندان سالم دارد و لثه‌هاي وي نيز از سلامتي کافي برخوردار است. اين فرد به راحتي مي‌تواند درمان ارتودنسي را با هدف رديف كردن دندان‌ها انجام دهد. البته بايد به اين نکته هم توجه داشت که هرچه سن بالاتر مي‌رود استخوان‌ها هم محكم‌تر مي‌شوند، ريشه‌هاي دندان‌ها شكل مي‌گيرند و دندان‌ها در دهان سخت‌تر جابه‌جا مي‌شوند و در نتيجه طول درمان بلند مدت‌تر و نتيجه درمان ديرتر حاصل مي‌شود. بر عكس در سنين پايين‌تر دندان‌ها به آساني جابه‌جا مي‌شوند، طول درمان كوتاه‌تر است. به علاوه ريشه‌هاي دندان‌ها هم آسيب كمتري مي‌بينند.

جديدا تنوع براکت‌هاي ارتودنسي بالا رفته، درباره انواع براکت‌ها توضيح دهيد.
با افزايش سن، بيمار نياز به براکت‌هاي مخفي‌تري دارد. ابتدا براکت‌هاي پلاستيکي، سپس کامپوزيتي و امروزه براکت‌هاي سراميکي توليد شده‌اند. براکت‌هاي پلاستيکي و کامپوزيتي به راحتي تغيير شکل مي‌دهند و اتصال آنها به دندان نيز ضعيف است. در عين حال اين براکت‌ها بعد از مدتي دچار تغييررنگ مي‌شوند. براكت‌هاي سراميكي به راحتي خرد و شکسته مي‌شوند ولي براكت‌هاي فلزي به دليل خاصيت چكش‌خواري فلزات تنها تحت اثر نيروهاي زياد تغيير شکل مي‌دهند. تكنولوژي سراميك هنوزبه پاي تكنولوژي فلزات نرسيده بنابراين ظرافت براكت‌هاي فلزي بيشتر از براكت‌هاي سراميكي است. در نتيجه به‌رغم اينكه براكت‌هاي سراميكي رنگ دندان هستند و کمتر ديده مي‌شوند ولي از براكت‌هاي فلزي بزرگ‌ترند. مي‌توان گفت امروزه بهترين نوع براكت‌هاي سراميكي آن دسته‌اي هستند كه در شيارشان يك لايه فلزهم باشد.

مي‌گويند براي افرادي که سن بالاتري دارند از روش ارتودنسي سمت زبان استفاده مي‌شود. اين روش چه ويژگي‌هايي دارد؟
اين روش بيش از 20 سال قدمت دارد که در آن براكت‌ها پشت دندان‌ها قرار مي‌گيرند و ديده نمي‌شوند اما به دليل مشكلات خاص خود چندان فراگير نشده و به ندرت استفاده مي‌شوند. مثلا زبان بين براكت‌ها گير مي‌كند و در نتيجه آسيب خواهد ديد. به علاوه بر ساختار سيم‌ها اثر مي‌گذارد وسبب تغيير شکل آن خواهد شد که بر مرتب شدن دندان‌ها اثر منفي دارد. دوم اينکه دندان‌هاي فك پايين درتماس با براكت‌هاي دندان‌هاي فك بالا قرار مي‌گيرند يا براكت‌ها خيلي نزديك به لثه قرار مي‌گيرند که براي لثه آسيب‌زاست. در عين حال اين براکت‌ها بيشتر تحت تاثير مواد غذايي سخت قرار مي‌گيرند و آسيب مي‌بينند. سوم اينکه در هر نوبت ملاقات، معاينه و اعمال روش‌هاي درماني به دليل موقعيت اين نوع ارتودنسي هم براي بيمار و هم براي متخصص بسيار دشوار است. مشکل چهارم اين است كه دندان‌ها از طرف زبان كاملا رديف مي‌شوند و از نماي جلو به دليل تفاوت ضخامت دندان‌ها نامرتب خواهند بود كه البته نماي جلويي نيز مهم است! بنابراين بايد بعد از اتمام دوره درمان ارتودنسي زباني، يك دوره ارتودنسي از سمت خارج اجرا شود تا دقت نهايي حاصل شود.

www.
منبع : هفته نامه سلامت

مطالب پيشنهادي:ارتودنسي را بيشتر بشناسيد
لکه هاي دندان چگونه ايجاد مي شوند؟
دندان غروچه بيماري جديد شهروندان!!
روكش‌ دندان هميشه خوب نيست