بزرگنمايي:
چه خبر - وقتي فحش مي دهيم، چه اتفاقي در بدن ما مي افتد؟
با همگاني شدن فناوري ارتباطات ديجيتال و نفوذ شبکه جهاني اينترنت در تمام سطوح زندگي انسان قرن بيست و يک و ايجاد امکان ارتباط فوري و لحظه اي براي همه انسان ها از طريق گوشي هاي موبايل، انتظار مي رفت سطح شعور و ميزان ادب و فضائل انساني در کاربران اين فناوري ها هم بيشتر شود. اما مي بينيم که گاهي، در بعضي از نقاط جهان، کاربران اين فناوري بي نظير، چنان در بي ادبي و بي اخلاقي پيشرفت کرده اند که در تاريخ بشريت نظيرش را نمي توان يافت.
البته استفاده مقطعي و نادرست از فناوري هاي نوين ارتباط براي انتقال پيام هاي غيراخلاقي، مخصوص کشور ما نيست، بلکه در همه جاي جهان در حال اتفاق افتادن است، اما گاهي اوقات، گروه هايي از کاربران فارسي زبان به قدري در اين مورد زياده روي مي کنند که هر انسان اخلاقمندي هم در کشور خودمان و هم در سراسر جهان سرافکنده مي شود.
کافي است يکي از افراد مهم و حتي نه چندان مهم در گوشه اي از جهان به دم تيغ اين بي آبروسازان وطني بيفتد، چنان دشنام ها و جملات رکيکي نثارش مي شوند که قرباني مجبور مي شود حساب خود را کاملا مسدود کرده و ارتباط خود را با شبکه جهاني به کلي قطع کند.
شايد خيلي ها بگويند که دشنام گويي، به خصوص از طريق بستري مثل اينترنت که افراد مي توانند در آن باشخصيت هاي جعلي و ناشناس حضور يابند، امري طبيعي است و فرد سالمي که روي چنين بستري براي خود با مشخصات واقعي حساب باز مي کند، بايد منتظر اين بي حرمتي ها باشد، اما نکته اينجاست که تعداد اين دشنام گوهاي اينترنت باز، در مقاطعي به ميليون ها نفر مي رسد. به زبان ساده و با يک حساب سرانگشتي از اين همه آدم بي نزاکت، با احتمال زياد چند نفر در بين دوستان و آشنايان ما هستند که مقابل ما ظاهري بسيار موجه دارند، اما به قول حافظ:
چون به خلوت مي روند آن کار ديگر مي کنند!
سوالي که در اينجا مطرح مي شود، اين است که اساسا چرا اين آدم ها اين قدر راحت و بي مقدمه از واژه هاي بي ادبانه و شرم آور به دفعات استفاده مي کنند؟! کار به جايي رسيده است که در حال حاضر، در سطح جامعه هم بچه هاي مدرسه اي نيز مثل نقل و نبات فحش هاي رکيک بر زبان مي آورند، اما بزرگ ترها طوري با آن ها برخورد مي کنند که انگار اين اتفاق امري طبيعي است و نبايد باعث تعجب شود!
جالب اينجاست که بعضي ها با استناد به تحقيقات علمي، اصرار دارند ثابت کنند که فحش دادن دل آدم را خنک مي کند و فشار رواني و هيجاني و استرس فرد را کاهش مي دهد و باعث مي شود شخص عصباني به جاي آسيب رساندن به ديگران، با گفتن چند کلمه رکيک، خشمش فروکش کند و آرام شود! و بعضي از پژوهشگران هم مدعي اند که دشنام گويي در زمان استرس، باعث مي شود قدرت تحمل انسان و مقاومت او در مقابل درد چند برابر شود و مثلا مدت بيشتري دستان خود را در آب داغ نگه دارد.
اما در کنار همه اين موارد، پژوهش هاي بي طرفانه ديگري هم هستند که ثابت مي کنند دشنام گويي و استفاده از اين نوع کلمات منفي، موجب ايجاد فشار و استرس بيش از حد به مراکز هيجاني مغز مي شود و در درازمدت آسيب هاي جدي به بار مي آورد. به بيان ديگر، فحش دادن و جملات رکيک گفتن شايد به ظاهر، در مواقع خاص و بحراني، دردهاي هيجاني را کم کند، اما اگر تبديل به عادت شود، مي تواند به مغز و در نتيجه زندگي عادي فرد لطمه هاي سنگين وارد کند.
براي اينکه ببينيم چرا دشنام دادن و استفاده از کلمات رکيک در سطح جامعه و به خصوص در شبکه هاي اجتماعي تا اين حد زياد شده است، بياييد اين پديده را عميق تر بررسي کنيم.
دشنام معمولا با زبان بيان مي شود، هرچند، گاهي آدم ها با حرکات بدن و گاهي با نقاشي و تصاويري که مي کشند، بد و بيراه نثار هم مي کنند. همه آدم ها از دوسالگي تا لحظه مرگ فحش دادن را مي فهمند. هرچه دايره لغات دشنام و تعداد کلمات رکيک يک فرد وسيع تر باشد، قاعدتا آن شخص بسته به موقعيت، دشنام هاي جانانه تر و موثرتري را بلد است!
اين مهارتي است که همه ما انسان ها کمابيش داريم. خيلي از ما متوجه ميزان دردناکي و سنگيني فحش ها هم مي شويم و مي دانيم که به کار بردن يک کلمه خاص در يک موقعيت ويژه براي يک فرد مشخص مي تواند چقدر موثرتر از کاربرد کلمات رکيک ديگر باشد. يعني ما آدم ها، خيلي ساده، فحش ها و دشنام هايي را که به سمت همديگر مي فرستيم، با وسواس و هوشمندانه انتخاب مي کنيم. اما چرا؟
درواقع دشنام ها پيام هاي هيجاني و احساسي را منتقل مي کنند و بسته به هيجاني که قرار است بيان شود، به شکل هاي مختلف نواخته مي شود. استفاده از واژه هاي رکيک باعث مي شود انرژي اضافي منفي يا مثبت موجود در مغز تخليه شود و در نتيجه مغز به تعادل برسد. براي همين است که خيلي ها حتي وقتي شاد و سرخوش و شنگول هستند هم از واژه هاي بي ادبانه استفاده مي کنند!
هر وقت ديديم ميزان استفاده از کلمات نامناسب و بي ادبانه در بين عده اي از افراد جامعه افزايش يافت، اولين نتيجه اي که مي توان گرفت اين است که انباشتگي هيجانات منفي و مثبت در مغز آن افراد بيش از حد تعادل است و لازم است آنان با ساده ترين ابزار که زبان نام دارد، اين انرژي هيجاني اضافي را از خود دور کنند.
نتيجه اينکه اگر مردمي زياد فحش مي دهند، خيلي ساده مي توان گفت که ظرف هيجاني آن ها بيش از گنجايش اسمي خود پر شده است، درست مثل زودپز که وقتي فشار درون آن از يک حد بيشتر شود، سوت مي زند، اين افراد نيز زودپز احساسشان دچار اضافه فشار هيجاني شده است و اين فشار اضافي، سوار بر کلمات رکيک به بيرون پرتاب مي شوند تا آن فرد خالي شود و به تعادل و آرامش مورد نيازش برسد.
بنابراين، اگر در جامعه اي فحش و دشنام از حد طبيعي خود گذشت، کافي است علت اصلي آن که اضافه هيجان هاي منفي و نيز سرريز هيجانات مثبت است، مديريت کنيم و در گام اول مانع تحريک احساسي و زياد شدن بي دليل اين هيجانات شويم و در گام دوم روش هاي معقولانه تر و سالم تري را براي کنترل هيجان ها به افراد آموزش دهيم.
البته ناگفته نماند که واژه هاي رکيک به خاطر وارد کردن ضربه احساسي و هيجاني بالا، به شنونده و مخاطب خود، جدا از آرام سازي و تخليه هيجاني فرد، مي توانند ماموريت هاي ديگري را هم به عهده گيرند، مثلا خيلي ها براي هويت يابي دست به دامان کلمات زشت مي شوند و بعضي از پسرها براي اينکه جزو پسربدها به شمار آيند و بقيه به آن ها احترام بگذارند و از آن ها حساب ببرند، تا مي توانند کلمات ممنوعه بسياري را در جملات خود مي گويند. همچنين دخترها هم براي اينکه کمتر شکننده به نظر آيند و شخصيت قوي از خود به نمايش گذارند، به دشنام دادن و استفاده از کلمات رکيک رو مي آورند.
خيلي ها هم براي محافظت از خودشان و ايجاد فاصله بين آدم هايي که نسبت به آن ها احساس خطر مي کنند، به فحاشي متوسل مي شوند، مثلا بسياري از خانم هايي که همسرشان فوت کرده است و يا مجبورند در مشاغل مردانه کار کنند، براي اينکه يک لايه حفاظتي بين خود و آدم شرورها ايجاد کنند، ترجيح مي دهند از کلمات نازيبا استفاده بکنند، گرچه مي دانند اين طور صحبت کردن باعث مي شود خيلي از آدم خوب ها از آن ها فاصله بگيرند.
البته در زشت و ناپسند بودن دشنام ترديدي نيست و هرچه يک فرد يا يک مجموعه از افراد، در سخن گفتن خود از واژه هاي بي ادبانه بيشتر استفاده کند، نه تنها ارزش اجتماعي خود را زير سوال مي برند، بلکه شان جايگاهي را هم که اشغال کرده اند، نابود کنند.
اما از سوي ديگر ميزان استفاده از کلمات رکيک نمايانگر انباشت هيجان و سرريز شدن احساسات منفي و مثبتي است که ذهن فرد فحاش نتوانسته است آن ها را مديريت و کنترل کند. اگر قرار باشد جلوي فحاشي گرفته شود، در ابتدا بايد منشا آن پيدا شود. بسياري اوقات اگر سرچشمه هيجان اضافي و سربار پيدا شده و توليد آن متوقف شود، استفاده از کلمات بي ادبانه هم عملا به صفر مي رسد.
يادمان باشد زودپزي که فشار داخل آن در حد خطر نباشد، سوت نمي زند. زودپز زماني به سوت زدن مي افتد که فشار درونش بيشتر از حد تعريف شده باشد. براي کاهش فشار هم کافي است حرارت زير زودپز کم شود، چون وقتي دما کاهش يابد، صداي سوت ديگر شنيده نمي شود.
منبع:مجله موفقيت